Havai fişek kullanımı yılbaşında arttı.. Kuşları öldüren cümbüş
ÇİĞDEM YILMAZ- Her yılbaşında ve kutlama etkinliklerinde gökyüzünü rengarenk aydınlatan havai fişekler, aslında tabiat ve yaban hayatı üzerinde önemli ziyanlar bırakıyor. Uzmanların ve kuş gözlemcilerinin aktardığına nazaran, bu görsel şölen, hem kentlerde hem de doğal alanlarda birçok hayvanın hayatını tehdit ediyor.
Hava fişek yasağı için ilgili makamlara müracaatlarda bulunan Yaban Hayatı uzmanı Simurg Kuş Yuvası Derneği Yönetim Kurulu Lideri Alaz Uslu, havai fişeklerin hayvanlarda anksiyete, dezoryantasyon, gerilim ve dehşet bozukluklarına neden olduğunun bilimsel çalışmalarla ispatlandığını lisana getiriyor. Uslu, havai fişek patlamasıyla telaşa kapılan kuşların başına gelenleri de şöyle anlatıyor: “Patlama paniğiyle uyku tüneklerini terk eden kuşlar, karanlık ve dumana bağlı görüş azlığı nedeniyle binalara, güç iletim sınırlarına ya da ağaçlara çarpıp yaralanıyor. Bu yaralanmaların bir kısmı da mevtle sonuçlanıyor. Üreme devirlerinde, yuvada yavruları olan kuşlar, gece serinliğinde üşümemeleri için yavrularının üzerinde uyurlar. Havai fişek patlaması paniği ile yuvayı terk ettiğinde yuvadaki yavrular da ziyan görebiliyor.
Bulgaristan’da en az 1007 kuş öldü
Özellikle düşük popülasyona sahip kuşlarda bu durum, tıbbın devamlılığını tehlikeye sokuyor. Bulgaristan’da bir lokasyonda havai fişek nedeniyle 1007 kuşun meyyit, 31 adedinin ise ölmek üzere bulunduğu bilgisi duyuruldu. Bu tespit edilebilen kısmı. Ölçülemeyen kısmını düşününce bu sayısının çok daha fazla olduğunu söylemek maalesef mümkün. Türkiye’de bu yıl yılbaşı kutlamaları nedeniyle ağır ölçüde kuş ölümlerin gerçekleştiğini kestirim ediyoruz.”
Doğal hayat için büyük tehdit
Kuş gözlemcisi Alper Tüydeş de, havai fişeklerin bilhassa kuşlar üzerinde yıkıcı tesiri olduğunu belirterek “Büyük parklar ve korularda uyuyan kuşlar, bir anda patlayan ses ve ışıkla paniğe kapılıyor. Gece sağlıklı bir biçimde uçamayan bu hayvanlar, endişeyle sağa sola çarparak yaralanıyor ya da ölüyor. Kimileri yere düşerek kedilere yem oluyor, kimileri ise trafikte can veriyor. Her yılbaşında on binlerce hayvan bu durumun kurbanı oluyor. Birçok kuş tipi de, ani ses ve ışıkla irkilerek gece boyunca saklanacak inançlı yer arıyor. Uludağ Ulusal Parkı üzere müdafaa altındaki alanlarda bile, yılbaşı kutlamaları sırasında havai fişek kullanılıyor. Bulgaristan’daki çevreci Green Balkans takımı yılbaşı sonrası etraftan 591 meyyit dağ ispinozu topladığını duyurdu. 15 kuşun da yaralı halde bulunduğu açıkladı” dedi.
“Çevre dostu alternatifi var”
Havai fişeklerin tabiata verdiği büyük ziyan göz önüne alındığında, bu aktifliklerin yerine etraf dostu alternatifler kullanılabileceğini söyleyen Tüydeş kelamlarına şöyle devam etti: “ Artık bu cümbüşün de alternatifleri var. Örneğin, LED ışıklandırma sistemleri ve renkli lazer ışıkları ile görsel gösteriler yapılabilir. Ayrıyeten, dronlarla senkronize edilen ışık şovları de hayli etkileyici bir alternatif sunar. Bu cins teknolojiler, tabiata ziyan vermeden etkileyici bir görsel tecrübe sunar ve gürültü kirliliği yaratmaz.”
