Bakan Kacır: Terminal İstanbul için 34 hızlandırıcı program planlıyoruz
Teknoloji ve teşebbüs ekosistemini bir ortaya getiren Webrazzi Summit 2024’te konuşan Kacır, Türkiye’nin hakikaten teknoloji girişimciliğinde, katma bedelli üretimde süratle yol aldığını, Bakanlık olarak girişimcilerin önünü daha da açmak, bu alanı daha da geliştirmek için çaba gösterdiklerini söyledi.
Kamuoyuyla paylaşılan Ulusal Girişimcilik Stratejisi’ne değinen Kacır, “Bu strateji kapsamında attığımız tüm adımları aslında ekosistem paydaşlarıyla birlikte kurguluyoruz. Bir tekno teşebbüs kurulumuz var. Bu kurulu de hem yatırımcıların, hem girişimcilerin, hem kamunun, akademinin temsilcileri bir ortada çalışıyor. Yol haritamız, bu kurulda alınan kararlar ve önceliklendirme yaklaşımlarıyla belirlenmiş oluyor.” tabirlerini kullandı.
Bakan Kacır, geçen yıl birtakım taahhütlerde bulunduğunu anımsatarak, bu taahhütlerin kıymetli bir kısmını gerçekleştirdiklerini belirtti.
Girişim sermayesi fonlarının gelişmesi için çok kıymetli adımlar attıklarını anlatan Kacır, “Bu fonların Türkiye’de daha kolay kurulabilmesini sağlayıcı düzenlemeleri girişimcilik kurulumuz önerdi ve Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) gerçekleştirmiş oldu. Tekrar bu fonların yalnızca Türkiye’de değil, Türkiye’de kullanılan fonların yurt dışında daha fazla yatırım yapmasının önünü açacak düzenlemeler yaptık.” dedi.
Kacır, şöyle devam etti: “Belki bu kulağa birinci geldiğinde manalı gelmiyor olmayabilir. ‘Neden yurt dışına yatırımı kolaylaştırdınız?’ diye düşünüyor olabilirsiniz lakin şayet fonların memleketler arası yatırımlarını kolaylaştırmazsanız bu fonların Türkiye’de kurulması daha güç hale geliyor. Hasebiyle bizim amacımız daha fazla fonun Türkiye’de kurulması ve Türkiye’de teşebbüs sermayesi yatırım fonlarının daha da büyümesiydi. Malumunuz çalışanlar için pay opsiyonuyla ilgili bir adım atacağımızı duyurmuştuk. Geçtiğimiz aylarda Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde bunun kanunu yapılmış oldu ve birinci kere Türkiye’nin yasal mevzuatına, bilhassa teknoloji girişimciliği ekosistemi için çok manalı bir uygulama olan çalışanların pay opsiyonu girmiş oldu.”
Fonlara kamu dayanağı uygulamalarını sürdürdüklerini ve güçlendirdiklerini aktaran Kacır, Teknoloji ve İnovasyon Fonu, Bilişim Vadisi Bilişim Sermayesi Fonu ve kalkınma ajansları eliyle çıktıkları bölgesel kalkınma odaklı teşebbüs sermayesi yatırım fon davetleriyle bugüne dek 7 milyar 300 milyon liralık kamu kaynağını teşebbüs sermayesi fonlarına yönlendirdiklerini lisana getirdi.
Kacır, nihayetinde bu fonlarda 67 milyar liralık bir kaynak oluşması sağlandığını vurgulayarak, şöyle konuştu:
“Büyük teknoloji şirketlerinin, AR-GE yapan şirketlerin, kamudan aldıkları AR-GE dayanaklarının bir kısmını ekosisteme yönlendirebilmek için bir düzenleme yapmıştık. Onlara teşebbüs sermayesi fonlarını ya da teknoloji teşebbüslerine elde ettikleri avantajın yüzde 3’ü seviyesinde yatırım yapma mecburiliği getirmiştik. Şimdiye dek 3 milyar 700 milyon lira yatırım bu uygulama kapsamında büyük şirketler, büyük AR-GE merkezleri tarafından teşebbüs sermayesi fonlarına ya da teknoloji startuplarına, teşebbüslerine yönlendirilmiş oldu. Kişisel emeklilik fonlarının teşebbüs sermayesi fonlarına yönlendirilmesine yönelik bir mevzuat gerçekleştireceğimizi söz etmiştik. Bunu da geçtiğimiz yıl tamamlamış olduk. Aslında bu alan hedeflediğimiz ölçüde süratli bir halde gelişmeye devam ediyor.”
“Melek yatırımcılığı gözden geçiriyoruz”
Melek yatırımcılığı gözden geçirdiklerini, bu doğrultuda kişisel iştirak sermayesi mevzuatını yenileyeceklerini aktaran Kacır, çalışanlar için girişimcilik müsaadesi uygulamasını başlatacaklarını bildirdi.
Girişimcilik müsaadesini, doğum müsaadesine benzettiğini lisana getiren Kacır, “Nasıl çalışanların doğum müsaadesi hakkı varsa girişimcilik müsaadesi hakkı olsun istiyoruz ve buna yönelik önemli bir hazırlık gerçekleştiriyoruz.” dedi.
Belli bir deneyim sonrasında gerçekleşen teknoloji teşebbüslerinin muvaffakiyet talihinin çok daha yüksek olduğunu dünyadaki örneklerin de gösterdiğini belirten Kacır, “Dolayısıyla kaybedecek bir şeyleri olan ancak önemli deneyim ve birikim elde etmiş profesyonellerin girişimciliğe yönlendirilmesini tetiklemek istiyoruz. Bunun için de onlara iş hayatlarında, meslek seyahatlerini tümüyle riske etmeyecekleri bir pencere açmayı amaçlıyoruz. Yakın vakitte bunu da inşallah tamamlayacağız.” diye konuştu.
Türkiye Tech Visa uygulamasını yakın vakitte başlattıklarını ve uygulamanın duyurusunu Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı ile yaptıklarını anımsatan Kacır, geçen yıl yetenek transferi uygulamasıyla bir adım attıklarını söz ederek, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Şimdi bu adımı çok daha kapsamlı hale getirdik. Dünyanın her yerinden teknoloji teşebbüslerinin ve teknolojistlerin Türkiye’ye gelmesini, burada ikamet müsaadesi almalarını, çalışma müsaadesi almalarını kolaylaştırmaya, tıpkı vakitte bizim sayıları 104’ü bulan teknoparklarımızdan istifade etmelerini, kuluçka hızlandırma programlarına katılmalarını sağlayan adımlar atacağız. Bununla ilgili tüm altyapıyı tamamladık ve Türkiye Tech Visa programını başlatmış olduk. İnanıyorum ki bu uygulamayla Türkiye, teknoloji teşebbüslerini çekme yarışında rakiplerinin önüne geçecek. Aslında çok güçlü bir ekosistemimiz var, nitelikli bir beşeri sermayesi insan değerine sahibiz. Çok genç, dinamik bir nüfusu var Türkiye’nin. Ben her daim vurguluyorum, bizim ortanca yaşımız 33. Avrupa’nın ise 43. Yani 10 yaş daha genciz Avrupalılardan. Hasebiyle bu, teknoloji girişimciliğinde en büyük avantajımız. Bu avantajı daha uygun kıymetlendirmek istiyoruz ve dünyanın nitelikli girişimcilerini ve teşebbüslerde çalışabilecek teknolojik dijital yetkinliklere sahip bireylerini Türkiye’ye daha güçlü formda çekmeye çaba ediyoruz.”
TÜBİTAK BiGG takviyelerini BİGG fonuna dönüştürdüklerini ve birinci uygulamanın geçen yıl gerçekleştiğini hatırlatan Kacır, Türkiye’nin 2024’ün birinci 9 ayında Avrupa’da tohum öncesi yatırımlarda en fazla yatırımın gerçekleştiği ülke olduğunu vurguladı.
Bunda TÜBİTAK BİGG Fonunun çok kıymetli bir katkısı olduğuna değinen Kacır, şunları söyledi: “TÜBİTAK BİGG Fonu, yalnızca bu yılın birinci 9 ayında 228 yatırıma, fikir basamağında yüzde 3 pay karşılığında 900 bin lira yatırım yaptı. Önümüzdeki periyotta bu fona, Türk özel dalının iştirakini da tetikleyecek adımlar atacağız. Onlarla birlikte tohum öncesi yatırımları, fikir evresindeki yatırımları daha da büyütmeye çaba edeceğiz. Globalleşme de bizim değerli bir hedefimiz. Dilek ediyoruz ki teknoloji teşebbüslerimiz içinden yeni unicornlar, yeni turcornlar doğsun.18 teknolojik teşebbüsümüz turcorn 100 adayları ortasında yer almış oldu. Onlara çok kapsamlı, çok taraflı takviyeler sunuyoruz. Önümüzdeki periyotta onların uygun şartlarda finansmana erişimini sağlayacak yeni adımları da yeniden KOSGEB eliyle atıyor olacağız.”
“Terminal İstanbul, dünyanın en büyük teknoloji girişimciliği merkezi olacak”
Bakan Kacır, İstanbul için vizyon projesi olan Terminal İstanbul’un dünyanın en büyük teknoloji girişimciliği merkezi olacağını kaydetti.
Atatürk Havalimanı’nın yıllarca uçuşların yapıldığı bir buluşma noktası olduğunu belirten Kacır, “Şimdi o süper terminali, mükemmel bir teknoloji girişimciliği merkezine dönüştürüyoruz. Dev bir alanda Türkiye’nin en büyük teknoparkını kurmuş olacağız lakin bu klasik teknoparklarımızdan farklılaşacak. İçinde onlarca hızlandırma programının çok farklı paydaşlar tarafından uygulandığı, yalnızca bir teknopark idaresi çatısı altında değil çok sayıda teknoparkın,Tekmer yönetici gruplarının, özel dal firmalarının bir ortada hızlandırıcı programlar uyguladıkları dev bir merkez olacak.” değerlendirmesini yaptı.
Kacır, Terminal İstanbul’un birebir vakitte geliştirme altyapılarının, atölyelerinin, laboratuvarların bulunduğu bir merkez olacağını vurgulayarak, “Ümit ediyorum ki Terminal İstanbul, İstanbul’un ve Türkiye’nin teknoloji girişimciliği seyahatine hakikaten büyük kıymet katacak. Terminal İstanbul için 34 hızlandırıcı program planlıyoruz. Her bir dikeyde ekosistemin farklı paydaşlarıyla bir ortada çalışmayı dilek ediyoruz.” tabirlerini kullandı.
“Buranın bir kamu yönetimi yoluyla gelişmesini planlamıyoruz, Terminal İstanbul hayalini tüm ekosistemle birlikte gerçekleştirmek istiyoruz.” diyen Kacır, şöyle konuştu:
“Finans teknolojilerinden oyun teknolojilerine, sıhhat teknolojilerinden savunma endüstriye ve havacılık teknolojilerine kadar çok farklı alanlarda yüzlerce paydaşın bir ortada olduğu bir merkez hayal ediyoruz. Bununla ilgili altyapı çalışmalarını, renovasyon çalışmalarını da başlattık. Süratle orayı girişimcilerin çok keyif alacağı bir merkeze dönüştüreceğiz. Oranın ulaşım altyapısı da epeyce düzgün, metro erişimi olan otopark imkanlarının bulunduğu bir yer. Tıpkı vakitte oranın bir kısmı de aktiflik merkezi olacak. Tahminen önümüzdeki yıllarda bu etkinliklerden birini orada gerçekleştireceğiz.”
Teknoparkların kentlere inmesini ve kent merkezlerinde büyümesini istediklerini daha evvel söylediklerini hatırlatan Bakan Kacır, geçen yıl birçok kentte kuluçka merkezi açtıklarını ve KOSGEB Tekmer’lerin sayısını artırdıklarını belirtti.
Bakan Kacır, bu alanda atacakları adımlara değinerek, “Gelecek periyotta teknoparkların kuluçka merkezlerini ve Tekmer’leri süratli bir formda büyütmeyi ve tek bir markayla Türkiye genelinde yaygınlaştırmayı hedefliyoruz.” dedi.
Türkiye’nin tüm kentlerinde yüzlerce teşebbüs ofisinin kurulmasını istediklerini lisana getiren Kacır, şunları söyledi: “Bu adım, girişimcilik seyahatimizi geniş kitlelere yayma ve benim daima ‘dünyanın en demokratik teknolojik girişimciliği’ olarak tanımladığım yaklaşıma uygun adımlar atma fırsatı tanıyacak. Artık kendimize has bir girişimcilik modelimiz var. Yıllardır Amerikan şirketlerinin garaj öykülerini okuyarak büyüdük lakin istiyoruz ki yakında bütün dünya Türkiye’nin girişimcilik kıssasını okusun. Üstelik bu çok daha demokratik bir girişimcilik öyküsü olacak. Bugün 81 kentimizde 130’dan fazla dene-yap teknoloji atölyesinde 35 bin öğrencimiz eğitim görüyor. 11 yaşından itibaren kent şehir, ilçe ilçe, kasaba kasaba, köy köy, özel yetenekli öğrencileri tespit ediyor ve gelecek teknoloji yıldızları programıyla, onları teknoloji seyahatine dahil ediyoruz.”
Teknofest’lerin teşebbüs fabrikasına dönüştüğünü anlatan Kacır, bu yıl Teknofest’te 790 bin kadroda 1 milyon 650 bin gencin yarıştığını, 50 farklı alanda teknoloji müsabakası gerçekleştirdiklerini vurguladı.
Çin, Hindistan, Amerika, İngiltere başta olmak üzere dünyanın hiçbir yerinde buna benzeri bir iş olmadığını söyleyen Bakan Kacır, “İnanıyorum ki önümüzdeki periyotta Türkiye’nin kurduğu bu dev AR-GE inovasyon altyapısı, bütün bu uğraşlarımız Türkiye’ye orijinal muvaffakiyet öyküleri getirecek. Bu ektiğimiz tohumlar elbette çatlayacak, yeşerecek. Hem bu coğrafya da hem de bütün dünyada Türkiye örnek bir teknoloji girişimciliği ülkesi haline gelecek.” diye konuştu.
“9 ayda Türkiye’nin teknoloji teşebbüslerine 700 milyon dolar yatırım yapıldı”
Bu yılın 9 ayında Türkiye’nin teknoloji teşebbüslerine yaklaşık 700 milyon dolar yatırım yapıldığını, salgın sonrası 4 yıllık periyotta toplamda 4,5 milyar dolara ulaştıklarını söz eden Kacır, “Salgın sonrasında artan yatırımlar 2023 ve 2024’te global seviyede büyük ölçüde sönümlendi. Sıkı para siyasetleri, dünya genelinde teşebbüs sermayesi fon yatırımlarının küçülmesine neden oldu. Türkiye’de 2023’te bir ölçü düşüş yaşansa da 2024’te yine toparlanma sağladık. Bu dört yıllık devirde, bir evvelki dört yılın toplamının 10 katı kadar Türkiye’nin teknoloji teşebbüslerine yatırım gerçekleşmiş oldu. Bu, yanlışsız yolda olduğumuzun bir göstergesi. İnşallah, daima birlikte atacağımız adımlarla Türkiye’yi teknoloji girişimciliği seyahatinde tepeye çıkaracağız.” değerlendirmesinde bulundu.
Hisseye dönüştürülebilir tahvillerin girişimcilik kurulunda de gündeme alınan bir bahis olduğunu, kurulda kelam konusu tahvillerin teknoloji teşebbüslerinin finansmana erişimini kolaylaştıracağına değinildiğini kaydeden Kacır, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Nihayetinde SPK birinci adımı attı. Bu paya dönüştürülebilir tahvil alımlarının teşebbüs sermayesi fon yatırımı üzere daha sonra paya dönüşmesini beklenmeksizin bu türlü görülebilmesini sağlayacak bir düzenleme yapılmış oldu. Artık tamamlayıcı düzenlemeleri, ticaret, borçlar hukukunda da yapacağız. Türkiye’ye has bir çerçeve mutabakat hazırlayacağız. Böylece çok pratik bir biçimde teşebbüslerin paya dönüştürülebilir borçlanma yoluyla finansmana erişimi, dünyada farklı örneklerde olduğu üzere mümkün hale gelecek. Biz bu mevzulara şöyle bakıyoruz. Tekerleği tekrar keşfetmemize gerek yok. Dünyada yeterli uygulama örnekleri nerede, nasıl ilerlemişse, en az o kadar düzgününü Türkiye’de gerçekleştirmeye çalışıyoruz. Bizi dünyanın önüne geçirebilecek adımları atmaktan da imtina etmiyoruz. Hasebiyle bütün bunlar adım adım gerçekleştirdiğimiz ve her seferinde hesabını bu salondaki üzere girişimcilerimize verdiğimiz işler.
Biz girişimcilerimize şu kelamı veriyoruz; Türkiye dünyanın en güzel teknoloji girişimciliği ülkesi olacak. Bunun için türel mevzuattan finansmana erişime, insan kaynağına, yetkinlik geliştirmeye dönük adımlara kadar ne gerekiyorsa sizlerle birlikte yapmaya hazırız. Bu sıkıntıyı ajandasının en üst sırasında tutan bir bakanlığız. Dijital ekonomiyi, teknoloji girişimciliğini, Türkiye iktisadının yeni periyotta ortaya koyacağı muvaffakiyet kıssasında lokomotif bir alan olarak görüyoruz. Münasebetiyle bize gelen her bir öneriyi, her bir tavsiyeyi, eleştiriyi, itirazı, ikazı elbette can kulağıyla dinliyor ve gereğini yapmaya devam ediyoruz.”
