Yarım asırlık Keban Barajı, Türkiye’nin hidroelektrik üretiminin yaklaşık yüzde 8’ini karşılıyor
Yıllık 6,6 milyar kilovatsaat üretim kapasitesi, 1330 megavat kurulu güç ve 8 üniteye sahip tesis, Türkiye’nin güç arz güvenliğinde kritik rol üstleniyor.
İşletmeye alındığı periyotta Türkiye’nin elektrik muhtaçlığının yaklaşık yüzde 31’ini tek başına karşılayabilen Keban, hala ülkenin en büyük üçüncü HES’i pozisyonunda bulunuyor. Devlet Su İşleri (DSİ) bilgilerine nazaran, Keban Barajı işletme müddeti boyunca 287 milyar kilovatsaat elektrik üretimi gerçekleştirdi.
“Keban HES tek başına ülkenin güç sıkıntısına tahlil olmuştu”
Yenilenebilir güç danışmanı Taner Ercömert, Keban Barajı ve HES’in Türkiye’nin güç üretimindeki stratejik değerini AA muhabirine kıymetlendirdi.
Ercömert, santralin birinci dört ünitesinin işletmeye alındığı 1974’te Türkiye’nin elektrik üretiminin 13,5-14 milyar kilovatsaat düzeyinde olduğunu belirterek, “Yapıldığında ülkenin en büyük elektrik üretim tesisiydi. Keban HES, tek başına ülkenin güç problemine tahlil olmuştu o yıllar. Baraj ve santral, 4-7 milyar kilovatsaat ortasında değişen yıllık üretimiyle ülke elektrik üretimine çok büyük katkı sağladı.” tabirlerini kullandı.
Keban HES’in halihazırda Türkiye’nin elektrik üretiminde hala değerli bir rol oynadığına değinen Ercömert, “Türkiye’de üretilen hidroelektrik gücün yaklaşık yüzde 7-8’i Keban HES’ten sağlanıyor, santralin ülke toplam elektrik üretimine katkısı ise yüzde 1,5-2 civarında.” bilgisini paylaştı.
Ercömert, barajın bölgedeki tarım, sulama ve içme suyuna katkısına da değinerek, Keban Barajı ve HES’in Fırat Irmağı üzerinde ana havza barajı olarak hizmet verdiğini, bu nedenle güç üretiminin yanı sıra sulama ve içme suyu temininde kilit rol üstlendiğini belirtti.
Fırat Irmağı’nın elektrik üretim regülasyonunun Keban’dan başladığını söz eden Ercömert, tesisin üzerine kurulan yüzer güneş gücü santralinin (GES) de değerli olduğunu ve güç üretimine katkı sağladığını kaydetti.
Ercömert, Türkiye’deki HES’lerin güç arz güvenliğindeki değerini vurgulayarak, “HES’ler 2024’te üretilen elektriğin yüzde 21,5’ini, 2025’in birinci 8 ayında ise yüzde 18,2’sini üretti. Bu datalar, HES’lerin ülke elektrik üretiminde kıymetli bir hisseye sahip olduğunu gösteriyor.” değerlendirmesinde bulundu.
Yüzer GES projeleriyle güç üretimi artıyor
Keban Barajı ve HES, birebir vakitte hidroelektrik gücün yanında güneş gücü üretimiyle de Türkiye’nin yenilenebilir güç amaçlarına katkı sağlamaya devam ediyor.
AA muhabirinin DSİ datalarından derlediği bilgilere nazaran, Keban Barajı Türkiye’deki su toplama havzasının yaklaşık yüzde 70’ini denetim ediyor ve akış aşağısındaki GAP barajlarına tertipli su sağlıyor.
Barajda oluşan 31 milyar metreküplük göl, 125 kilometre uzunluğa ve yer yer 18 kilometre genişliğe ulaşıyor. Bölgenin coğrafyasını değiştiren göl, balıkçılık, turizm ve ulaşım üzere ekonomik faaliyetleri de mümkün kılıyor. Keban Barajı, ayrıyeten geçen yıl üretime başlayan ülkenin birinci yüzer GES’ine de mesken sahipliği yapıyor.
Verilere nazaran, yüzer GES’in, yaklaşık 1 megavat kurulu güce sahip olup yıllık 1,8 milyon kilovatsaat elektrik üretmesi planlanıyor. Üretilen gücün, Kuzova Pompaj Sulama Sistemi’nin elektrik muhtaçlığını karşılayarak 7 köydeki 4 bin 783 hektarlık tarım yerinin sulamasına katkı sağlaması öngörülüyor.
Gelecekte, Keban Barajı’ndaki GES kapasitesinin artırılması ve misal projelerin öbür barajlarda uygulanması planlanıyor. Ülke genelindeki 944 barajın yüzde 10’unda yüzer GES kurulması halinde, Türkiye’nin elektrik gereksiniminin yaklaşık yüzde 25’inin karşılanabileceği öngörülüyor.
Söz konusu proje, Türkiye’nin yenilenebilir güç üretiminde kıymetli bir adım olarak öne çıkıyor ve sürdürülebilir güç tahlillerine katkı sağlıyor.
