Türkiye’nin tapulu tek lagününde tehlike çanları: Kuraklık ve müsilaj kabusu bitmiyor
Kuş Oteli olarak da bilinen lagünde geçen yıla nazaran kuş popülasyonunda azalma yaşandığını söyleyen Hersek Lagünü Alan Sorumlusu Uzman Biyolog Yakut Can Aşıkoğlu, “2024 yılının bilgilerinde kuş adedi yaklaşık 10 bin 500 olarak tespit edilmiş. 2025 yılında benim gözlemlediğim yaklaşık 5 bin birey diyebilirim” dedi.
Marmara Bölgesi’nin kuş çeşitliliği açısından en değerli sulak alanlarının başında gelen, Yalova’nın Altınova ilçesinde bulunan, Tabiat Müdafaa ve Ulusal Parklar 2’nci Bölge Müdürlüğü Yalova Vilayet Şube Müdürlüğü’ne bağlı, 167 hektarlık alana sahip olan Hersek Lagünü, 30 Aralık 2022’de müdafaa altına alındı. Yalakdere’de bulunan alüvyonların Marmara Denizi’ne dolmasıyla meydana gelen Hersek Lagünü Gölü, göç eden kuşların üreme periyotlarını geçirmek için tercih etmesi nedeniyle kıymet taşıyor. Kuşların beslenme ve üreme alanı olan lagün, Avrupa ve Afrika kıtaları ortasındaki yüz binlerce kuşun geçtiği göç yolu üzerinde bulunuyor. Alanda bilhassa deniz ile göl ortasındaki kıyı şeridinde, koloni halinde üreyen kıymetli kuş çeşitleri bulunuyor. Ortalarında kara gagalı sumru, Akdeniz martısı, poyrazkuşu, küçük halkalı cılıbıt ve gümüş martı da yer alıyor. Kış mevsiminde flamingoların da Marmara Bölgesi’ndeki konaklama yeri olan Hersek Lagünü’nde kuş tipi sayısı ise 256’ya ulaştı.
ATATÜRK TARAFINDAN TAPULANDI
Atatürk’ün, göl ile birlikte gölü besleyen 6 metre genişliğindeki dere yatağını bir Selanik göçmenine tapuladığı alan, Türkiye’deki 490 kuş cinsinin yarısından fazlasına konut sahipliği yapıyor. Kuşağı tükenme tehlikesi altındaki cinslerin kırmızı listesinde (The IUCN Red List) yer alan dikkuyruğun (Oxyura leucocephala) gözlendiği, tıpkı vakitte kışı geçirmek için gelen flamingolara mesken sahipliği yapan Hersek Lagünü, global ısınma ile birlikte kuraklık ve müsilaj tehdidiyle karşı karşıya kaldı. Hersek Lagünü Alan Sorumlusu Uzman Biyolog Yakut Can Aşıkoğlu, “Gayri resmi kuş çeşidi sayımız 256’ya çıktı. En son ‘Korsan Martı’ tipini tespit ettim. Resmi olarak 235 kuş çeşidimiz mevcut. Alanımızda bilimsel çalışmalar 2011-2012 yıllarında yapılmış. Burada bilimsel olarak çalışmalar maalesef yetersiz. Ne kadar çok bilimsel çalışma yapılırsa, alandaki eksikler o kadar tespit edilebilir. Şu an üreme devri geçti. Alanımızla sonbahar ile kış periyodu, kuş tipi sayısı çok fazla oluyor. Bunun sebebi de buraya gelen kuşlar kuzey kesitlerden geliyorlar. Zira orada don olayı gerçekleştiği için, ömürlerini devam ettiremiyorlar diye konuştu.
“SULAK ALANLAR 2050 YILINA KADAR KURUYABİLİR”
Gürültü kirliliği, sazlıkların az olması ve tatlı su kaynağının bulunmamasının, kuşlar için gerilim faktörü olduğunu belirten Aşıkoğlu, şunları söyledi “Bu alanda kuşlar için benim tespit edebildiğim gerilim faktörleri var. Ses, gürültü kirliliği mevcut. Tatlı su kaynağımız maalesef şu an yok. Yağmur suyuyla tatlı su kaynağı sağlanıyor. Tatlı su kaynağı olmazsa, vakit içerisinde zati kuraklık da günümüzde önemli bir tehdit. En son RAMSAR tarafından bir rapor yayınlanmıştı. Burada sulak alanların kalan 4’te 1’inin, 2050 yılına kadar kuruyacağını belirtmekte. Şu an burada en değerli gereksinimimiz tatlı su kaynağı. Şu anda buradaki kuş sayımız 25-30 civarında. En fazla balıkçılgillerden var. Yeşilbaş ördeklerimiz fazla. Karabataklar var. Dün flamingolar gelmişti, şu an 2 adet mevcut. Kum kuşları var, onlar da jenerasyonu tehlike altında olan kümelere girmekte. Bu kuş adedinin az olma sayısının nedenleri tatlı su kaynağının olmaması, gerilim faktörlerinin bulunması. Alandaki sazlıkların arttırılması gerekiyor. Zira onlar da yuva materyali olarak kullanıyorlar. Burada o yetersiz maalesef. Daha da çoğaltılması gerekiyor. Besin olarak deniz börülcesi dediğimiz bitki var, onun sayısını arttırılması gerekiyor beslenme açısından.”
‘GEÇEN YIL 10 BİN 500 OLAN KUŞ SAYISI BU YIL 5 BİNE DÜŞTÜ’
Kuraklığın da alan için önemli tehdit oluşturduğunu vurgulayan Aşıkoğlu, üreme alanı olmasına karşın, lagündeki kuş sayısının geçen yıla oranla azaldığına dikkat çekerek şöyle konuştu “Su tahlilleri yapılabilir. Bilhassa müsilaj meselemiz burada da mevcut. Bu alanda ne üzere aksilikler oluşturuyor, ona bakılabilir. 2024 yılının datalarında kuş adedi yaklaşık 10 bin 500 olarak tespit edilmiş. 2025 yılında benim gözlemlediğim yaklaşık 5 bin birey diyebilirim. Bunun nedenini tespit etmemiz gerekiyor. Kentler ortası nakliyatta bu bölge ana rol oynuyor. Bilhassa hafta içi geçen kamyon, TIR’lar, çok fazla ses ve gürültü kirliliğine sebep oluyor. Bunun önüne geçilebilmek için ses bariyerleri yapılabilir. Şu an alanda üreme gerçekleştiren kuşlarımız var. Bahri kuşlar, balıkçıllar, yeşilbaşlar üreme yapıyor.”
