‘Sütü kokar’ dediler, Merinos sürüsüyle talebe yetişemiyor! 2 yılda her şey değişti
Gonca Kocabaş / Milliyet.com.tr – Veteriner doktor Aybike Öz (30), Manavgatlı sıhhat çalışanı bir baba ve Afyonlu sıhhat çalışanı bir annenin ikinci çocuğu olarak Antalya’da dünyaya geldi. Ailesi, bilhassa de ağabeyi, bu süreç boyunca her vakit yanında oldu ve hayallerini gerçekleştirmesi için takviye verdiler. Birinci ve ortaöğretimini Manavgat’ta tamamlayan Aybike, 2013 yılında liseyi bitirdikten sonra bilgisayar mühendisliği kısmına başladı lakin vakitle bunun hayalindeki meslek olmadığını fark etti ve 2018 yılında Selçuk Üniversitesi Veteriner Fakültesi’ne geçiş yapıp, 2023 yılında mezun oldu. Mezuniyetinin akabinde bir mühlet özel dalda çalıştıktan sonra, hayali olan koyun çiftliğini kurma fikrini hayata geçirmeye karar verdi. Devlet takviyeleri sayesinde 2025 yılında, genç ve bayan bir teşebbüsçü olarak Afyonkarahisar’ın Sultandağı ilçesinde Melas Çiftliği’ni kurdu. Bu süreçte hem eğitimi hem de sevdiklerinin dayanağı onun için çok pahalıydı ve bu hayalini gerçeğe dönüştürmesinde büyük rol oynadı.
‘ÖZEL BÖLÜMDEKİ TECRÜBEM BANA YÜREK VERDİ’
Eğitiminin yanı sıra hayvanlara olan sevgisi, bu işi tutkuyla yapmasını mümkün kıldı. Öğrencilik hayatı boyunca daima olarak bu alanla ilgili araştırmalar yaptı, kendini geliştirmeye çalıştı ve bu süreçte hocalarından ve meslektaşlarından bilgiler alarak, onların tecrübelerinden faydalandı. Bu birikim sayesinde hayvan sıhhati, beslenme, hijyen ve üretim süreçlerini daha şuurlu ve tesirli bir biçimde yönetebildi. Doğum takibi, hastalıklar, sürü idaresi ve süt sürece üzere bahislerde alanda öğrendiklerini uygulayarak deneyim kazandı.
“Özel kesimde çalışmak bana hem hayvan sıhhati hem de işletme idaresi açısından çok kıymetli tecrübeler kazandırdı” diyen Aybike, “Orada süreçlerin nasıl planlandığını, hangi yanılgıların maliyet yarattığını ve verimliliğin nasıl arttrılabileceğini öğrenme fırsatım oldu. Ayrıyeten yaşanan aksilikleri da gözlemleyip bunlardan dersler çıkarmaya fırsatım oldu. Bu da içimde ‘Kendi işletmemi kurarsam bu işi hem gerçek hem de ihtimamlı bir halde nasıl yapabilirim’ fikrini güçlendirdi. Tüm bu tecrübelerim sayesinde üretim sürecinin yalnızca hayvancılıkla hudutlu olmadığını, birebir vakitte maliyet idaresi, pazarlama ve müşteri memnuniyeti üzere pek çok alanla birlikte düşünülmesi gerektiğini öğrendim. Özel daldaki tecrübelerim sayesinde bugün hangi konulara dikkat etmem gerektiğini biliyorum. Bütün bu müşahedeler ve deneyimler, çiftliği kurarken bana hem yürek hem de sağlam bir vizyon sağladı” diye konuştu.
’40 KOYUNLA BAŞLADIM, 110 KOYUNA ÇIKARDIM’
Çiftliği kurarken işe 40 hamile koyunla başladığını lisana getiren Aybike, “Doğumlar sonrasında sürümde 22 erkek, 23 dişi olmak üzere toplam 45 yeni kuzum var. Buna ek olarak daha sonra 25 tane Merinos koyununu da işletmeme kattım. Böylelikle sürüm daha da büyüdü ve çeşitlendi, toplamda 110 koyunla da yoluma devam etmekteyim” diyerek şunları söyledi:
“Koyun doğumlarını takip ederken gebelik ve doğum öncesi-sonrası süreçlere bilhassa dikkat ediyorum. Hamile koyunun beslenmesini ve genel sıhhat durumunu sistemli olarak değerlendiriyorum. Doğumu yaklaşan hayvanları gözlemleyip aralıklarla kameradan takip ediyorum. Doğum sırasında gerilimin asgarî olmasına ihtimam gösteriyorum ve gerekirse sıkıntı doğumlara müdahale için hazırlıklı bulunuyorum. Aşı ve parazit denetimlerini doğumdan evvelki süreçte tamamlıyorum, böylelikle hem anne hem de yavru sıhhati teminat altına alınmış oluyor. Doğum sonrası ise kuzuların beden sıcaklığını, birinci süt alımını, anne-kuzunun bağlanması üzere kıymetli ayrıntıları yakından takip ediyorum. Ayrıyeten barınak hijyeni, altlarının kuruluğu, doğum alanının ve ekipmanların dezenfeksiyonuna da gerekli ihtimamı gösteriyorum.”
‘İSTEK ÜZERİNE YOĞURT VE PEYNİR DE YAPIYORUM’
Etçil Merinos ırkını programa dahil etme kararını sorduğumuz Aybike, “Merinos ırkını programa dahil etme kararım, hem sürü çeşitliliğini artırmak hem de işletmenin ekonomik verimliliğini güçlendirmek üzerine kurulu bir stratejiydi. Merinos koyunları, yüksek et randımanı, ikizlik oranı ve dayanıklılığıyla biliniyor, bu da hem doğum verimliliğini artırıyor hem de et üretiminde sürdürülebilirliği sağlıyor. Merinos koyunları sürüme dahil ederek hem süt hem de et üretimi açısından daha istikrarlı ve çok istikametli bir işletme modeli oluşturmayı hedefledim” bilgisini paylaştı.
“Öncelikle sürümün bakımlı ve sağlıklı olması, kaliteli eserin temelini oluşturuyor” diyen Aybike, “Sağım sırasında güzel temizlenmiş ve hijyenik ekipman kullanıyor ve sütü çabucak soğutma sistemine alıyorum, böylelikle hem hijyen hem de eser kalitesi için teminat sağlamış oluyorum. Şimdilik günlük üretilen süt ölçüsünün a, ama halktan talebin ağır olmasından kaynaklı daha çok direkt süt olarak satış yapıyorum. İstek üzerine klasik metotlarla yoğurt ve peynir üretimi de yapıyorum” dedi.
‘FİYATLANDIRMAYI DENGELEME METODUM VAR’
Çiftliği kurarken en öncelikli yatırımının, hayvanların sağlıklı ve inançlı bir biçimde barınabileceği çadır olduğuna dikkat çeken Aybike, “Çünkü sürünün konforu ve refahı, kaliteli süt üretiminin temelini oluşturuyor. Hayvanların beslenmesini de yem karma makinesi, iş gücünü kolaylaştıran kilitli yemlikler ve daima pak su sağlayan suluklar ile sağlıyoruz. Bu sayede hem hayvanlar nizamlı ve sağlıklı bir biçimde besleniyor hem de günlük işlerimiz çok daha kolay hale geliyor. Üretimde işleri daha verimli hale getirmek için sağım sistemi kullanıyoruz. Sağım sonrası sütü ise tazeliğini ve kalitesini muhafazası için süt soğutma tankında koruma ediyoruz” ifadelerine yer verdi.
KOYUN SÜTÜ ‘KOKUYOR’ DİYENLERİ İKNA ETTİ
Koyun sütüyle ilgili yaygın ‘koku’ algısını kırmak için yaptıklarını, “Koyun sütüyle ilgili koku algısını kırmak için üretim sürecinin her evresinde hijyen ve kalite denetimini uyguluyorum. Evvelden elle yapılan sağım yerine süt sağım makinesi kullanıyorum, bu da sütün kontaminasyon riskini azaltıyor ve istikrarlı bir kalite sağlıyor. Sağım öncesi her koyunun göğsünü titizlikle temizliyor, sağım sonrası göğüs uçlarına uygun dezenfektanlarla daldırma süreci uyguluyorum. Bu sayede hem göğüs sıhhatini koruyor hem de pak süt elde ediyorum. Ayrıyeten süt ve süt eserlerini uygun sıcaklıkta depolayarak mikrobiyal büyümeyi önlüyor ve üretim alanlarında tertipli paklık protokollerini uyguluyorum. Tüm bu teknik tedbirler, hem süt kalitesini teminat altına alıyor hem de koyun sütüyle ilgili olumsuz algıyı minimize ediyor. Koyun sütünün kokmadığını ispat ederek insanları tüketime alıştırdım” cümleleriyle açıklayan Aybike, şu tabirleri kullandı:
“Süt ve süt eserlerinin fiyatlandırmasını yaparken de üretim maliyetlerini ayrıntılı bir halde tahlil ediyorum. Bu kapsamda yem-su maliyetleri, personellik, güç, bakım-onarım masrafları ve sıhhat hizmetleri üzere tüm değişken maliyetleri hesaplıyorum. Pazar taleplerini, rekabet şartlarını ve tüketici beklentilerini de göz önünde bulundurarak, hem işletmenin sürdürülebilirliğini sağlayacak hem de müşteriye kaliteli ve inançlı eser sunacak bir fiyat siyaseti uygulamaya çalışıyorum. Hülasa, fiyatlandırmayı hem teknik datalar hem de müşteri odaklı bir yaklaşımla dengeliyorum.”
‘TOPLUMDAKİ ÖNYARGI BAŞARAMAZLAR OLUYOR’
“Bence vermek istediğim en değerli tavsiye, bu sürecin uzun soluklu bir seyahat olduğunun farkında olmaları. Başlangıçta her şeyi kusursuz bilmek yahut harika bir planla yola çıkmak mümkün değil. Değerli olan, birinci adımı yürekle atmak, temeli sağlam kurmak ve öğrenmeye açık bir formda ilerlemek. Bu işte muvaffakiyet; sabır, daima gelişim ve alanda edinilen deneyimle gelir. Toplumda bu işi yapmak isteyenlere karşı, ekseriyetle deneyimsiz oldukları için ‘başaramazlar’ ön yargısı vardır. Halbuki deneyim doğuştan gelen bir özellik değil. Sabır, kararlılık ve daima uygulamayla kazanılır. Kıymetli olan pes etmemek, kendini geliştirmek ve çağdaş yetiştirme tekniklerini uygulamaya çalışmak” diyen Aybike, kelamlarını şöyle noktaladı:
“Bu işin temelinde canlılarla çalışmak vard, bu nedenle hastalıklar üzere denetim edilemeyen riskler yahut yem maliyetleri ve pazardaki dalgalanmalar üzere ekonomik zorluklar her vakit olabilir. Bu türlü durumlarda yılmamak, alternatif yollar aramak ve tahlil odaklı kalmak çok kıymetli. Ayrıyeten bir işletme kurarken yalnızca hayvan sıhhatine değil, maliyet idaresi, pazarlama, sürdürülebilirlik ve tüketici beklentileri üzere tüm etkenleri de göz önünde bulundurmak gerekir. Velhasıl, sabır, daima öğrenme ve çağdaş teknikleri uygulamaya çalışmayla karşılaşılan zorluklara karşın hayallerinizden vazgeçmemeniz mümkün. Yaşanabilecek tüm aksiliklere karşın asla vazgeçmeyin ve sonuna kadar gidin zira elde edeceğiniz muvaffakiyet, tüm uğraşlarınıza değecek.”
