Dünya yanmış onlar kurtulmuş
Müjde Işıl – 1965-1966 yılları ortasında Endonez- ya’da ordu, komünistlere karşı katliama girişmiş, kimi kaynaklara nazaran 500 bin, birtakım kaynaklara nazaran bir milyon insanı öldürmüştü. Bu kitlesel katliam yıllar sonra Danimarkalı sinemacı Joshua Oppenheimer’ın, Oscar adayı iki belgeseline (“The Act of Killing” (2012) ve “The Look of Silence” (2014)) bahis oldu ve epey ses getirdi. Bu iki etkileyici belgeselden uzunca bir ortadan sonra Oppenheimer, kurmaca bir üretimle karşımıza geliyor. Ancak bu yalnızca ‘kurmaca’ deyip geçilebilecek bir sinema değil. Zira kıyamet sonrası, distopik bir öyküyü müzikalle harmanlıyor.
Dünyanın petrol yangınları yüzünden harabeye döndüğü bir gelecekte, isimleri olmayan varlıklı bir aile ve çalışanları eski bir tuz madeninde izole bir hayat yaşıyor. Sanat koleksiyonu ve konfor alanı içinde ‘parlak gelecek’ hayalindeki ailenin sığınağına giren bir yabancı, tüm istikrarları alt üst ediyor. Baba karakteri, dünyanın yok olmasında hissesi olan bir petrol tüccarı. Kimsenin okumayacağı otobiyografisini oğluna yazdırarak vicdanını temizlemeye çalışıyor. Sinemadaki bayan karakterler daha da enteresan. Anne, onun en yakın arkadaşı ve dışarıdan gelen yabancının ortak noktası, üçünün de ailelerini geride bırakmış olmaları. Üçünün geçmişleriyle çabası farklı olsa da bu ağır yükü taşımakta zorlanıyorlar. Baba başta olmak üzere sığınaktaki öteki erkekler ise yalnızca hayatta kalmaya odaklanmış. Yabancının sığınağa gelişi, konutun tek çocuğunu etkiliyor evvel, sonra da öbür bayanları. Fakat sinemanın bağlandığı noktada iki buçuk saatlik isyanın sonucu ikna edici olmuyor.
“Son”, biçimsel açıdan çok etkileyici bir üretim. Bilhassa müzikal sevenler için. Sığınakta yapay bir dünyada yaşayan bireylerin insani hislerini müziklerle söz etmesi, riskli lakin çarpıcı bir tercih olmuş. Tüm müziklerin kelamlarını Oppenheimer yazmış ve usul olarak Hollywood’un klasik devrindeki müzikalleri örnek almış. Müzikal sahneler, geçmiş ve geleceği hem birleştirmek hem de ayrıştırmakta çok başarılı.
Tilda Swinton ve Michael Shannon (“Take Shelter”dan sonra yine sığınağa giriyor) her zamanki üzere yüklerini hissettiriyorlar. Oğul rolündeki George MacKay onların gölgesinde kalmıyor. Yardımcı takım da epey başarılı.
