‘Haksız tahrik indirimi’ne ayar

Ayşegül Kahvecioğlu – Adalet Bakanlığı, ceza adaleti sistemini yine düzenleyen 10. Yargı Paketi’nin hazırlıklarını tamamladı. Gelecek günlerde Meclis’e gönderilmesi beklenen pakette, Terörle Gayret Kanunu’ndan (TMK) Bankacılık Kanunu’na kadar pek çok yasada  değişikliklere yer veriliyor. Taslakta yer verilen birtakım değerli düzenlemeler şöyle:

– Teklifle, silahlı örgüte üye olmamakla birlikte örgüt ismine hata sürece kabahatinin fakat “örgütün daveti üzerine TMK kapsamına giren hataların örgüt ismine işlenmesi” suretiyle oluşabileceği karar altına alınıyor. TMK’nın 4. unsurunda yer almayan bir kabahatin işlenmesi halinde kişi yalnızca işlediği kabahatten cezalandırılabilecek. Teklife nazaran örgüte üye olmamakla birlikte örgüt ismine hata işleyen bireye verilen cezanın alt sonu 5 yıldan 2 yıla; üst hududu ise 10 yıldan 5 yıla indirilecek.

Konutta infazın şartı

– İnfaz hâkimi, mahkumun talebi üzerine taammüden işlenen hatalarda toplam 3 yıl, taksirle öldürme kabahati hariç olmak üzere taksirle işlenen hatalarda ise toplam 5 yıl yahut daha az vadeli mahpus cezasının her hafta cuma günleri saat 19.00’da girmek ve pazar günleri birebir saatte çıkmak suretiyle hafta sonları; hafta sonları hariç her gün saat 19.00’da girmek ve sonraki gün saat 07.00’de çıkmak suretiyle geceleri cezaevlerinde çektirilmesine karar verebilecek.

– Bayan, çocuk yahut 65 yaşını bitirmiş bireylerin mahkum oldukları toplam 3 yıl, 70 yaşını bitirmiş bireylerin 4 yıl, 75 yaşını bitirmiş bireylerin 5 yıl, 80 yaşını bitirmiş şahısların 6 yıl yahut daha az periyodik mahpus cezasını konutunda çekebilecek.

Hasta olanlar

– Toplam 10 yıl yahut daha az vadeli mahpus cezasına mahkum olan yahut isimli para cezası infaz sürecinde mahpus cezasına çevrilen mahkumlardan maruz kaldığı ağır bir hastalık yahut engellilik nedeniyle cezaevi şartlarında hayatını yalnız sürdüremeyeceği tespit edilenlerin cezasının konutunda çektirilmesine karar verilebilecek.

– Ağırlaştırılmış müebbet mahpus cezası yahut müebbet mahpus cezası gerektiren kabahatlere verilen “haksız tahrik indirimi” de yine düzenleniyor. Buna nazaran ağırlaştırılmış müebbet mahpus cezası yerine verilen 18 ila 24 yıllık ceza mühleti 22 ila 30 yıla; müebbet mahpus cezası yerine verilen 12 ila 18 yıl mahpus cezası ise 16 ila 22 yıla çıkarılacak.

– Akıl hastalarının tedavi ve müdafaa hedefiyle sıhhat kurumunda geçirecekleri müddet, ağırlaştırılmış müebbet mahpus ve müebbet mahpus cezasını gerektiren cürümlerde 1 yıldan; üst sonu 10 yıldan fazla mahpus cezasını gerektiren cürümlerde ise 6 aydan az olamayacak.

– Suça teşebbüs halinde tehlikenin yüküne nazaran ağırlaştırılmış müebbet mahpus cezası yerine verilen 13 ila 20 yıl mahpus cezası 14 ila 21 yıla; müebbet mahpus cezası yerine verilen 9 ila 15 yıl mahpus cezası ise 10 ila 18 yıla çıkarılacak.

– Taammüden yaralama cürmünün sonucu sebebiyle ağırlaşmış halleri bakımından da cezalar artırılacak. Verilecek cezalar fiilin tartısına nazaran ceza 4 ila 18 yıla kadar yükseltilecek.

– Tehdit hatasının nitelikli hallerinin işlenmesi halinde failin alacağı mahpus cezasının üst sonu 5 yıldan 7 yıla çıkarılacak.

Notere yeni yetkiler yolda

Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, 4. Yargı Islahatı Strateji Belgesi’nde yer alan noterlerle ilgili düzenlemelere dikkat çekerek, hukuk fakültesi mezunlarının misyon yapacağı noter yardımcılığı kuruluşunun de sisteme kazandırılmasının hedeflendiğini açıkladı. Tunç, şu bilgileri paylaştı:

“Noterlere yönelik yapılacak yenilikler kapsamında, vasiyetnamenin açılması ve mirasçı atama evrakının verilmesi, tevdi yerinin belirlenmesi, ortak konuta davet, malın ayıplı olup olmadığının tespiti üzere kimi çekişmesiz yargı işleri ile şimdi davanın açılmamış olduğu devirle hudutlu olmak üzere kanıt tespitinin noterlikler tarafından da yapılabilmesi sağlanacak. Ayrıyeten türel güvenliğin artırılması için muhakkak bir ölçüsü aşan yahut özellik arz eden birtakım mukavele ve süreçlerde noter onayı alınmasını teşvik edecek düzenlemeler yapılacak. Noterliklerde, Elektronik Kimlik Doğrulama Sistemi de yaygınlaştırılacak. Düzenlenen dokümanlarda karekod uygulamasına geçilecek. Değerli evrak ve banka protestolarının noterliklerde elektronik ortamda yapılması, taşınmaz satış vaadi kontratlarının de noterliklerce tapu siciline şerh olarak işlenebilmesi sağlanacak.”

‘Eylem Tok’ düzenlemesi

– Ölümlü yahut yaralanmalı trafik kazalarında, zaruret dışında zabıtanın müsaadesini almadan olay yerinden ayrılan şoförlere 1 ila 3 yıl mahpus cezası verilecek. Ölümlü yahut yaralanmalı trafik kazalarında olay yerinden ayrılan şoförlerin sürücü evrakı iki yıl mühletle geri alınacak.

Alkollü araç kullanana 50 bin TL ceza

– Şoför dokümanı iptal edildiği halde aracıyla trafiğe çıkanlara verilen ceza 40 bin TL’ye yükseltilecek. Trafik polisinin “Dur” ikazına ya da kırmızı ışığa uymayan şoförlere 10 bin TL ceza kesilecek. 0.50 promilin üzerinde alkollü olarak araç kullandığı tespit edilen sürücüye 50 bin TL para cezası verilecek ve şoför dokümanı 1 yıl müddetle geri alınacak.

Magandaya hapis

– Üfleme testini kabul etmeyen şoföre 50 bin TL ceza verilecek. Ambulans, itfaiye, polis aracına yol vermeyene 20 bin TL ceze uygulanacak. Araçlarda müziği huzurunu bozacak formda kullananlara; trafikte cep ve araç telefonu kullananlara 5 bin TL ceza verilecek. 

– Makas atana 50 bin lira ceza kesilecek, 1 yıl ehliyetine el konulacak. Drift yapana 80 bin lira ceza verilecek.

– Düğün, nişan ve asker uğurlamalarında silahla ateş edene 10 yıla kadar mahpus cezası verilecek.

Banka hesabı ve yabancıya hat

– Haksız menfaat sağlamak emeliyle kendisine yahut diğerine ilişkin banka yahut kredi kartını ya da banka hesap bilgilerini diğerine veren kişi, 2 yıldan 4 yıla kadar mahpus cezası ile cezalandırılacak.

– Resmi kimlik evrakı kararında olsa bile, elektronik kimlik doğrulaması yapılamayan kimlik dokümanlarıyla artık abonelik kaydı yapılamayacak. TC vatandaşları 3’ten, yabancı uyruklular ise 1’den fazla abonelik alamayacak. 

– İsmine kayıtlı taşınabilir sınırını kan hısımları hariç diğerine kullanması gayesiyle veren bireye 5 bin TL ceza verilecek.

– Taşınabilir haberleşme hizmeti sunan işletmeciler ölen abonelerin elektronik haberleşme şebekesiyle kontağını kesmek zorunda olacak.

Çocuk mahkumlar kapalı cezaevi…

Çocuk mahkumların cezalarının infazına çocuk kapalı cezaevlerinde başlanacak; daha sonra bu çocukların “çocuk eğitimevlerine” gönderilmesi sağlanacak. Davranışları olumsuz bedellendirilen çocuk mahkumlar en geç 6 ayda bir tekrar değerlendirmeye tabi tutulacak. Kasıtlı cürümlerden toplam 3 yıl yahut daha az; taksirli hatalardan ise 5 yıl yahut daha az mühletle mahpus cezasına mahkum olan çocuk mahkumlar hakkında verilen cezalar ise direkt çocuk eğitimevlerinde yerine getirilecek.