Trump-Musk hengamesinde ağır fatura! ‘Altın Kubbe’ tehlikede: ’10 adım bile atamayız’
Derleyen: Oğuzcan Atış / Milliyet.com.tr – Elon Musk ve ABD Başkanı Donald Trump arasında başlayan ve kısa müddet içinde büyüyen tansiyon tüm dünyada gündemin ana hususlarından biri haline gelmiş durumda. Elon Musk’la yaptığı tartışmanın akabinde Lider Trump, ‘Truth Social’ isimli toplumsal medya platformunda, “Bütçemizde milyarlarca ve milyarlarca dolar tasarruf etmenin en kolay yolu, Elon’un hükümet sübvansiyonlarını ve kontratlarını sonlandırmaktır. Biden’ın bunu yapmamasına şaşırdım!” halinde bir paylaşım yapmış, Elon Musk ise buna karşılık kendine ilişkin X platformunda, “Başkan’ın hükümet sözleşmelerimin iptali hakkındaki açıklamasının akabinde SpaceX, Dragon uzay aracını derhal hizmet dışı bırakacak” paylaşımını yaptı. Musk, bu paylaşımın akabinde X’te kendisini telâşlı davranmaması konusunda uyaran öteki bir kullanıcıya verdiği cevapta, “İyi tavsiye. Tamam, Dragon’u devre dışı bırakmayacağız” diye yazdı. Kamuoyunun gözleri önünde açıkça yapılan ve devam eden bu laf dalaşının ABD’de ne üzere gelişmelere sebep olacağı şimdi tam olarak net değil fakat tartışmanın şiddetlenmesi halinde en ağır fatura ABD’de ulusal güvenlikten sorumlu kamu kuruluşlarına çıkabilir.
Trump ve Musk, tartışmadan evvel Beyaz Saray’da sık sık bir ortaya geliyordu.
Musk ve Trump ortasındaki tartışma toplumsal medya platformları üzerinden karşılıklı atışmaya döndü. İkili ortasındaki tartışmayı başlatan gelişme ise Trump’ın duyurduğu “Big Beautiful Bill” (Büyük Hoş Yasa Tasarısı) isimli yeni vergi yasası oldu. Kongre Bütçe Ofisi (CBO), yasa tasarısının yasalaşması halinde federal açığa 2,4 trilyon dolar ekleyeceğini kestirim ediyor. Trump, ocak ayında vazifeye başladıktan sonra Musk, Hükümet Verimliliği Bakanlığı’na (DOGE) bağlı birtakım projelerde yer almış ve federal bütçedeki gereksiz harcamaları sonlandırmaya yönelik çalışmalar yapmıştı. Musk, geçen hafta bu vazifeden ayrılmıştı.
EN KIYMETLİ DARBE UZAY ÇALIŞMALARI OLABİLİR
Elon Musk’ın sahibi olduğu SpaceX, ABD başta olmak üzere birçok ülkeye hizmet sağlıyor. ‘Space News’ isimli haber platformunda geçen ocak ayında yayınlanan bir makaleye nazaran şirket geçen yıl Falcon 9 ve Falcon Heavy roketlerini kullanarak 134 farklı fırlatma yaptı. Dünyada bu sayıya erişebilen öbür bir ülke yahut özel şirket olmadı. SpaceX’in fırlatmaları, 2024’te yörüngeye yerleştirilen toplam uyduların yüzde 84’ünü oluşturdu.
Space X ile ABD ordusu ortasındaki iş birliğinin de üst seviyede olduğu biliniyor. Nisan ayında, ABD Uzay Kuvvetleri Uzay Sistemleri Komutanlığı (SSC), Space X ile 28 fırlatma için yaklaşık 6 milyar dolar kıymetinde yeni bir kontrat imzaladı. Tıpkı periyotta o sırada, Space X’in rakipleri olan Boeing-Lockheed Martin ortak teşebbüs şirketi olan United Launch Alliance, SSC ile 19 fırlatma için 5,4 milyar dolar, Amazon’un sahibi Jeff Bezos tarafından kurulan Blue Origin de 7 fırlatma için 2.4 milyar dolarlık kontratlar imzaladı. Space X’in yine kullanılabilir roketleri sayesinde rakiplerine oranla daha ekonomik bir iş ortağı olarak görülüyor. Elon Musk’ın Trump ile tartışmasının akabinde bu hususta yaşanacak bir iptalin ABD Uzay Kuvvetleri’nin bütçesinde kıymetli bir mali yük yaratabileceği söz ediliyor.
Musk-Trump tartışması NASA içinde önemli sonuçlara sebep olabilir. ABD’nin elindeki en inançlı uzay araçlarından biri olarak bilinen Dragon uzay aracının misyonlarının sonlandırılması, Milletlerarası Uzay İstasyonu (ISS) vazifelerini sekteye uğratabilir. Dragon uzay aracının, Rusya-Ukrayna savaşının başlamasının akabinde ABD ve Rusya ortasındaki tansiyon sebebiyle NASA için kritik bir yetenek olduğu biliniyor. ABD, Space X’e ilişkin araçlardan evvel Kazakistan’daki Baykonur Uzay Üssü’nden fırlatılan Rus Soyuz roketlerine ve kapsüllerine bağımlıydı.
Space X’in fırlatmalarının kıymetli bir kısmı, Savunma Bakanlığı ile iş birliği yapılarak gerçekleştiriliyor olsa da bu fırlatmaların bir kısmı da Merkezi İstihbarat Teşkilatı (CIA) ile irtibatlı olan Ulusal Keşif Ofisi’nin (NRO) kullandığı sistemler için yapılıyor. 1992 yılında varlığı resmi olarak kabul edilen ve uydu istihbaratı alanında çalışmalar yapan NRO’nun, ABD ulusal güvenliği için çok kıymetli ve son derece hassas bir kurum olarak görülüyor. Space X, Falcon 9 roketleriyle 2025 yılında NRO için 5 farklı fırlatma gerçekleştirdi. 2024 yılında tekrar NRO için 6 fırlatma yapıldı.
‘STARSHIELD KULLANMADAN 10 ADIM ATAMAYIZ’
Musk’ın uzay alanındaki yatırımları yalnızca Space X şirketi üzerinden yapılan fırlatmalardan ibaret değil. Ünlü milyarderin uydu interneti ve irtibatı konusunda da değerli yatırımları bulunuyor. Bunların başında Starlink ve ABD hükümeti için daha inançlı irtibatı mümkün kılan Starshield geliyor. ABD’de ordu başta olmak üzere birçok resmi kurum bu sistemlere önemli gereksinim duyuyor. ABD Ordusu Komuta, Denetim, İrtibat ve Ağ Program Yürütme Ofisi başkanı Mark Kitz, Ağustos 2024’te gerçekleştirilen bir konferans sırasında, “Starshield’e bağlanmadan 10 adım atabileceğinizi sanmıyorum. Ordunun Starshield’a çok bağlı olduğunu söyleyebilirim” demişti.
Starlink ve Starshield sistemlerinin ABD ordusuna her geçen gün daha da entegre hale geldiği biliniyor. ABD ordusunun başta uçak gemileri olmak üzere birçok kritik sistemde bağlantı gayeli Starilink kullanıyor.
Starlink/Starshield, askeri ve askeri olmayan maksatlar için global kontakta ihtilal niteliğinde bir tesir yarattı ve kullanıcı sayısı her geçen gün artıyor. Daha evvel de Starlink’in Ukrayna’nın insansız hava aracı operasyonlarında da değerli bir rol oynadığı belirtilmiş, Elon Musk’ın Ukrayna’ya yönelik yaptığı ağ kısıtlaması önemli halde eleştirilmişti.
‘ALTIN KUBBE’ DE ÖNEMLİ FORMDA ETKİLENEBİLİR
Trump-Musk tartışması, yakında zamanda ABD Başkanı Trump’ın duyurduğu ‘Altın Kubbe’ füze savunma sistemini de önemli halde etkileyebilir. Proje kapsamında uzaya fırlatılması gereken uyduların fırlatılması Space X dışında bir şirket tarafından yapılması halinde maliyetleri önemli formda arttırabilir.
Space X, Altın Kubbe projesinde yer almak için Musk’ın roket ve uydu şirketinin yazılım üreticisi Palantir ve otonom sistem üreticisi Anduril ile iştirak kurmuştu. Üç şirket, Trump idaresi ve Pentagon’daki üst seviye yetkililerle yapılan toplantıda füzeleri algılamak ve hareketlerini izlemek için dünyanın etrafında dolaşan 400 ila binden fazla uydu inşa edip fırlatılması tarafındaki planı sunmuştu.
