Savaş hali global krize yol açar mı?

İsmail Şahin – İran ve İsrail ortasında yaşananların küresel ve Türk iktisadına muhtemel tesirlerini kıymetlendiren Medipol Üniversitesi İşletme ve Yönetim Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kerem Alkin, öncelikli olarak, Türkiye’nin kendi coğrafyasında topyekin kalkınma ve savunma sanayiinde yerlilik ismine vermiş olduğu gayretin ne kadar pahalı olduğuna dikkat çekti. Global altın ve petrol fiyatlarının son yaşananlar yüzünden tırmanmaya başladığını belirten Prof. Dr. Alkin’in değerlendirmeleri şu noktalara işaret etti… 

■ Yaşananlar elbette Türkiye’nin 

altın ve güç ithalat faturasının artmasına sebep olur. Lakin bu durum Türkiye’nin Ortadoğu’nun her yerinde savaş ve gerginliklerin bir an evvel bitmesi ismine alabileceği insiyatiflerle ilgili davetleri hızlandıabilir. 

■ Türkiye, Birleşmiş Milletler (BM) 

kararları ve kuralları doğrultusunda İsrail’in milletlerarası hukuka alışılmamış bu davranışlarını tüm dünyaya mal etmek ismine yüksek bir sorumluluk taşımaya devam edecektir. Mevcut gelişmeler Türkiye’nin son devirde savunma teknolojileri alanında ortaya koyduğu büyük atakların ne kadar değerli olduğu konusunu bir defa daha teyit etmektedir. Tıpkı vakitte bu gelişmeler Türkiye-Azerbaycan-Pakistan stratejik iştirakinin ne kadar önemli olduğunu bir sefer daha teyit ediyor. 

Kritik soru: Ne kadar sürer? 

■ Bu olayın ne kadar süreceğini, İsrail ve İran’ın bu süreci ne kadar tırmandıracağını kestirmek çok güç. Bu sebeple turizm açısından baktığınızda Arap yarımadası hava koridoru açık olduğu sürece Doğu Akdeniz üzerinden uçuşlar devam edecektir. Körfez bölgesinden turist gelişlerinde hiç bir aksama olmaz. İnternet çağı öncesinde bu tıp savaş durumları yüzünden turizm iptalleri yaşanıyordu. Artık beşerler anlık bilgi alıyorlar, Akdeniz bölgesine gelecek turistler de bunun farkında. Münasebetiyle yaşananlandan turizmin etkilenmesi imkansız. 

Hürmüz Boğazı ve Çin 

■ İran tarafından Hürmüz Boğazı’nın kapatılması halinin devamı ve denizdeki mümkün olaylar petrol fiyatlarını yükseltmeye devam eder, ancak öbür yandan Türkiye limanlarının ehemmiyeti daha da artar. Türkiye çok daha önemli bir lojistik değer kazanır. 

■ Petrol fiyatlarının çok fazla yükselmesini hiç bir ülke istemez. Bu yüzden bu çeşit gerginlikler sırasında kullanılmak üzere hazır tutulan yedek rezervlerin kullanılması için davetler yapıldı. Petrol fiyatlarının daha da artmaması için gerekli adımlar atıllacaktır. 

■ Burada en değerli nokta son 10-15 yıldır İran’a çok önemli yatırım yapan Çin’in ne yapacağı, nasıl bir konum alacağı. Hürmüz boğasının kapalı olması Çin’in çok ucuz petrole ulaşımını engelleyecektir. 

AB açısından bakıca… 

■ Sonuç olarak İsrail ile İran ortasındaki savaş gerginliği Türkiye’nin kıymetini bir sefer daha teyit eden Türkiye’nin lojistik ulaştırma ve güç koridorlarındaki kritik ehemmiyetini ortaya koyan, bölge barışı için ortaya koyduğu emeğin kıymetinin tüm milletlerarası aktörlerce bir defa daha gözlemlenmesini sağlayan gelişmelerdir. 

■ Ortadoğu’daki kriz Avrupa açısından değerlendirilirse; bu durum AB perspektifinde Türkiye’nin stratejik pozisyonunun teyidi manasına gelir. Avrupa’nın güç ve savunma denkleminde Türkiye’nin ne kadar vazgeçilmez bir ülke olduğunun bir daha anlaşılmasını sağlayabilir.