TBMM Başkanı Kurtulmuş’tan ‘yapay zeka’ açıklaması

Kurtulmuş, TBMM Merasim Salonu’nda düzenlenen Datadan Karara Ulusal Yapay Zeka Tepesi’nin açılış merasiminde yaptığı konuşmada, yapay zeka konusunun TBMM çatısı altında ele alınmasının değerine değinerek, dorukta ortaya çıkacak görüşlerin, tartışılacak mevzuların kıymetli bir yol gösterici olmasını temenni ettiğini söz etti.

Numan Kurtulmuş, “Hatta tahminen ismini de değiştirerek, bu Yapay Zeka Araştırma Komitesinin Türkiye Büyük Millet Meclisi çatısı altında kalıcı bir komite haline dönüştürülmesi de mümkündür. Ayrıyeten bunu da ortamızda tartışmamız gerekir diye düşünüyorum.” diye konuştu.

Milli iradenin merkezi olan TBMM’nin, toplumsal gelişmeleri ve dünyada ortaya çıkan gelişmeleri yakından takip edip, kurduğu kurullarla bu bahislerin üzerinde yapılabilecek her şeyi konuşup, sonuçları raporlaştırdığını aktaran Kurtulmuş, bu raporların her birisinin önemli bir yol haritası olduğunu söyledi.

Dijital Mecralar Komitesi ile Yapay Zeka Araştırma Kurulunun örnek gösterilebilecek kurullardan olduğunu lisana getiren Kurtulmuş, Yapay Zeka Araştırma Komisyonu Başkanı Fatih Dönmez başta olmak üzere kurul üyelerine çalışmalarından ötürü teşekkür etti.

“KAPİTALİZMİN BİR TANE UNSURU VARDIR O DA PARA KAZANMAKTIR”

Teknoloji ve insan ortasındaki bağa değinen Kurtulmuş, bu mevzuda çağdaş devirlerde bir kaç dönüm noktası olduğunu hatırlattı.

Sanayileşme sürecinde, makinelerin yerine daha tehlikeli işleri yapabilecek robotların devreye girmesiyle değerli gelişmeler elde edildiğini anlatan Kurtulmuş, endüstrileşmeyle birlikte başlayan bu büyük atağın birtakım temel bahislerdeki insani telaşları yok sayarak devreye girdiğini belirtti.

Şehirleşmenin getireceği problemler, etraf sıkıntıları, kentlerdeki gecekondulaşma üzere bugün tartışılan mevzuların endüstrileşmenin başlangıç periyodunda neredeyse hiç tartışılmadığına dikkati çeken Kurtulmuş, “Açık konuşmak gerekirse kapitalizmin prensibi yoktur. Kapitalizmin bir tane unsuru vardır o da para kazanmaktır. Vakit içerisinde kapitalizm bu zaafını sistem içerisinde bir ekip sistemlerle geliştirmeyi ortaya koyabilmiştir. Bunlardan birisi kural koymaktır, yani profesyonelleşmektir. Bunlardan bir başkası denetlemek, başkası ise cezalandırmaktır. Yani makus sonuçlar ortaya çıktığında bunun cezalarının ortaya konulmasıdır. Lakin başlangıçta endüstrileşmenin öngördüğü, öngörmesi gereken kimi insani eksiklikler göz önüne alınamadığı için ortaya insanoğlu için değerli bedeller çıkmıştır.” değerlendirmesinde bulundu.

Sanayileşmeyle birlikte ortaya çıkan bu sürecin, 20. yüzyılın ikinci yarısında yeni bir evreye hakikat döndüğünü söz eden Kurtulmuş, bunun da sanayi ötesi iktisatların kuruluşu olduğunu lisana getirdi.

Teknoloji ilerledikçe yaşanan ve yaşanacak değişimlere değinen Kurtulmuş, “Şimdi geldiğimiz noktada mesela 2025’in şu tarihinde 8 Mayıs’ında burada yapay zekayı konuşuyoruz. Adım kadar eminim ki bundan 10 sene sonra bu Meclisin içerisinde konuşacak olan arkadaşlar dünyaya taraf veren, form veren yeni bir teknolojik periyottan bahsedecekler.” sözünü kullandı.

Türkiye’nin teknolojik dönüşüm sürecinde geri kalmaması gerektiğini belirten Kurtulmuş, “Yapay zeka alanında öncülük yaparak, yapay zekanın gördüğümüz eksikliklerini şimdiden tamamlamaya çalışarak, burada takip eden değil, takip edilen bir Türkiye olma mecburiyetimizin bulunduğunu tabir etmek isterim. Bu çerçevede her türlü hazırlığı yapmanın da hızla gerçekleştirmenin de bizim için kıymetli bir sorumluluk olduğunu, hatta yapay zekanın ortaya çıkaracağı meseleler göz önüne alındığında bunun birebir vakitte bir ulusal güvenlik problemi olduğunu da tabir etmek isterim.” kelamlarını sarf etti.

“NÜKLEER TEKNOLOJİNİN GERİSİNDEKİ AKIL VİCDANSIZSA O ATOM BOMBASI HİROŞİMA’DA OLDUĞU ÜZERE KARŞIMIZA ÇIKAR”

Kurtulmuş, Türkiye’nin gelişmiş ülkelerle ortasındaki arayı endüstrileşme periyodunda 20-30 senede kapatabilecekken, yapay zekanın ve yüksek teknolojilerin konuşulduğu bu periyotta ortadaki farkın birkaç ay ya da birkaç yılda kapatılabileceğini vurguladı.

Numan Kurtulmuş, “Yapay zekayla ilgili şimdiden bütün önlemlerinin alınarak, bunların memleketler arası alanda regülasyonlarının da gerçekleştirilmesinin hayati olduğunu düşünüyorum.” görüşünü paylaştı.

Diğer teknolojiler üzere yapay zekanın da “iyi ya da kötü” olmadığını lisana getiren Kurtulmuş, “Teknolojiyi üretenlerin teknolojinin ardındaki akıl, hikmet ve irfanın ne kadar güçlü ve kuvvetli olduğu teknolojinin sonuçlarıyla ilgilidir.” dedi.

İnsanoğlunun yıllardır süren çalışmasının en pahalı eserlerinden birisinin de nükleer teknoloji olduğunu söyleyen Kurtulmuş, “Nükleer teknolojinin gerisindeki akıl vicdansız bir akılsa o atom bombası Hiroşima’da, Nagazaki’de olduğu üzere karşımıza çıkar. Hasebiyle bizatihi teknoloji matah bir şey değildir.” değerlendirmesinde bulundu.

Teknolojinin ardındaki akıl, vicdan, hikmet ve irfanın en az teknoloji kadar pahalı ve kıymetli olduğuna dikkati çeken Kurtulmuş, “Bugün yapay zekadan istifade eden yüksek teknoloji eserlerinin, Allah koruma, şayet kâfi bir regülasyon gerçekleştirilemezse insanoğlunun başına ne büyük belalar getireceğini bilhassa 1,5 yıldır Gazze’de devam eden İsrail’in ortaya koyduğu yüksek teknoloji eseri silahlarla yaptığı akınlarda bir kere daha gördük.” diye konuştu.

Lübnan’ın çeşitli bölgelerinde gerçekleşen davet aygıtı ve telsiz patlatılmalarına da değinen Kurtulmuş, onlarca insanın hayattan koparıldığını, bunun insanlıkla tanım edilebilir tarafının olmadığını söyledi.

“ŞİRKET ÜZERE DAVRANAN DEVLETLERLE DEVLET ÜZERE DAVRANAN ŞİRKETLERİN BİRBİRİNE KARIŞTIĞI BİR PERİYODU YAŞIYORUZ”

Büyük teknolojik gelişmelerin, “tekno oligarşi” denilen yeni bir sınıfı ortaya çıkardığını lisana getiren Kurtulmuş, şöyle devam etti:

“Dünyanın bu teknoloji devlerinin, büyük işverenlerinin artık yalnızca şirket CEO’ları ya da sahipleri üzere değil devlet liderleri üzere davranmaya başladıkları da insanların gözünün içine sokularak gerçekleştiriliyor. Bu çerçevede ne yazık ki şirket üzere davranan devletlerle devlet üzere davranan şirketlerin birbirine karıştığı bir devri yaşıyoruz. Onun için diyoruz ki bu süreçte yüksek teknolojilerdeki bu gelişmeleri en düzgün formda gerçekleştirmek, anlamak, bunların da nitekim regülasyonlarını yaparak insanlığa faydalı olacak büyük teknolojiler haline dönüştürmek bizim değerli görevlerimizden birisidir.”

Yapay zekanın, otonom sistemler üzerinden insan zihninin kabiliyetlerinin kıymetli bir kısmını alabildiğini belirten Kurtulmuş, “Örneğin dünya satranç şampiyonunu dahi yenebilecek bir program, bir otonom sistemle yapay zeka, satrançta dünya birincilerinin birincisi olur fakat yapay zeka aklın içerisine vicdanı ve insafı koymadığı için insaflı ve vicdanlı bir süreci yönetemez.” ifadesini kullandı.

TBMM Başkanı Kurtulmuş, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Henüz vicdanı, insafı, merhameti, aklı, dayanışmayı, insanı insan yapan pahaları taklit edecek, onun yerini alabilecek makineler gerçekleştirilemiyor. Onun için şu iki temel soru yapay zeka konusunda olağanüstü kıymetlidir. Yapay zeka siyasal davranışlardan tüketici davranışlarına, bilimsel alandan endüstriye, teknolojiye, tarım teknolojilerine kadar her alanda insan yerine karar verebilecek, yalnızca bize bir ekip tavsiyelerde bulunacak değil, karar verecek ve uygulayacak bir yapıdır. Bunun için esasen pahalıdır. Bunun için değerlidir ve uygun kullanılırsa çok verimli sonuçlar alınabilecek bir alandır. Lakin ana sorularımızdan birisi şu olmalıdır: Hangi kararlarımızı ve yetkilerimizi yapay zekaya terk edeceğiz, ona devredeceğiz.

İnsanoğlunun tahminen üzerinde ağırlaşması gereken temel sorulardan birinin bu olduğunu düşünüyorum. Bir öteki husus ise yapay zeka insanın tamamlayıcısı mıdır, insanın ikamesi midir? Kuşkuyla yaklaşmak, tarihi serüveni bakımından teknolojik gelişimin tahminen insanlara haklılık hissesi verebilir. İşte kapitalizmin çok kar etme dürtüsü, yapay zekayı korkarım ki insanın ikamesi haline getirecek bir sürecin önünü açabilir. Burada dikkatli olmamız ve bunun için bilhassa önümüzdeki süreçte karşılaşacağımız değişimler içerisinde insansızlaştırma tehlikesini önemli bir biçimde ele almamız gerektiğini düşünüyorum.”

Yapay zekanın milletlerarası ilgilerde birtakım devletlerin elinde değerli bir egemenlik aracı olarak kullanılabileceğinin de farkında olduklarını vurgulayan Kurtulmuş, “Yapay zeka bizlere, yeni bir dispositif oluşturmasın.” dedi.

Yapay zeka çalışmalarında yalnızca aklın değil vicdanın, irfanın, hikmetin, adaletin de yeri olması gerektiğini tabir eden Kurtulmuş, şunları kaydetti:

“Yeni bir medeniyet havzasının tam da göbeğinde olan, sahip olduğu ekonomik imkanlarla, potansiyellerle birlikte dünyada üniversal kelam söyleme kabiliyetine sahip olan Türkiye’mizin, önümüzdeki devirde yapay zeka alanında da olağanüstü büyük argümanları vardır, olmalıdır ve bu tezleri üniversal hale getirmek mecburiyetimiz vardır. Onun için bu çalışmaları daima birlikte güçlü bir halde sürdürmek, bununla ilgili kurum ve kuruluşlarımızın en düzgün halde çalışmasını temin etmek, teknolojinin yanında ahlak, etik, hukuk, manevi ve insani pahaların de işin içerisinde olduğu yeni bir yapay zeka ekosistemini oluşturmak, Türkiye’nin görevlerinden birisidir.”