Süreci MİT takip edecek

Ayşegül Kahvecioğlu – Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, kabine toplantısının akabinde Terörsüz Türkiye sürecine ait, “MİT ve başka ünitelerimiz rastgele bir yol kazasının yaşanmaması için süreci takip edecek” tabirini kullanmıştı.

MİT, PKK’nın fesih ve silah bırakma kararının akabinde süreci yakından izleyecek ve kararın uygulamaya konulması ile ilgili adımları denetleyecek. Bunun haziran ayının sonuna kadar tamamlanması bekleniyor. Ayrıyeten Türkiye, Irak ve Suriye’de PKK’nın silahlarını bırakacağı merkezler belirlendi.

Silah bırakma raporu

Silah bırakma süreci her ülkede o ülke ile birlikte oluşturulan düzenek sayesinde denetim edilecek; PKK’nın irtibatlı yapılanmalarının bulunduğu Irak ve Suriye’de MİT, kelam konusu devletlerle ortaklaşa çalışarak silah bırakmayı denetleyecek. Türkiye’de ise denetim yalnızca MİT’in elinde olacak. Devletin PKK’nın silah bıraktığını kabul etmesi MİT Başkanı İbrahim Kalın’ın Cumhurbaşkanı Erdoğan’a sunacağı rapor sonucunda olacak.

Yetki genişlemişti

Bu süreçte en kritik rolü üstlenen MİT’in yetki ve yapılanmasının güçlendirilmesi maksadıyla, geçtiğimiz yıllarda değerli değişikliklere gidilmişti. 2014 öncesi yalnızca yurt dışından elde ettiği bilgileri ilgili kurumlara iletme yetkisine sahip olan Teşkilât’a, “MİT TIR’ları krizi”nin akabinde yasa değişiklikleriyle hem yurt dışında operasyon yapma yolu açılmış hem de istihbari çalışmalara ait imkânlar genişletilmişti.

MİT’in terör örgütü PKK ile Oslo’da yaptığı görüşmeler 2011 yılında kamuoyuna sızdığında, FETÖ, MİT kumpası ile periyodun MİT Müsteşarı Hakan Fidan hakkında soruşturma açmaya çalışmıştı. Bunun üzerine, 2012 Şubat’ında çıkartılan bir kanunla, MİT müsteşarı hakkında savcılık soruşturması açılmasını başbakanın müsaadesine bağladı.2014’te değişen MİT Kanunu’yla istihbarat yetkilileri, yabancıların ülkeye giriş-çıkışları; vize, ikamet, çalışma müsaadesi ve hudut dışı edilmesi üzere bahislerde, ilgili kurum ve kuruluşlardan talepte bulunma yetkisine sahip oldu. Yapılan yasal düzenleme ile MİT’e her türlü kurum ve kişi ile temas kurma yetkisi verilmesiyle kurumun “Çözüm Süreci”nde yaptığı görüşmelere yasal yer sağlandı. Büyük Divan’da yargılanma hakkı MİT Müsteşarı’na da verildi. MİT’e yönelik isimsiz ve destek gösterilmeyen şikâyetlerin, cumhuriyet savcılarınca sürece konulamayacağı karara bağlandı. MİT’in misyonlarını ve çalışanlarını deşifre edenlere yönelik cezalar da artırıldı.

2017’deki değişiklikler

2017 yılında OHAL KHK’sı ile MİT tekrar düzenlendi. MİT, direkt Cumhurbaşkanlığı’na bağlandı; teşkilât mensuplarının vazife, yetki ve sorumluluklarına cumhurbaşkanının onayladığı yönetmelikle karar verilmesi; MİT’in “dış güvenlik, terörle çaba ve ulusal güvenliğe ait konularda” cumhurbaşkanının verdiği misyonları yerine getirmesi; böylelikle MİT müsteşarının yalnızca cumhurbaşkanına karşı sorumlu olması sağlandı. İnanılmaz haller ile sıkıyönetim, seferberlik yahut savaş halinin ilanında, MİT’in TSK ve öbür kurumlarla ilgileri de cumhurbaşkanı onayına bağlandı. KHK’da MİT çalışanının kimliğinin gizlenmesiyle ilgili hususlar de yer aldı. MİT mensuplarının yalnızca kimliklerini değil, makam, misyon ve faaliyetlerini ifşa etmek de yedi yıla kadar mahpus cezasına tabi oldu. MİT mensupları ile vazifelilerinin tanıklığı MİT müsteşarı müsaadesine, müsteşarın tanıklığı da cumhurbaşkanı müsaadesine bağlandı. MİT’in “gizli hizmet giderleri” ile ödeneklerine de cumhurbaşkanının karar vermesi sağlandı.

‘Nokta’ atışı

MİT’in, direkt cumhurbaşkanına bağlanması, nokta operasyonları da hızlandırdı. “Terörle kaynağında mücadele” konsepti, son vakitlerde TSK ile MİT’in hudut ötesinde ortaklaşa yürüttüğü operasyonlara büyük katkı verdi. MİT, Irak’ın kuzeyinde anlık istihbarata dayalı olarak SİHA operasyonları düzenledi. MİT, Baas rejimi devrinde Türk uçaklarının hava alanına girmesinin sıkıntılı olduğu Suriye’nin kuzeyinde de belirlenen nokta maksatların yanı sıra güç tesisi üzere yerleri de SİHA ile vurdu.

Örgüte büyük darbe vuruldu

MİT Başkanı İbrahim Kalın, MİT’in şubat ayında yayımlanan 2024 yılı faaliyet raporunun sunuş yazısında yıl boyunca güvenlik güçleriyle koordineli formda terör örgütlerinin ve organize cürüm yapılarının faaliyetlerini akamete uğratan çok sayıda müşterek operasyona imza atıldığını belirterek, şunları söylemişti:

“PKK/KCK, FETÖ, DEAŞ, El Esas ve DHKP/C üzere farklı ideolojilere ve dış takviyeye sahip terör örgütlerinin tüm uğraşlarına ‘Terörsüz Türkiye’ ideali doğrultusunda geçit verilmemiştir. PKK/KCK ile uğraşta, nokta operasyonlar ile maksat ögelerin etkisiz hale getirilmesi, kritik değere sahip tesislerin imha edilmesi ve örgütün hareket şeklinin deşifre edilmesi sonucunda örgüte büyük darbe vurulmuştur. Ayrıyeten her geçen gün gelişen operasyonel kabiliyetler kapsamında, ülkemizde gerçekleşen terör hareketlerinin faillerinin de ortalarında bulunduğu çok sayıda örgüt ögesinin yurt dışından ülkemize getirilmesi sağlanmıştır.”

Teknik kapasite yükseltildi

MİT’in yine yapılandırılmasındaki değerli kademelerden biri teknik istihbarat kapasitesinin yükseltilmesi oldu. MİT bünyesinde 2012 yılında Sinyal İstihbarat Başkanlığı kuruldu. Bu ünitede, her türlü haberleşme ve radar sinyalinin tahlili yapılıyor. Türkiye’nin en yüksek kapasiteli elektronik istihbarat ve dinleme üssü olan ve Bayrak Garnizonu olarak da bilinen Genelkurmay Elektronik Sistemler (GES) Komutanlığı da 2012 yılında MİT’e devredildi.

Büyük rehine operasyonları

MİT, son yıllarda milletlerarası çapta rehine operasyonlarına da imza attı. MİT; Rusya-Ukrayna Savaşı’nda ve İsrail’in atakları nedeniyle dünyada tansiyonun yükseldiği devirde milletlerarası alanda çatışmaların tahliline katkı sağlamaya yönelik olarak istihbarat diplomasisi uyguladı.

ABD, Almanya, Polonya, Slovenya, Norveç, Rusya ve Belarus cezaevlerinde bulunan 26 kişinin karşılıklı değişimini içeren son periyodun en geniş kapsamlı takas operasyonu hayata geçirildi. Operasyon ile ABD’den iki, Almanya, Polonya, Slovenya, Norveç ve Rusya’dan birer uçak olmak üzere toplam yedi uçak ile Türkiye’ye getirilen bireylerden 10’unun Rusya’ya, 13’ünün Almanya’ya üçünün de ABD’ye nakli sağlandı. Böylelikle MİT; ABD, Rusya ve Almanya ortasında Soğuk Savaş periyodundan sonra “en kapsamlı rehine değişimi” olarak tarihe geçen kıymetli bir operasyonu yönetmiş oldu.