Türk somonu hasadı bereketli geçiyor
Gökkuşağı alabalığı tipi balıkların iç sularda kurulu kafeslerde yaklaşık 600 gram tartıya getirildikten sonra aralık-ocakta Karadeniz açıklarındaki kafeslere taşınmasıyla devam eden Türk somonu yetiştiricilik süreci, mayısta başlayan hasadın bu ay tamamlanmasıyla sona erecek.
Çapları 50, derinlikleri ise 25 metreyi bulan kafeslerde doğal yemlerle beslenerek 2-3 kilogram yüke ulaşan somon, ağlardan toplandıktan sonra “livar” ismi verilen havuzlarla sürece tesislerine taşınıyor.
Tesislerde gramaj tasnifinin akabinde talebe nazaran taze, dondurulmuş yahut işlenmiş olarak iç ve dış pazara gönderilen Türk somonu, Karadeniz Bölgesi’ne kıymetli ekonomik girdi sağlıyor.
Özellikle bayan istihdamıyla dikkati çeken ve hasat döneminde tam kapasite çalışan tesislerden yapılan ihracat, son 6 yılda 17 kat artarak geçen yıl 497 milyon dolara çıktı.
Türkiye İhracatçılar Meclisi datalarına nazaran, yılın birinci 5 ayında ihraç edilen 23 bin 307 ton Türk somonu karşılığında 159 milyon 940 bin dolar gelir sağlandı.
Aynı periyotta Türk somonunun en büyük alıcısı 20 bin 200 ton ile Rusya Federasyonu olurken, bu ülkeyi Belarus, Japonya, Vietnam ve ABD izledi.
Türkiye Su Eserleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçı Birlikleri Sektör Kurulu Lideri Sinan Kızıltan, Trabzon’un Arsin ilçesindeki Türk somonu yetiştirme ve sürece tesislerinde incelemelerde bulundu, devam eden hasat dönemine ait bilgi aldı.
Kızıltan, AA muhabirine, Türkiye’nin su eserleri kesiminde Avrupa bölgesinde Norveç’ten sonra dünyada ikinci, tıp açısından değerlendirildiğinde ise çipura ve levrekte birinci sırada yer aldığını söyledi.
Somon üretiminin Karadeniz Bölgesi’nde 6 yılda değerli sayılara ulaştığını anlatan Kızıltan, Sinop, Samsun, Giresun, Trabzon, Rize ve Artvin’de kıyı bandında kurulan çok sayıdaki yeni çiftlikte somonun yanı sıra levrek de üretildiğini belirtti.
Kızıltan, Türkiye’nin somon ihracatında Norveç’e rakip hale geldiğini vurgulayarak, şu değerlendirmede bulundu:
“Türkiye’den geçen yıl 78 bin ton somon ihraç edildi. Trabzon’un da içinde olduğu bu bölgemizden yapılacak ihracatın Türkiye geneliyle bir arada 100 bin tona ulaşmasını ve 650 milyon dolar geliri olmasını hedefliyoruz. Bunlar dayanılmaz sayılar, burada Trabzonlu üreticilerimizin çok büyük hissesi var. Gayemiz bu bölümde 3-4 sene içerisinde 1 milyar dolar civarında ihracat sayısına ulaşmak.”
Türk somonu üretiminin Karadeniz Bölgesi’nde istihdama değerli katkı sağladığını, firmaların önemli vergiler ödediğine işaret eden Kızıltan, “Dolayısıyla şu anda bu dalımız Karadeniz Bölgesi’nde bizim göz bebeğimiz.” dedi.
SIFIR ATIKLA ÜRETİM
Türk somonunda üretimi yıllık 200 bin ton düzeyine ulaştırmayı hedeflediklerini, bunu da sürdürülebilir bir anlayışla yapacaklarının altını çizen Kızıltan, dalın halihazırda sıfır atıkla çalıştığını, balığın tüm atıklarının değerlendirildiğini söz etti.
Rusya, Belarus, Japonya, Vietnam, ABD ve Kanada üzere besin standartlarının çok yüksek olduğu ülkelere ihracat yaptıklarını belirten Kızıltan, Türk somonunun Norveç somonundan besin bedeli açısından daha varlıklı ve lezzetli olduğunu aktardı.
Kızıltan, Türk somonu üretiminin artmasıyla ithalatın yüzde 70 gerilediğine dikkati çekerek, Omega 3 ve protein açısından çok güçlü olan somunun marketlerde uygun fiyatlarla satıldığını, iç pazarda da tüketimin artmasını beklediklerini kaydetti.
Bölgedeki sürece tesislerinde çalışanların yüzde 80’ini bayanların oluşturduğunu vurgulayan Kızıltan, sağlanan ihracat muvaffakiyetinde Karadenizli bayanların hissesinin büyük olduğunu kelamlarına ekledi.
Su eserleri kesiminde faaliyet gösteren iş insanı Recep Denizer de Trabzon merkezli 10 vilayette deniz ve iç sularda somon üretimi yaptıklarını söyledi.
İhracatlarının yüzde 70’ini Rusya, geri kalanını ise Japonya, Vietnam ve Kanada’nın da ortalarında bulunduğu öteki ülkelere gerçekleştirdiklerini belirten Denizer, yaklaşık 18 ayda Türk somonunda 116 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirdiklerini kaydetti.
