“Yalnızlıktan korktuğumuz için ödünler veriyoruz”
Ümran Avcı – Behçet Çelik, “Turuncunun Kıvamı” ile okurlarının karşısına çıktı. Birinci hikayesinin üzerinden 37, birinci kitabının üzerinden 32 yıl geçen Çelik, lisan evreniyle yarattığı ‘mürekkepten mürekkep’ yeni romanında okuru güçlü bir bayan karakter İstek ile tanıştırıyor. Oburlarının biçtiği rollere girmemekte uzman, tek başına olmayı yalnızlık saymayan, “Başka sığınaklarım olacak benim. Kapıldığınız selde olmayacağım” diyen ve direten İstek ile… “Turuncunun Kıvamı”; kelamını esirgemeyen Arzu’nun yolunun kesiştikleri üzerinden hayata, şiire, romana, edebiyat dünyasına yönelik çıkarımlarla, tartışmalar ve yer yer didişmelerle ilerleyen bir anlatı…
– Bir bayanın mümkün tüm ruh hâllerini sergiliyorsunuz romanda. Bayan lisanı ve ruhuna bu denli aşinalığı neye borçlusunuz?
Bu sorunun yanıtından emin değilim. Kız kardeşim yok mesela lakin kalabalık bir aile apartmanında büyüdüm. Birinci gençlik yıllarımda değilse bile sonraları eşim dahil, çok yakın bayan arkadaşlarım oldu. Tahminen bir etken de edebiyattaki bayan karakterler ve bayan edebiyatçılar olabilir. Edebiyat yapıtlarını okurken hiç farkında olmadan derinden çok şey öğreniriz. Roman ya da hikaye yazarken kendimi roman bireylerinin yerine koyuyorum. Bu defa de Dilek olsa ne yapardı, ne düşünürdü diyerek sürdürdüm öyküyü. İstek, baştan bütün özellikleriyle belirmiş değildi zihnimde, yazdıkça oluştu. Yazmak insanın farkında olmadığı sezgilerini de ortaya çıkarabiliyor.
– İnsanların beklentileriyle yaşamaya dirençli bir kahraman İstek. Kendini tamamlayana kadar verdiği ödünlerden de pişman.
Toplum hayatı ve beşerler hem direkt söz ederek hem de beklentilerini sezdirerek bizi biçimlendirebiliyor. En başta aile hiç kuşkusuz. Sonra da duygusal ilgiler. Onlarca kıymetli görülürsek kendimizi pahalı bulmaya başlıyor, onların beklentilerini öne alabiliyoruz. Bu sistem giderek sevme/sevilme biçimimizi belirliyor. Yalnız kalmaktan korktuğumuz, kendi başımıza kaldığımızda bedelli hissetmeyi öğrenmediğimiz için ödünler veriyoruz. Şanslıysak bunun farkına varıyoruz, kuşkusuz derin buhranlar, çatışmalar yaşıyoruz, lakin sürgit ödünler vermektense ya da değersizlik hissimizi bertaraf etmek için düzmece şişkin bir benlik yaratıp dünyaya onunla bakmaktan yeğdir bu meşakkatler. Romanda Arzu’yu bu üzere çatışmaları geride bıraktığı bir çağındayken tanıyoruz. Kendisine düşkünlüğü de bu üzere ezaları atlatmış olduğunu düşünmesinden.
“Edebiyat daha vicdanlı yapar”
– Edebiyatın ‘vicdanları harekete geçirme ve empati’ becerisi kazandırmadaki yeri yadsınamaz sanırım.
Arzu, her şeyi dilediğince yapacak olsa toplum hayatının tamamıyla dışına düşeceğini biliyor. Yıllar içinde neyi ne kadar törpüleyeceğine ait bir yol çizmiş.Kendi başınalığı da vurdumduymazlık değil. İstek, uygun bir edebiyat okuru, empati gücünü pekiştiren en değerli etken okuduğu kitaplar fakat oburlarının acılarıyla paralize olmamak için sığındığı da yeniden şiir kitapları. Edebiyat bizi daha vicdanlı yapar elbette ama bizi vicdan azabıyla boğmaz, bize dayanma gücü, hareket etme, devam etme gücü de verir.
