Yapay zeka ihtilali…
Servet Yıldırım – Yapay zeka konusuna baş yoranlara nazaran yapay zeka insanlığın en büyük zorluklarına tahlil bulma potansiyeline sahip bulunuyor. Onu yalnızca bir teknoloji olarak değil, tıpkı vakitte toplumun yapısını değiştirecek bir güç olarak görüyorlar. Richard Branson’ın kelamlarıyla “Yapay zeka, gelecekte iş yapma halimizi büsbütün değiştirecek.”
Bu nedenle yapay zeka korkusunu ve düşmanlığını bir yana bırakıp, yapay zeka ile bir biçimde dostluk kurmamız, bakış açımızı değiştirmemiz gerekiyor. Mesela yapay zeka kullanarak ödevini yapmaya çalışan öğrenci ya da yazı yazmaya çalışan gazetecilere hırsız gözüyle bakmayalım. Onlar aslında geleceğin dünyasına girmeye çalışıyorlar. Yani “hırsız” değiller, “öncü”ler.
Konuyu “Yapay zeka gelecek, işimizi elimizden alacak” seviyesine indirmek kolaylık olur. Yapay zeka insanlığın düşünme biçiminin ötesine geçme fırsatı sunduğu için insan zekasının hudutlarını zorlayacak ve yeni bir çağ açacak. Birtakım beşerler bu süreçte işlerini kaybedecekler fakat “yapay zekacılar”ın dediği üzere sizin işinizi yapay zeka değil onu kullanmayı bilen ve bu nedenle performansı daha uygun olan birisi alacak. Yapay zeka yalnızca insan gücünün yerine geçmeyecek lakin birçok yerde onu tamamlayacak. Çok uzun olmayan bir vakit diliminde her alanda faal bir halde kullanılacak.
Sermaye piyasalarında…
Geçen hafta cnbce.com’da okumuştum. IMF Global Finansal İstikrar Raporu’nda üretken yapay zeka ve ilgili atılımların, sermaye piyasalarının verimliliğini değerli ölçüde artırma potansiyeline sahip olduğu belirtiliyordu. Yapay zeka “algoritmik” süreçlerde daha güçlü bir halde kullanılmaya başlandığında piyasa yapısında büyük değişiklikler olacak; süreç hacimleri artacak, fiyat paternleri değişecek. Ancak tıpkı vakitte piyasaları opak, izlenmesi daha sıkıntı ve siber akınlara ve manipülasyon risklerine karşı daha savunmasız hale getirebilecek.
Bu nedenle raporda belirtildiği üzere süratle değişen bu piyasanın yakından izlenmesi ve denetlenmesi, finans dalı iştirakçilerinin yapay zekadan faydalanırken risklerini azaltmalarına imkan tanıyabilecek uygun ve istikrarlı bir düzenleyici yapı kurulmalı. Yapay zeka algoritmaları, ekonomik karar alma süreçlerini etkileyerek, eşitsizlikleri derinleştirebilir; bu yüzden dikkatli bir kontrol ve yönlendirme kaide.
Hem fırsat hem tehdit
Kısacası, bu dönüşüm bize kıymetli fırsatlar sunuyor fakat önemli riskleri de barındırıyor. Cambridge’den Profesör Diane Coyle diyor ki; “Yapay zeka, iktisadın üretkenliğini artırma potansiyeline sahip, lakin bu değişimin nasıl yönetileceği büyük ehemmiyet taşıyor.”
Bu dönüşüm ile gelişmiş ve gelişmekte olan ekonomiler ortasındaki gelişmişlik farkı daha da açılabilir. Birtakım ülkeler bu değişime altyapı ve insan gücü olarak daha hazırlıklı durumdalar. Hazırlıksız olanlar ise çoklukla gelişmekte olan ya da az gelişmiş ülkeler.
IMF’ye nazaran yapay zeka, ülkelerde gelir ve servet eşitsizliğini etkileyebilir. Bu değişim refah dağılımında önemli eşitsizlikler yaratabilir. Gelir dilimleri içinde kutuplaşma görülebilir. Bu nedenle yapay zekanın yaratacağı gelir ve verimlilik artışından faydalanan ülkelerin kapsamlı toplumsal güvenlik ağları oluşturması ve savunmasız çalışanlar için tekrar eğitim programları sunması öneriliyor.
“Yapay zeka, toplumun refahını artırma potansiyeline sahip, fakat bu dönüşümde tüm paydaşların sesinin duyulması gerekiyor. Şayet yapay zeka kapsayıcı olmaz, dünyanın ve toplumun belli bir kesite lehine yarar üretirse asıl rahatsızlık o vakit başlar, toplumsal tansiyonlar artar. Bunun önüne geçilmesinin yolu ise yapay zeka ile küsülmesinden değil onunla işbirliğinden geçiyor. Satrancın büyük ustası Garry Kasparov’un dediği üzere “Yapay zeka ile insanlığın işbirliği, bizim en büyük kazanımımız olacak.”
