‘Sanat özgürse toplum nefes alır’
Dünya Tiyatro Günü, tiyatro sanatının toplumumuzdaki eşsiz yerini ve kıymetini bir kere daha hatırlatıyor. Bu özel günde sahnelere takviye olmak ve tiyatronun yaşamasına katkıda bulunmak hepimizin elinde. Bugün perde açan oyunları tiyatroseverler için derledik. Dostoyevski’nin ölümsüz yapıtından uyarlanan “Yeraltından Notlar”, İkincikat sahnesinde çağdaş bir yorumla izleyiciyle buluşurken Neon Tiyatro’nun ödüllü oyunu “Tanıdığım Tüm Erkekler” bir bağlantının karmaşık dinamiklerini mizahi bir lisanla ele alıyor. Kadıköy Boa Sahne’de sahnelenen düşündürücü imal “Elektrikli Sandalye için Elektrik Yok” özgürlük kavramını sorgulatırken Moda Sahnesi’nde “Hizmetçiler” iktidar ve istek temalarını işliyor. Güçlü PSM’de sahnelenen etkileyici imal “İnsanlar Yerler Nesneler” geçmişin yükleriyle yüzleştirirken Baba Sahne’de “Nora (Bir Bebek Evi)” güçlü bir bayan kıssasını günümüze taşıyor. Tatavla Sahne’de “Allahaısmarladık Cumhuriyet”, Cumhuriyet’in kuruluş yıllarındaki bayanların öyküsü ile Timiyatro Sahne’de sahnelenen “Phol Ende” oyunu da varoluşsal sorgulamalarla seyirciyi buluşturuyor. Öte yandan İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından bu yıl 43’üncüsü düzenlenecek Hülya-Özdemir Nutku Memleketler arası İzmir Tiyatro Şenliği, 27 Mart Dünya Tiyatro Günü’nde “The Diva Müzikali” ile açılış yapıyor. 16 Nisan’a kadar sürecek şenlikte, 29 oyun ve fiyatsız atölyeler yer alacak. Programda Almanya, İspanya ve Yunanistan’dan gelen üç memleketler arası oyun da var.
Vergi düzenlemesi şart
Sahneden yükselen her ses, her oyun, hayatın karmaşıklığını, hoşluğunu ve acılarını yansıtarak beşere ayna tutuyor. Lakin tiyatronun sürdürülebilirliği, sanatkarların ve tiyatroların karşılaştığı zorluklar nedeniyle tehdit altında. Tiyatro Kooperatifi de 27 Mart Dünya Tiyatro Günü’nde yaptığı açıklamada, özel tiyatroların yaşadığı ekonomik ve sanatsal zorluklara dikkat çekiyor. Açıklamasında tahlil tekliflerini sıralayan kooperatif, özel tiyatroların sürdürülebilir bir yapıya kavuşması için vergi yükünün hafifletilmesi üzere dayanak düzeneklerinin uygulanabilir hâle getirilmesini talep ediyor. Sanatsal üretimin baskı altında olmadan, özgür bir ortamda gerçekleşebilmesi gerektiği vurgulanan açıklamada, “Tiyatro sanatının birleştirici gücü, dayanışma ve empatiyle topluma birlikte düşünebilme imkânı vermesiyle sanatın ve toplumsal hassasiyetlerin de ötesinde bir ömür ideolojisi inşa eder. Tam da bu sebeple üzerindeki toplumsal ve ekonomik baskı, yalnızca sanatkarlara değil, topluma ve sanata erişime de ziyan verir” tabirlerine yer veriliyor.
Bildiri Hayati Asılyazıcı’dan
27 Mart Dünya Tiyatro Günü kapsamında yayınlanan ulusal bildiri bu yıl sanat eleştirmeni ve muharrir Hayati Asılyazıcı tarafından kaleme alındı. Bildiride, tiyatronun insanlık tarihi ve uygarlık için ehemmiyetine vurgu yapılırken tiyatronun cehalet ve bağnazlığa karşı özgür kanıyı, adaleti ve vicdanı savunduğunun altı çizildi. Toplumsal meselelere dikkat çekilen bildiride tiyatronun bu meselelerle gayrette değerli bir rol oynadığı ve insanlığın sorgulama gücünü canlı tuttuğu belirtildi. Mustafa Kemal Atatürk’ün tiyatroya verdiği değer hatırlatılatıldığı bildiri “Tiyatroya sahip çıkmak umuda, geleceğe, beşere ve insanlığa sahip çıkmaktır. Dünyayı sevginin kurtaracağını bilmektir. Dünya ‘Tiyatro Günü’ izleyicisine, işçilerine, onlarla dayanışma içinde olup tiyatroyu yalnızca cümbüş, iktisat olarak algılamayan herkese ve insanlığa kutlu olsun” cümleleriyle son buluyor.
“Kültürel mirası ve hafızayı taşıyan pahalı yapılar”
Tiyatro Kooperatifi Yönetim Kurulu Lideri Mert Fırat da sanatsal özgürlüğün toplumsal adaletten farklı düşünülemeyeceğini belirterek şu açıklamayı yaptı: “Sanatın özgürleşmesinin, tabir özgürlüğü ve toplumsal adaletin tesisinden başka düşünülemeyeceğini her fırsatta vurguluyoruz. Sanatın özgür olmadığı yerde, toplum da nefes alamaz. Bunun yanı sıra tiyatro sanatkarlarının seyircileriyle kurduğu münasebetin, ticari kısıtlamalar ve vergi yükleriyle önünün kesilmemesi gerekiyor. Özel tiyatrolar yalnızca ticari işletmeler olarak değil, toplum faydasına, sanatın sanatkarın desteklendiği kültürel mirası ve hafızayı taşıyan kıymetli yapılar olarak ele alınmalı.”
