41 yılda terör akınları nedeniyle 15 bin şehit verdik! Terörün Türkiye’ye faturası ağır oldu

Türkiye 41 yılda terör atakları nedeniyle ağır faturalar ödedi. Milli Savunma Bakanlığı, 2012 yılından bu yana şehit düşenlerin sayısını yıllara nazaran açıklamadı. Terör nedeniyle şehit olanların sayısı 15 bine yaklaştı. Öldürülen terörist sayısının ise 50 bine ulaştığı kestirim ediliyor. Ulusal Savunma Bakanlığı’nın açık kaynaklara yansıyan sayılarına nazaran; 15 Ağustos 1984’ten 15 Ağustos 2024’e kadar geçen 41 yıllık müddette toplam 14 bin 902 resmi misyonlu ve sivil şehit oldu. Şehitlerin 8 bin 486’sı Türk Silahlı Kuvvetleri mensubu askerler, polis ve güvenlik korucuları. Bunların 6 bin 387’si TSK mensubu, bin 512’si güvenlik korucusu, 587’si ise polislerden oluştu. Toplam 21 bin 667 resmi misyonlu de yaralandı. Yaralananların 16 bin 140’ı TSK mensubu, 2 bin 301’i güvenlik korucusu, 2 bin 626’sı ise polis.

40 yılda öldürülen PKK’lı sayısı 46 bin 276 oldu. Bu sayının son aylardakiler ve tespit edilemeyenlerle birlikte 50 bin dolayında olduğu tahmen ediliyor. Yaralı ele geçirilen terörist sayısı 6 bin 484. 8 bin 195 terörist zaten teslim oldu. Bu devirde toplam 12 bin 65 terörist yakalandı. Mevt ve teslim yoluyla etkisiz hale getirilen terörist sayısı böylelikle yaklaşık 75 bin dolayında oldu.

İlk şehit Jandarma Onbaşı Süleyman Aydın 

PKK, ismini duyurduğu birinci silahlı aksiyonunu, 15 Ağustos 1984 akşamı Siirt’in Eruh ve Hakkari’nin ilçelerinde birebir saatte düzenledi. Eruh’ta İlçe Jandarma Komutanlığında vazife yapan Erzincanlı Jandarma Onbaşı Süleyman Aydın, o karanlık gecede teröristlerce şehit edilen birinci isim oldu.

Terör örgütü PKK’nın birinci saldırısı Milliyet Gazetesi’nde bu türlü yer aldı.

Doğu ve Güneydoğu’da yatırımları etkiledi

Terörün öbür tesirleri ile ilgili şu tespitleri sıralamak mümkün:

*Terör, uzun yıllar ekonomik manada geri kalmış olan Doğu ve Güneydoğu bölgelerine yapılan yatırımları etkiledi. Bölgesel gelişmişlik farkını daha da derinleştirdi.

*Terörden etkilenen bölgeler daha çok Güneydoğu ve Doğu Anadolu bölgeleri oldu. Buralardan öteki bölgelere ağır göç hareketleri yaşandı. Bölgede, kırsal hayat ve buna bağlı ziraî üretim ile havyancılık olumsuz etkilendi.

*Güvenlik nedeniyle köylerini terk etmek zorunda kalanlar oldu. Boşlatılan köyler oldu. Köylerinden terör nedeniyle ayrılanların bir kısmı, kentlerin kenar mahallelerinde sıkıntı kaideler içinde yoksulluk içinde yaşamak zorunda kaldı.

1000 tane havalimanı parası gitti

Eski İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, 23 Ocak 2023’te terörün maliyeti konusunda alanında uzman akademisyenlerce yapılan ve İç Güvenlik Stratejileri Başkanlığı’nca koordine edilen çalışmanın bilimsel sonuçlarını da paylaşmıştı. Soylu, şunları söylemişti:

“1984-2019 tarihleri ortası, terörün hesaplanabilir toplam maliyeti yaklaşık 3 trilyon 722 milyar liradır. PKK kaynaklı hesaplanabilir yaklaşık maliyet ise 3 trilyon 423 milyar liradır. Hesaplanabilir diye tabir ediyoruz zira silahın, zırhlı aracın, karakolların hesabını yapabiliyoruz lakin şehit düşen bir evladımıza elbette hesap yapabilmemiz mümkün değildir. Allah koruma, şehit düşen bir öğretmenimizin, polisimizin, askerimizin, jandarmamızın, korucumuzun, kaymakamımızın yokluğunun bedelini ve acısını tanım edemiyoruz.

Öte yandan bu çalışmanın sonuçlarından çıkan özet şudur: Şayet terör olmasaydı; bu nakdî maliyetle iddiası olarak 100 adet İstanbul 3’üncü Köprüsü, 100 adet Veysel Eroğlu Barajı üzere ölçekli barajlar, 100 bin kilometre süratli tren demir yolu, 100 bin kilometre duble yol, 1000 adet HES, 1000 adet orta ölçekli milletlerarası havalimanı, 1000 adet 1000 yataklı şehir hastanesi, 1000 adet 100 yataklı hastane, 1000 adet 1000 kişilik kütüphane, 1000 adet 24 derslikli okul bugün hepsi bir ortada yapılabilirdi. Bugün apayrı, uzay üssü olan, dünyaya insanlığı anlatabilen bir ülkeydik. Bize bu belayı saran Amerika ve Avrupa, onlara terör belası sarmayacağız, onlara insanlığı anlatacağız.”

Büyük acılara neden oldu

*Şiddet ve çatışma ortamı ile büyük çaplı terör aksiyonları, insanları psikolojisi ile toplum sosyolojisi üzerinde olumsuz tesirler bıraktı.

*Yakınlarını teröre kurban veren asker, polis ve görevlilerin yanı sıra sivil kesimde de büyük acılara neden oldu.

*Kişi direkt teröre maruz kalmasa bile toplumsal psikoloji üzerinde herkesin etkilendiği bir ruhsal atmosfere neden oldu.

 ‘Kuşaklar uzunluğu travma sonrası gerilim bozukluğu yarattı’

Şiddet ortamı toplumun ruh sıhhati üzerinde derin tesirlere neden oluyor. Terör olayları bilhassa ağır olduğu devirde toplumun genelinde kaygı, önyargı ve güvensizlik hislerini güçlendirdi.

Üsküdar Üniversitesi Sosyoloji Kısım Lideri Prof. Dr. Barış Erdoğan, terörün tesirleriyle ilgili olarak şunları söyledi: PKK terör örgütünün 40 yılı aşkın müddettir gerçekleştirdiği aksiyonlar ülkemizde derin ve kalıcı yaralar açtı. Can kayıpları ve maddi ziyanların yanı sıra bilhassa Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgeleri başta olmak üzere tüm ülkede sosyoekonomik ve ruhsal tesirler yarattı. 1990’lı yıllarda ağırlaşan terör hareketleri bilhassa kırsal kesimde yaşayan on binlerce ailenin köy ve kasabalarını terk ederek büyük kentlere göç etmesine neden oldu. Bu süreç kronik ekonomik krizlere, kırsal üretimin sekteye uğramasına, işsizliğe ve kentlerde çarpık kentleşmeye neden oldu. Terör olaylarının yarattığı tahribatlar yaşanmasaydı Türkiye bugün çok daha müreffeh bir ülke olabilirdi. Ekonomik tesirlerin ötesinde şiddet ortamı toplumun ruh sıhhati üzerinde de derin tesirleri oldu. Terör olayları bilhassa ağır olduğu periyotta toplumun genelinde endişe, önyargı ve güvensizlik hislerini güçlendirdi. Bu da etnik ve kültürel kimlikler ortasında kutuplaşmayı besledi. Maalesef bu ortamda devlet-halk bağları de vakit zaman ziyan gördü. Şiddet ortamının hâkim olduğu bölgelerde büyüyen jenerasyonların travma sonrası gerilim bozukluğu (TSSB), depresyon üzere önemli ruhsal sıkıntılarla karşı karşıya kaldı. Bu çeşit travmaların tesirleri ne yazık ki kuşaklar uzunluğu sürebiliyor.

‘Ortak özlem’

Terörsüz bir Türkiye tüm vatandaşların ortak dileği ve hasreti. Geçmişte yürütülen barış sürecinin istek edilen halde sonuçlanmaması toplumun kimi kısımlarında telaş ve güvensizliğe yol açsa da geçen yıllar içinde siyasal, ekonomik ve toplumsal dinamiklerde kıymetli değişimler yaşandı. Günümüz şartları geçmişe kıyasla silahların susmasına daha elverişli bir taban sunmakta. Bilhassa toplumsal uzlaşıya yönelik artan hassaslık, farklı kesitler ortasında diyaloğun güçlenmesi ve hatta memleketler arası konjonktürün değişimi terörsüz bir Türkiye’yi hedefleyen siyasetlerin önünü açıyor. Bu nedenle sürecin başarılı olma ihtimalinin geçmişe nazaran daha yüksek olduğunu düşünüyorum.” – Aydın Hasan, Evrin Güvendik, Ayşegül Kahvecioğlu, Hande Atılgan Ankara