Temel kazısıda ortaya çıktı, şaşkına çevirdi: Afet değil, nimet
Kentin en esaslı yerleşim bölgelerinden biri olan ve Erzurum Kalesi, İkili Minareli Medrese, Ulu Cami ve Üç Kümbetler üzere kıymetli tarihi yapıtlarla iç içe olan Hacı Cuma Mahallesi’nde, Büyükşehir Belediyesi tarafından sürdürülen kentsel dönüşüm kapsamında yapılan hafriyatlarda 3 başka zelzele fay çizgisi gün yüzüne çıktı. İş makinelerinin yaptığı hafriyat sonrası açılan kesitlerde, fay çizgileri ile birlikte kıvrımlar, bindirme fayları, alüvyon üzerine bindirmiş killi silt-kum katmanlarından oluşan yaşlı ünitenin iç yapısı görüldü. Erzurum Atatürk Üniversitesi Sarsıntı Araştırma Merkezi kurucusu ve emekli jeoloji mühendisi Dr. Mehmet Salih Bayraktutan, “Buradaki fay sınırları Erzurum’un içinden geçip Çat yolu boyunca devam ederek biraz kıvrılıp kent hastanesinin altından kırsal Yarımca Mahallesi’ne kadar uzanan faal bir fay çizgisidir. Buradaki fay sınırlarını açıkça görebiliyoruz” diye konuştu.
‘KORUMA ALTINA ALINIP, MÜZE OLARAK KULLANILMALI’
Gerçek bir fayın burada görülebileceğini söyleyen Dr. Bayraktutan, “Önceden öğrencilerime Çat yolundaki fay üstü bloklarını ve ardındaki yarmada kıvrım ve bindirme faylarını gösteriyordum. Bence Erzurum Büyükşehir Belediyesi ve Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü burayı geopark niteliğinde muhafaza altına alarak bilimsel araştırmalara açmalı ve bir müze olarak kullanmalı. Buraya Türkiye’nin dört bir tarafından gelecek olan inşaat ve jeoloji mühendisi öğrencilerinin bilimsel çalışmalarına katkı sağlayacaktır” tabirlerini kullandı.
‘ERZURUM’DA EN FAZLA 6 BÜYÜKLÜĞÜNDE SARSINTI OLUR’
Kentsel dönüşüm hafriyatında gün yüzüne çıkan fay sınırlarının her birinin en az 1700-2000 yıllık sarsıntıların oluşturduğunu söz eden Dr. Mehmet Salih Bayraktutan, “Erzurum’da en fazla 6 büyüklüğünde zelzele olur. Bu da Türkiye için çok olağan sismik etkinliklerden birisi. Ben oturduğum binanın sağlam tabanda ve sarsıntı yönetmeliğine nazaran yapıldığı bilirsem, bu türlü bir sarsıntıda paniklemem ve hiçbir yere kaçmam. Dün geceden itibaren Balıkesir zelzelesini ekranlardan izliyorum. Bakıyorum televizyonda konuşan belediyenin ve özel yapı denetimi şirket yetkilileri yaptıkları soruşturmada bütün evrakların tam olduğunu gösteriyor. Yani kağıt üzerinde formaliteler tamam. Lakin imzalar kime ilişkin, bu şahısların yetkinliği nedir, raporlar hangi kaidelerde hazırlandığı önemli olarak soruşturulmalıdır” dedi.
‘DEPREM AFET DEĞİL, NİMETTİR’
6 büyüklüğündeki bir zelzelede hiçbir yapının yıkılmaması gerektiğini söyleyen Dr. Bayraktutan, şöyle konuştu:
“Yıkılıyorsa, burada katiyetle rapor hazırlayan ve yapıyı inşa eden mühendislerin sorumluluğu vardır. Kimse zelzelesi suçlayamaz. Sarsıntı bir afet değil, nimettir. Zira zelzeleler sayesinde iklim değişimleri yumuşatılmakta, atmosfer temizlenmekte, yeryüzünde hidrolojik sistem dengelenmektir. Ne çok kuraklık ne de çok yağış ve sellerin tahribatı en aza indirilir. Zelzele yeryüzündeki hayatın varlığını sağlayan ve devamına imkan veren bir rahmettir. Bu benim ferdî görüşüm. Sarsıntısı hiçbir vakit doğal afet olarak kabul etmiyorum. Sarsıntı sel ve yangın üzere bir afet değildir. Konutlarımız sağlam olsa zelzele olduğu için şükretmemiz gerekir. Sarsıntıda oluşan kırıklar, çökmeler yoluyla atmosfere birçok magmadan kaynaklanan gaz topluluğu atmosfere çıkmaktadır. Bu da hem yeryüzüne yakın meteorolojik kıymetleri terbiye eder hem de canlı hayatında süreklilik sağlar. Ayrıyeten jeotermal kaynaklar, tuz, jips ve traverten üzere endüstriyel ham hususların oluşumunda rol almaktadır.”(DHA)
