Savaşın ortasında günlük tutup tek tek yazmış! 110 yıl sonra ortaya çıktı: ‘Allahaısmarladık’
Çanakkale Kara Savaşları’nın üzerinden 110 yıl geçmesine karşın savaşa dair yeni izler gün yüzüne çıkmaya devam ediyor. Çanakkale Savaşları’nda misyon alıp şehit olan Teğmen İbrahim Naci’nin kendi el yazısıyla Çanakkale Savaşları sırasında kaleme aldığı günlük savaşın şiddetini ve insani istikametini yansıtıyor. Günlüğün ortaya çıkışı hakkında bilgi veren ÇOMÜ Öğretim Vazifelisi Dr. İsmail Sabah, “İbrahim Naci’nin tuttuğu bu günlük bir akrabasının Çanakkale koleksiyoneri Seyit Ahmet Sılay’a bir mail atmasıyla gün yüzüne çıkıyor. Seyit Ahmet Sılay bu günlüğü satın alıp yayınlıyor. Günlüğün özgünü hala kendisi tarafından koruma edilmektedir. Seyit Ahmet Sılay’a tarafından yayınlanan bu günlük sayesinde bir asır sonra Çanakkale Muharebeleri’ni İbrahim Naci’nin gözünden okuma fırsatını elde etmiş oluyoruz” tabirlerini kullandı.
‘ÖNEMLİ VE ÖZEL BİR GÜNLÜKTÜR’
Günlük hakkında bilgi veren Dr. Sabah, “Mustafa Kemal Atatürk Çanakkale Muharebeleri’ni anlatırken, ‘Çanakkale Muharebeleri Türk askerinin ruh kudretini gösteren şayan-ı hayret ve tebrik bir misaldir’ der. Bu ruhu oluşturan en kıymetli isimlerden biri de günlüğü vasıtasıyla kendisini tanıdığımız bir Çanakkale şehidi olan şehit Teğmen İbrahim Naci’dir. Teğmen İbrahim Naci, 21 yaşında Çanakkale Muharebeleri’ne katılmış genç subaylarımızdan birisi. Kendisi Çanakkale Muharebeleri’ne İstanbul’dan katılır ve bu muharebeye gelişi ve muharebeler esnasında da bir günlük meblağ. Kendisi günlüğü tutmaya başlamadan evvel günlüğün birinci sayfasına ailesinin adresini muharrir ve adresin altına da ‘Bu defter kimin eline geçerse bir şehit hürmetine üstteki adrese göndersin’ yazdığını görürüz. Teğmen İbrahim Naci güya şehit olacağını hissetmişçesine daha günlüğünü yazmaya başlamadan evvel ailesinin adresini ve altına da bu notu iliştirmiştir. İbrahim Naci 29 gün boyunca Çanakkale Muharebeleri’nde bu günlüğü meblağ. 21 Haziran 1915 tarihindeki birinci mahdut amaçlı taarruz esnasında şu an bulunduğumuz bölgeye yakın bir noktada yani Fransızlarla olan muharebede 21 yaşında şehit olur. Kendisinin günlüğünü okuduğumuzda aslında Çanakkale Muharebeleri’ne bir subayın gözünden bakma fırsatını da yakalamış oluruz ve İbrahim Naci muharebeler esnasında Marmara Denizi’ndeki düşman denizaltılarının yarattığı tehdidi anlatması, tıpkı vakitte askerin iaşesi noktasında birçok bilgi vermesi açısından günlüğü epey kıymetli ve özel bir günlüktür” dedi.
‘HEP BİR UNUTULMA ENDİŞESİNDEN BAHSETMİŞTİR’
İbrahim Naci’nin yazdığı günlükte bir tek kaygıdan bahsettiğini söyleyen Dr. Sabah, “İbrahim Naci kendisi ateş çizgisine, yani muharebe alanına gelmeden evvel daha evvel şehit olmuş subayların mezarlarını görmüş ve bu esnada günlüğünde de daima bir unutulma dehşetinden bahsetmiştir. ‘Acaba biz de bu kuru toprak altında yok olup gidecek miyiz?’, ‘Bizden sonra gelenler bizleri hatırlayacak mı?’ biçiminde unutulma dehşetinden bahsetmektedir. İbrahim Naci 21 Haziran 1915 tarihinde 21 yaşında 71’inci Alayın 3’üncü Taburu’yla, 2’nci Tümen’in birliklerini desteklemek üzere Fransızlarla girdikleri muharebede şehit olur. Şehit olmasının akabinde günlük bölük kumandanı Yüzbaşı Bedri Efendi’nin eline geçer. Bedri Efendi bu günlüğü okur ve günlüğü okuduktan sonra İbrahim Naci’nin korkusuna da vakıf olur” tabirlerini kullandı.
‘YAZI KARAKTERİ VE RENGİ DEĞİŞİYOR’
Dr. Sabah, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Günlüğün devamına kendi el yazısıyla İbrahim Naci hakkında çok hoş kelamlar müellif. Bunlardan bilhassa öne çıkan sözlerden biri de şudur; ‘Naci sen ve emsalin ölmediniz. Bir iki toprak kazmasıyla kuru toprak altına gömülmediniz. Siz büyük Türklüğün sinesinde hep büyük bir hürmet ve muhabbetle hatırlanacaksınız’ kelamlarıyla aslında İbrahim Naci’nin o korkusunu da teskin etmeye çalıştığını görmekteyiz. Yüzbaşı Bedri Efendi günlüğü yazmaya devam ederken bir virgül koyar ve günlüğün o sayfasına baktığımızda yazı karakterinin ve renginin değiştiğini görmekteyiz. Altında tabur imamı Mustafa Memduh Efendi’nin yazdıklarından Yüzbaşı Bedri Efendi’nin virgül koyduğu bu cümleyi tamamlayamadan şehit olduğunu anlamaktayız. Yüzbaşı Bedri Efendi 2 Temmuz 1915 tarihinde kendisi de Zığındere Muharebeleri’nde ‘üçler taarruzu’ olarak anılan taarruz esnasında İbrahim Naci’nin günlüğüne yazmış olduğu tabirleri bitiremeden virgül koyduğu yerde kendisi de şehit olacaktır.”
‘2 SUBAYIN YAZDIĞI SATIRLARDAN ÇANAKKALE MUHAREBELERİ’Nİ OKUMAKTAYIZ’
Dr. İsmail Sabah, “Yani bu günlüğe baktığımız vakit Çanakkale’de şehit olan 2 subayın kendi el yazısıyla yazmış olduğu satırlar üzerinden Çanakkale Muharebeleri’ni okumaktayız. Burada savaşan bu insanların aslında en büyük kaygılarının unutulmak ve tek dileklerinin de hatırlanmak olduğunu görmekteyiz. İbrahim Naci’nin günlüğünün son sayfasına yani şehit olduğu güne baktığımız vakit şunları yazdığını görmekteyiz; ‘saat 07.00 düşman geceden beri taarruz ediyor. Artık gidiyoruz. Allah hayreylesin. Saat 11.00 artık muharebeye girdik. Milyonlarla top ve tüfek patlıyor. Az evvel 1’inci onbaşım yaralandı. Allahaısmarladık?’ Yani günlüğün başında şehit olacağını hissedercesine bu defteri bulanların ailesinin adresine göndermesini isteyen İbrahim Naci günlüğünün son satırını da adeta bir veda hitabıyla ‘Allahaısmarladık’ biçiminde bitirerek şehit olmuştur” diye konuştu.
