Üretimleri tam 15 yıl sürdü! 79 yaşındaki emekli mühendis herkesi şaşırttı: ‘İnsanlar şaşkınlıkla bakıyor’
Reşat Demirci, 15 yıl evvel tarihi gemilerin maketlerini yapmaya başladı. Demirci, konutunun altında oluşturduğu atölyede Bandırma Vapuru’ndan Ertuğrul Fırkateyni’ne, Nusret Mayın Gemisi’nden İnebolu Denk Kayığı’na kadar Osmanlı’dan Cumhuriyet’in birinci yıllarına kadar tarihi olaylara taraf veren 27 geminin maketini yaptı.
Demirci, Barbaros Hayrettin Zırhlısı, Hamidiye Zırhlısı, Yavuz Sultan Selim Zırhlısı, Midilli Kruvazörü, Muavenet ı Ulusala Torpido Botu, Sultanhisar Torpido Botu, Gazi Alemdar Römorkörü, Rusumat No4 Gümrük Motoru, Hazal Römorkörü, Karadeniz Sergi Vapuru, Refah Vapuru, Kurtuluş Vapuru, Atılay Denizaltısı, S325 Blower, Dumlupınar Denizaltısı, Sirius 1836 Buharlı Gemi, Ertuğrul Yatı, Sakarya Seyahat Motoru, Açar Motoru, Güzelhisar Şehir Hatları Vapuru, Şekli Nevin Şehir Hatları Vapuru, TCG Kocatepe Muhribi, Marmaris Tırhandilin’in maketlerini 15 yılda tamamladı.
Demirci, gemilerin yepyeni çizimlerini müzelerden ve tarihi gemi yapan topluluklardan temin ederken, maketlerin birtakım kesimlerini kendisi atölyede üretti. Demirci, tarihi gemi koleksiyonunu birinci defa 19 Mayıs 2025 Gençlik Haftası kapsamında Çankaya Belediyesi Yaşar Kemal Kültür Merkezi’ndeki stantta görücüye çıkardı. Demirci’nin tarihi koleksiyonu büyük ilgi gördü.
‘DENİZCİLİK TARİHİ İÇİN YOLA ÇIKTIM’
Demirci, maket gemilerle Türkiye’nin denizcilik tarihinin anlatılabileceği niyetiyle yola çıktığını söyleyerek, “Türk tarihinde isim yapmış gemileri araştırıp kendimce bir sıralama yaptım. Bunun başlangıcı Japonya seyahatinden dönerken batan Ertuğrul Fırkateyni’nin kıssası ile oldu ve birinci onunla başladım. Başımda da bir kurgu yarattım. 1908’den 1923’e kadar aktif gemiler ve 1923’ten günümüze kadar olan gemilerle bir Türkiye tarihi çıkarmaya çalıştım. Bu gemilerden; Cumhuriyet öncesi periyotta Barbaros Zırhlısı, Hamidiye Kruvazörü, Yavuz Zırhlısı, Midilli, Sultanhisar, Muaveneti Ulusala, Nusret ve Bandırma var. Peşinden Cumhuriyet kurulduktan sonra 1926 yılında Atatürk’ün Avrupa’ya bir stant gemisi olarak gönderdiği Karadeniz gemisi var. 1939’da denize indirilen Kasımpaşa Tersanesi’nde yapılmış olan Atalay Denizaltısı var. 40’lı yıllara geldiğimizde Birleşik Krallık’a sipariş edilmiş olan denizaltıları ve uçak filosunu teslim almakla vazifeli olan işçisi taşıyan ve batırılan Refah Gemisi’nin maketlerini yaptım” dedi.
‘KARADENİZ GEMİSİ 18 AYIMI ALDI’
Yaptığı maketlerin kesimlerinin büyük çoğunluğunu atölyesinde ürettiğini belirten Demirci, “Malzeme olarak, ahşap, plastik ve metal kullanıyorum. Kimilerini şekillendirme sonucu elde edebiliyorum. Kimilerini da döküm yaparak elde edebiliyorum. Gerçek bir tekne nasıl yapılıyorsa tıpkı formda makette de omurgasını hazırlıyorsunuz. Gereç bulmak çok kolay değil; zira bu ölçeğe nazaran bulmak sıkıntı. Karadeniz gemisinin imali 18 ayımı aldı; zira çok ayrıntılı bir gemi. İlgilenen beşerler çok şaşkınlıkla bakıyorlar. ‘Nasıl bu kadar sabır gösteriyorsun’ diye soruyorlar. İşin aslı orada, sabır göstererek öğreniyorsun” dedi.
Gemilerin çizimlerinin bir kısmını İstanbul’da Deniz Müzesi Komutanlığı’ndan bir kısmını Mersin ve İstanbul’da bulunan Model Müzesi’nden, öbür çizimleri ise Fransa, Hollanda arşivlerinden ve maket ile uğraşan topluluklardan temin ettiğini belirterek, “Örneğin Karadeniz gemisinin planlarını Hollanda’daki tersane arşivinden buldum. Kurtuluş gemisinin planlarını daha evvel bu işle uğraşmış insanlardan geldi. Ve de fotoğraflardan faydalanarak yapıldı. Onun dışında mesela İnebolu Denk kayığının çizimlerini Fransız arşivinden buldum. Bunlar öyküsü olan kahraman gemiler” sözlerini kullandı.
‘KİTAPÇIK YAZMAK İSTİYORUM’
Demirci, şimdilerde, ABD Deniz Kuvvetleri’nden Türk Deniz Kuvvetleri’ne devredilen, tatbikat sırasında USS Saratoga uçak gemisi tarafından vurulan, TCG Muavenet gemisini yapmak istediğini söyleyerek, “Yaptığım çalışmaları daha fazla sergilemek için planlarım var. İnsanlara ulaşsın. Beşerler yaptığım eserler vasıtasıyla tarihlerini öğrenip sahip çıksınlar. Her geminin kendisine özel kıssası var. Bunların bir kısmı ülkeyi ilgilendiriyor, bir kısmı yaşayan insanlığı ilgilendiriyor. Onları bulup çıkarmak çok değerli. Şayet becerebilirsem gemi maketleri hakkında bilgiler içeren kitapçık da yazmak istiyorum” dedi.
