TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş: Yıl sonuna kadar kurul çalışmaları sonlanacak

TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş, AA Editör Masası’nda gündeme ait soruları yanıtladı. Komisyonun en kıymetli özelliğinin “temsil gücü” olduğuna dikkat çeken Kurtulmuş, “Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde temsil edilen, kümesi bulunan ve bulunmayan bir parti hariç bütün partilerin katıldığı, şimdiye kadar aldığı kararların tamamını da ittifakla almış olduğu bir komisyon” tabirlerini kullandı.

“KOMİSYON HARİKA YETKİLERLE DONATILMIŞ BİR KURUL DEĞİL”

Komisyonun kendi yönergesini hazırlayarak çalışmaya başladığını belirten Kurtulmuş, şu sözleri kullandı;

“Türkiye’nin bütün birikmiş problemlerini çözebilecek bir kurul değil. Bu kurul inanılmaz yetkilerle donatılmış bir kurul değil.

Esasında, İmralı’dan gelen açıklama ve gerisinden örgütün kendisini feshetme kararını ilan etmesi, sembolik olarak da silahları bırakmaya başlamasıyla birlikte sürecin gerektirdiği bir grup düzenlemelerin yapılabilmesi için Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde de bir komiteye muhtaçlık vardı. Bu komite kuruldu.

Bu kurulun şöyle bir özelliği var: Çok büyük bir temsil gücü var. Yani Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde temsil edilen, kümesi bulunan ve bulunmayan bir parti hariç bütün partilerin katıldığı; şimdiye kadar aldığı kararların tamamını da ittifakla almış olduğu bir komite. Kendi yönergesini hazırladı ve çalışmaya başladı.

Yani burada bir yasa hazırlanmayacak, anayasa hazırlanmayacak. Neler yapılabileceğine ait teklifler Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne hazırlanıp gönderilecek.

MİLLİ DAYANIŞMA, KARDEŞLİK VE DEMOKRASİ KOMİTESİ İSMİ NASIL BELİRLENDİ?

Şimdi şöyle, bir sefer bu komite o denli çok kolay kurulmadı. Uzun görüşmelerle, müzakerelerle, aylar süren ağır bir mesai ile kuruldu. Şuna çaba ettik: Herkesin görüşünü aldık. En ufak görünen kümenin dahi parlamentoda kelam sahibi olan arkadaşlarımızın bütün farklılıklarını yansıtabileceği bir temas zincirini yürüttük. Siyasi parti önderleriyle, parlamentodaki temsilcilerle konuşarak ismi de bu biçimde ortaya çıkardık. Onlarca isim teklifi oldu.

Burada beklentileri karşılamak kıymetli. Bunlardan bir tanesi ulusal dayanışma. Yani toplumdaki bu sıkıntı vesilesiyle bir sefer daha ezelî-ebedî kardeşliğimizi hatırlatmak. Bunu Türk’üyle, Kürt’üyle, Arap’ıyla; Sünnî’siyle, Alevî’siyle bütün toplum kesitlerinin en üst seviyede bir dayanışmasının temin edilmesini sağlamak için bu kurul bir araç olsun. Birisi buydu.

Kardeşlik doğal bizim muhtaçlığımız olan ve daima hislerini artırmamız gereken bir olgu. Bunu da bir vurgu olarak koyduk. Olağan ki bu süreçle birlikte Türkiye’nin hem bu hususa bağlı hem de öbür geniş manada demokrasi sorunları de burada gündeme gelecek, kaçınılmaz olarak gelecek. Türkiye’nin demokratik standartlarının daha da uygunlaştırılması için tekliflerin, görüşlerin bu kurulda lisana getirilmesi ve bunun sonunda da oluşacak bu görüşmeler sonucunda kurulun aldığı kararları bir biçimde Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulu’na sevk etmesi kelam konusu olacak.

KOMİSYONDA KARARLAR NASIL ALINIYOR?

Komisyonda kararları beşte üç çoğunlukla alıyoruz. Daha doğrusu bilhassa kurulun en son kararlarını alması, yasa hazırlıklarının yapılması üzere nitelikli mevzularda nitelikli çoğunluğa gereksinim var. Ve şimdiye kadar da çok şükür, dediğim üzere, beşte üçün de üzerinde aldığımız kararları daima ittifaklı olarak bugüne kadar getirdik.

Burada da çok iştirakçi bir yol izledik. Bütün siyasi parti kümelerinden ve kümesi olmayan, bu komitenin üyesi olan arkadaşlarımızdan isim teklif etmelerini söyledik. Dün akşam tekrar son tabloya bir sefer daha baktım: 491 isim, yani kişi ve kurum ismi teklif edilmiş. Alışılmış ki bunların hepsini dinleyebilmek mümkün değil.

Ama şunu yapıyoruz: Hangi parti, hangi kişi kimleri teklif etmiş; bir orta kesit oluşturmaya ve ana akım diyelim ki önümüzdeki periyotta iş dünyasından temsilciler katılacak, sendikalardan temsilciler katılacak. Orada da ana akım, kurulun değerli çoğunluğunun teklif etmiş olduğu isimleri buraya davet edeceğiz.

Gönlümüz istek eder ki Türkiye’nin bütün kelamı olan herkesi dinleyelim. Bu türlü bir vaktin olacağını zannetmiyorum. Süreci de çok uzatmadan, bir grup yanlış anlaşılmalara, zehirlenmelere, provokasyonlara asla mahal bırakmadan faal bir formda yönetmemiz gerekiyor.

Ve şimdiye kadar olan süreçlerde de ana akım, Türkiye’nin bu bahisle ilgili temel aktörlerini, fikri olanları dinleyeceğiz. Tekrar önümüzdeki kararlaştırdığımız toplantılardan birisi iş dünyası, sendikalar; gerisinden da çatışma tahlilleri üzerinde uzman olan ve bu bahiste çalışmalar yapmış olan akademisyenleri, alanda bu mevzuyla ilgili uygulamacıları dinleyeceğiz.

Mühim olan, burada herkesin kendi görüşünü lisana getirmesi. Yani şöyle bir algıya da kamuoyumuzun sahip olmaması lazım: Komitede herkesin konuştuğu şey, kurulun aldığı bir karar değildir. O kadar farklı mevzular gündeme geliyor ki… Her konuşmacı, ister bir kurumun temsilcisi olsun, isterse şahsı ismine buraya gelmiş olsun, nihayetinde kendi şahsî görüşünü söylüyor, tekliflerini yapıyor ve bunlar en sonunda pahalandırılacak.

YIL SONUNA KADAR ÇALIŞMALAR SONLANACAK

Bunun için net bir tarih vermek istemiyorum. Lakin aslında kurulun çabucak kuruluşunda aldığımız karar da 31.12.2025’te komite çalışmalarının sonlandırılmasıdır. Bunu kendi yönergemizde belirledik. Şayet gerekirse ikişer ay müddetle uzatılabilir. Lakin benim şahsi kanaatim, mümkün olan en kısa mühlet içerisinde bunun tamamlanması ve kurulun görevini ikmal ettiğini Türkiye kamuoyu ve Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulu’yla paylaşmasıdır.

Komisyon üyesi arkadaşlarımızın her birisinin bir siyasi partisi olmasına rağmen, arkadaşlar burada parti tahassubuyla hareket etmiyorlar ya da parti öncelikleriyle hareket etmiyorlar. Burada herkes kurulun üyesi. Teklifler geliyor, teklifler olgunlaşacak. Kurul, üstten, doruktan inme bir yasal düzenleme değil; olgunlaşarak bunlar gündeme getirilecek. Tekrar söylüyorum, fakat kararı verecek olan Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin Genel Kurulu’dur. Biz çerçeve oluşturacağız, teklifimizi yapacağız; diyeceğiz ki şu, şu, şu hususlarda, şu tarafta bir yasaya, şu maddelere muhtaçlık var.

Bu masanın daima birlikte muktedir olması lazım. Biz bir şey yapmaya çalışıyoruz. Şayet rastgele bir formda yasa çıkarmak konu bahis olsaydı, zati iktidar bloğunun istediği maddeyi çıkaracak gücü parlamentoda var.

Mühim olan sıkıntı, burada olgunlaştırarak ve ortaklaşarak Türkiye’nin muhtaçlığı olan sorunları, toplumun geniş bölümlerinin kabul edeceği biçimde maddeleştirmesini sağlamaktır.

“SİLAH BIRAKMA SEMBOLİK OLARAK ÇOK ÖNEMLİ”

Peki, PKK sahiden kendisini feshetti mi? Buna karar verecek olan da Meclis’in kurulu değildir. Nihayetinde bu bir silah bırakma sürecidir. Sahiden alanda örgütün büsbütün kendisini feshettiğinin görülmesidir. Bunun için de devletin ilgili güvenlik üniteleri, Türk Silahlı Kuvvetlerimiz, Ulusal İstihbarat Teşkilatımız başta olmak üzere alanda bütün bu müşahedelerini yaparlar, raporlarını ortaya koyarlar. Sonunda da Türkiye’nin en üst güvenlik kurulu olan Milli Güvenlik Kurulu der ki: “Evet, bu örgüt kendisini feshetmiştir.”

Silah bırakma sembolik olarak çok değerli, yani İmralı’nın açıklamasını çok kıymetli buluyorum. İmralı ne dedi? Bütün ögeleriyle birlikte örgütün kendisini feshetmesini teklif etti. Buna karşılık örgüt bir ortaya gelerek kendisini fesheden ilan etti ve üçüncü adım olarak da sembolik bir merasimle silahlar yakıldı.

Burada da şunu söylemek istiyorum: Asıl olan, terörün gerisindeki bütün ögelerin ortadan kaldırılması, terörü oluşturan bataklığın kurutulmasıdır. Bugün kimileri şöyle bir tenkitte bulunuyor: “Efendim, ya bunlar eski silahları teslim ettiler.” E kardeşim, 50 yıllık, 100 yıllık cumhuriyetin 50 yılı terörle geçmiş. Ağır bir bedel ödemişiz. Bu terörün gerisinde kimlerin olduğunu, hangi devletlerin hangi silah dayanaklarını, hangi istihbarat dayanaklarını, hangi siyasi dayanakları verdiklerini biliyoruz. Gün gün, sene sene bunları yaşamışız.

“PKK’NIN KENDİSİNİ FESHETME SÜRECİNİ HIZLANDIRMASI LAZIM”

Bu kadar büyük bir deneyimden sonra, diyelim ki örgüt elindeki son tabancayı dahi teslim etse, şayet örgütü ortaya çıkaran bu bataklık kurutulmadan, bu kaideler, siyasi ve öteki koşullar ortadan kaldırılmadığı müddette, diyelim ki bir süre sonra örgütü bu formda silahlandıran ülkelerin tekrar silahlandırması da aşikârdır.

Bu iş iyi bir iştir. Bu işin bir an önce tamamlanması, bunun için de örgütün hızla silah bırakma ve kendisini feshetme sürecini hızlandırması lazım.