Hafızanın kendine mağlubiyeti
Müjde Işıl – Hafıza odaklı çalışanlar, bilhassa de sanat tarafında olanlar için unutmak, yaşanabilecek en büyük travmalardan. Sözelci beyin, kelamlarını adım adım kaybedince varlık nedenini de yitiriyor. Judi Dench’in “Iris” sinemasında canlandırdığı Iris Murdoch’ta ve daha birçok üretimde bu trajediye tanıklık ettik. Iris Murdoch üzere direkt gerçek bir kişi ve hayat öyküsü anlatmamakla birlikte “The Great Lillian Hall/Muhteşem Lillian Hall”un esinlendiği karakterler var. İsmini aldığı Lillian, sessiz sinema devrinin yıldızlarından, İngiliz oyuncu Lillian Hall-Davis. Alfred Hitchcock’un İngiltere’de yönettiği sinemalarda oynamış, en çok da “Quo Vadis” ile tanınmış bir oyuncu.
Anne-kız ilişkisi
Ancak sesli periyoda ayak uyduramamış, mesleğinde keskin bir düşüş yaşamış ve şimdi 35 yaşındayken intihar etmiş. Bir de Marian Seldes var; “Muhteşem Lillian Hall”un senaristi Elisabeth Seldes Annacone, onun yeğeni. Amerikalı tiyatro oyuncusu Marian Hall Seldes tam beş kere Tony Ödülü’ne aday gösterilmiş, 1967’de “A Delicate Balance” isimli oyunla En Uygun Yardımcı Bayan Oyuncu kısmında Tony Ödülü’nü; 2010’da Hayat Uzunluğu Muvaffakiyet Ödülü’nü almış. Son yıllarında demansla uğraş etmiş ve 11 sene evvel 86 yaşında vefat etmiş.
“Muhteşem Lillian Hall”un başkahramanı da bir tiyatro ikonu. Broadway’in en düzgünlerinden biri. Yıllarını verdiği mesleğini ilerleyen yaşına karşın sürdürüyor. Çehov’un “Vişne Bahçesi” oyununun prömiyeri için çalışıyor. Apansız repliklerini karıştırması ve unutması tüm takımı şaşırtıyor. Doktora gittiğinde ise demans olduğunu öğreniyor. Sinema, Lillian Hall’un hastalıkla yüzleşmesi ve bu süreçte oyununa hazırlanmasını anlatıyor. Vefat etmiş kocasını özlüyor, kızıyla uzaklıklı alakası onu zorluyor. Yardımcısı Edith onu koruyup kolluyor.
Filmin yönetmeni Michael Cristofer, Pulitzer ve Tony Ödüllü bir sanatçı. Lakin sinemanın senaryo ve direktörlük açısından öne çıkan pek bir ayrıntısı yok. Biçim olarak teatral olmaktan çekinmiyor lakin bir yandan da ortalara serpiştirilmiş siyah-beyaz röportajlarla belgeselvari bir havaya bürünüyor. Lillian’ın yalnızca hastalığıyla yüzleşmesini “The Father” üzere derinlemesine anlatmak yerine kızıyla annelik üzerine yüzleşmesini de kıssaya dahil ediyor. Yeterli bir oyuncu olsa da yeterli bir anne olamamanın yükünü yansıtıyor Lillian karakteri. Tiyatro yönetmeni baba ve tiyatro oyuncusu annenin kızı olarak yaşanan hayal kırıklıkları oldukça etkileyici lakin sinemada bunlar kısa bir kısımda yer bulabiliyor. Demans ile paralel halde, geriye dönüşlerle anlatılabilirmiş anne-kız geçmişi hâlbuki.
Yıldızlar geçidi
Filmin oyuncu takımı, kıssasından çok daha güçlü. Evvelce Meryl Streep için düşünülen Lillian Hall rolünde Jessica Lange mükemmeller yaratıyor. Yüzündeki her çizginin hakkını veren Lange, karakterinin gelgitlerini, isyanını, mesleğine aşkını kusursuz yansıtıyor seyirciye. Kısa rolleri olsa da iki yıldızı daha var sinemanın. Kathy Bates, “Men Don’t Leave” ve “American Horror Story” dizisinden sonra yine Lange ile çalışıyor. Lillian’ın yardımcısı Edith’i canlandıran Bates, kendini öne çıkarmadan tüm alanı Lange’a açmış. Eski Bond’lardan Pierce Brosnan da karizmatik komşu rolünde yeniden gönlümüzü çalmayı başarıyor.
