Şımarık çocuk uslandı

Ligue 1 şampiyonluğunu garantileyen, Fransa Muhteşem Kupası’nı kazanan, Fransa Kupası’nda finale çıkıp, Şampiyonlar Ligi’nde yarı finale ilerleyen PSG, artık bir “takım üzere grup.” Şımarık yıldızlar kulübünden, genç ancak olgun oyuncular kulübüne dönüş projesi. Luis Enrique’nin PSG’si, tahminen de bu yeni çağın öncüsü.

Bir futbolsever, tuttuğu ekip dışında, farklı ülkelerde, farklı liglerdeki birtakım ekipleri da takviyeler, ya da bir adım ileri götürelim, sever. İnsan lisanını bilmediği, yaşamadığı bir yerdeki, bir futbol kulübünü niçin sever? Bunun net bir yanıtı olmadığı kesin.
Bilim insanları hala beğenilerimizin altında yatan ruhsal ve motivasyonel ögeleri bulmaya uğraşıyor. Lakin soruyu tersten soralım, bir futbolsever bazen ülkesindeki rakibi dışında farklı ülkelerde, farklı liglerdeki kimi grupları da “sevmez” hatta bir adım ileri götürelim, antipatik bulur, kaybetmesinden keyif alır?
O vakit neyi sevmediğini tanım edebilirsek, tahminen futbolseverlerin neden kimi kulüpleri sevdiğini de anlayabiliriz. Bunun için de en uygun örnek, Paris Saint Germain (PSG) Kulübü diye düşünüyorum. Geride kalan hafta içinde oynanan Şampiyonlar Ligi maçlarında Prens William’ın ekibi Aston Villa karşısında geri düşüp 3-1 kazanan PSG, Fransa Ligi’nin bitimine altı hafta kala şampiyonluğunu da ilan etti.
Fransa Şampiyonu olmak PSG için yeni bir haber değil. Lakin Şampiyonlar Ligi’nde herkesin favorisi olan ekip olmak, 2011’den beri Katar sermayesi altında yönetilen Fransız takımı için yeni bir şey. Yıllardır pek sevilmeyen, ailenin güçlü, şımarık çocuğu gözüyle bakılan PSG çağdaş futbolun en dikkat cazip dönüşüm hikayelerinden biri olmaya aday. Muhteşem yıldızlardan arınan, kolektif futbola sarılan bir devin, sempatik bir kadroya dönüşme serüveni…

Parayla muvaffakiyet aradı

2011 yılında Katarlı sermaye tarafından satın alındığında PSG, sadece Fransa’nın değil, dünyanın da en dikkat çeken kulüplerinden biri haline geldi. Messi, Neymar, Mbappe üzere yıldızlar dev transfer fiyatlarıyla takıma katıldığında, kadro artık “yıldızlar karması” olarak anılıyor, futbol dünyasında “parayla muvaffakiyet arayan kulüp” algısıyla özdeşleştiriliyordu.
Ne var ki, bu ihtişamlı kadrolarla Şampiyonlar Ligi kazanılamadı. Üstelik ekip kimyasının birden fazla defa bozulduğu, teknik yöneticilerin yıldızlarla baş etmekte zorlandığı periyotlar yaşandı. Zenginliğin gölgesinde futbol gerçekliğini arayan bir kulüp olarak PSG, ne kadar “karizmatik” olursa olsun, futbolseverlerce zenginliğe bir refleks olarak gerçek bir sevgi kazanamadı, hatta birden fazla defa antipatik bile bulundu.

Enrique ile değişti

2023 yazında teknik yöneticilik koltuğuna oturan Luis Enrique, radikal bir değişimin mimarı oldu. Bir teknik yönetici transfer ettiğinizde yalnızca ismini değil, sistemini, vizyonunu, hayallerini de transfer ediyorsunuz. Luis Enrique de gelirken heybesinden kolektif oyunu çıkardı. Barcelona’dan da bildiğimizi oyuncuların ferdi yeteneklerinden çok kadro maharetlerine, pas oyununa, alan paylaşımına ve taktik disipline odaklanan bu anlayışı PSG’ye adapte etmesi, kimi yüklerden kurtulması gerekiyordu. Ekibin işverenlerini yıldızların ayrılığına nasıl ikna etti, merak konusu, ancak herkes Mbappe gitti artık ne yapacaklar derken, Enrique sakince “Bekleyin” diyordu.

Yıldızlar sarfiyat…

Şimdi devam etmeden evvel burada Enrique’nin neden yıldızlardan kurtulmak istediğini anlayalım. Messi, Neymar, Mbappe üçlüsünün birlikte oynadığı son dönemde Reims beraberliği sonrası kaptan Yunis Abdelhamid’in söyledikleri, PSG’nin probleminin özeti üzereydi:
“Defanstan topla çıkmakta hiç zorlanmadık zira PSG’nin ileri üçlüsü hiç savunma yapmıyor.”
10 oyuncunun yalnızca 7’si geriye koşarsa nasıl bir ekip oyunu oynayabilirsiniz ki? O dönemki Teknik Yönetici Galtier de bu sorunu çözemedi ve koltuğu Enrique’ye devretti. İşte dönüşüm de o noktada başladı.
Her ne kadar yıldızların gidişi kulübü zayıflatacak diye telaş edenler olsa da, Fransız basınında Enrique’nin, onlar olmadan bir grup hayal ederek geldiğinin emareleri okunuyordu. Ego ve kibirden uzak bir soyunma odası, taktiksel disipline uyan futbolcular, sistemin ön planda olduğu bir grup… İşte bugün konuştuğumuz PSG şahsen Luis Enrique’nin yoğurup hal verdiği bir grup. Evvelden yalnızca oyuncular ve para konuşulurken, bugün ekip ve oynadığı oyun konuşuluyor.
Yıldızlardan kurtulup kendi yıldızlarını yaratan yeni PSG’nin, Aston Villa karşısında alana çıkan 11’inin yaş ortalaması 24’tü. Enrique’nin PSG’sinde kimse kimseyi taşımıyor, oyuncular ekibi taşıyor. Öndeki üçlüde oynayan oyuncuları (Dembele, Barcola, Gonçalo Ramos, Desire Doue) bu dönem 10 golün üzerinde attı. Bunu yaparken de topu şişir, indir, vur üzere bizim ligden alışık olduğumuz sonuca gitme yollarıyla değil, bir ekip oyunuyla yaptılar.
Günümüzde 4’lü savunma oynayan birçok grup tek bekini atağa gönderip öteki bekini stoperlerin yanına çekip maç içindeki sekanslarda üçlü kurguya dönüyor. Luis Enrique ise iki beki birden hamleye çıkaran bir oyun oynatıyor. Bunu yaparken top kaybında iki bekin de geri geleceğinden ve orta saha üçlüsünün her topu toplayacağından emin. Bu dönem maç başı ortalama %68 topa sahip olup, 653 pas yapan bir kadronun bu riskli oyunu nasıl güzel oynadığının bir ispatı.

İyi futbol yakalar

Bunu diyeceğimi hiç düşünmezdim lakin bu dönem Şampiyonlar Ligi’ni en çok hak eden futbolu PSG oynuyor. Kimsenin sevmediği kulüp, genç oyuncularıyla birlikte sempatik bir grup oldu. Kulüp futboluna dair gayesi kalmamış futbolculardan sonra o soğuk kadro artık birbiriyle uyumlu, atletizmi ve teknik kapasitesi yüksek, denetim edilmesi güç fakat daha da değerlisi istekli bir kadro haline geldi.
Günün sonunda düzgün futbol, futbol izleyicisini yakalar. Barcelona 2009 periyodunda çok taraftar kazanmıştı, bu dönem Liverpool’un oynadığı düzgün oyun İngiltere dışından futbolseverlerin de sempatisini kazandırıyor. Futbol biraz da insanların ne kadar eğlendiği ya da öteki bir deyişle ne kadar şaşırdığı, bir maçı izlerken heyecandan kaç defa yerinden kalktığı ile ilgili. Tahminen bana katılmaz, “Hayır, futbol kazanmakla ilgili” de diyebilirsiniz. Hakikat, fakat günün sonunda futbol nasıl kazandığınızla ilgili. Ve Enrique’nin PSG’sini bugün herkesin beğenip sempatik bulmasının sebebi işte o “nasıl”da kapalı.
Ligue 1 şampiyonluğunu garantileyen, Fransa Muhteşem Kupası’nı kazanan, Fransa Kupası’nda finale çıkıp, Şampiyonlar Ligi’nde yarı finale ilerleyen PSG artık bir “takım üzere ekip.” Savunmada disiplinli, hamlede yaratıcı, geçişlerde süratli ve her şeyden evvel sistematik. Şımarık yıldızlar kulübünden, genç ancak olgun oyuncular kulübüne dönüş projesi. Katar sermayesinin kulübe girdiğinden bu yana Şampiyonlar Ligi kupasına en yakın dönemindeler. Ve dahası, kupayı kazanmaları dileyen binlerce insan var.

Payımıza ne düşer?

PSG’nin bu değişimi, futbolun geleceği hakkında da ipuçları veriyor. Paranın tek başına yetmediği, yıldızların karizmasıyla değil, kolektif emeğin gücüyle muvaffakiyet kazanıldığı bir devir. Luis Enrique’nin PSG’si, tahminen de bu yeni çağın öncüsü. Paris, artık yalnızca ışıklar kenti değil; futbolun da “ışığını” tekrar keşfeden bir kent. Sempati kazanan, heyecan veren, sahiden sevilen bir PSG var artık alanda. Ve bu kıssanın sonu, bu kez Şampiyonlar Ligi kupasıyla bitebilir.
İnsan ister istemez pili biten yıldız oyuncuları transfer etmekte uzman olan ülkemizde, bu kıssadan bizim hissemize ne düşer diye merak ediyor?

13 lig ‘Ligue 1’, 13 Fransa Harika Kupası, 15 Fransa Kupası’nı müzesine götüren Paris Saint Germain, milletlerarası alanda boynu bükük kaldı. Fransız grubu yalnızca 1995-96’de UEFA Kupa Galipleri Kupası’nı kazandı.