Petrolde son 1 yılın en sert haftalık düşüşü
Çin’in ekonomik büyümesini olumsuz etkileyen faktörlerin başında yer alan gayrimenkul kesimi ve konut piyasasında yaşanan daralmanın, dünyanın en büyük petrol ithalatçısı pozisyonundaki ülkede talep düşüklüğü yaşanacağına yönelik öngörüleri beslemesi OPEC’in eylül ayı petrol piyasası raporuna yansıdı.
Buna nazaran küme, 14 Ekim’de yayımladığı raporunda global petrol talebine yönelik öngörüsünü evvelki kestirimine nazaran günlük 106 bin varil düşük açıklayarak talebin bu yıl geçen yıla kıyasla günlük 1 milyon 930 bin varil artışla 104 milyon 140 bin varil olacağı kestiriminde bulundu.
Küresel petrol talebinde yavaşlamanın çoğunlukla Çin kaynaklı olacağına ait bilgiler içeren raporda, Çin’de talep artışı geçen ayki raporda öngörülen artışın 70 bin varil altında kaldı ve günde 580 bin varil olarak edildi. Bu durum, piyasa oyuncularının petrol talebinde beklenenin altında büyüme olacağına yönelik beklentilerini güçlendirdi.
Söz konusu günde Brent petrolün varil fiyatı yüzde 4 paha kaybederek günü 75,43 dolardan tamamladı.
Uluslararası Güç Ajansının (IEA) 15 Ekim’de yayımladığı eylül ayına ait petrol piyasası raporunda da global petrol talebi öngörüsünü 38 bin varil düşük açıklayarak bu yıl global petrol arzının evvelki yıla nazaran günlük 660 bin varil artacağını ve 102 milyon 900 bin varile ulaşacağını öngörmesiyle Brent petrol, yüzde 1,4 daha düşerek 74,37 dolara geriledi.
Bununla birlikte, en son 7 Ekim’de günü 80,8 dolardan tamamlayan ve son 9 seanstır tıpkı seviyeyi yakalayamayan Brent petrol, 18 Ekim’de haftayı 72,87 dolardan kapattı ve haftalık bazda yüzde 7,3 azalarak geçen yılın ekim ayından beri en büyük düşüşü kaydetti.
“PETROL PİYASASI, ÇİN’DE TALEP ARTMADAN GÜNEŞLİ GÜNLER GÖREMEYECEK”
Viyana Enerji Araştırmaları Enstitüsü Başkanı Fereydoun Barkeshli, AA muhabirine, dünyadaki ekonomik gelişmelerin OPEC’in global petrol talebi öngörüsünü 3 ay üst üste düşürmesinde kilit rol oynadığını söyledi.
Çin’in 30 yıldır global petrol talebinin itici gücü olduğuna dikkati çeken Barkeshli, ülkenin iktisadına yönelik tasalar sonucunda açıklanan önlemlerin, 2024’ün üçüncü ve dördüncü çeyreklerinde ülke iktisadının büyüyeceğine yönelik beklentileri artırdığını lakin bunun somut bir talep artışına yol açmadığını aktardı.
Barkeshli, Çin’deki ekonomik gelişmelerin Güneydoğu Asya Uluslar Birliği (ASEAN) ülkelerini süratli bir biçimde etkilediğini tabir ederek, Çin’de yaşanan talep düşüşünün ASEAN ülkelerinin petrol talebinin de azalmasına yol açtığını lisana getirdi.
Küresel petrol talebinin 2025 için de aşağı istikametli revize edildiği göz önünde bulundurulduğunda bir sonraki yıl için daha düşük fiyatların beklenebileceğine işaret eden Barkeshli, “Uluslararası petrol piyasası, Çin’de talebin arttığına işaret eden datalar olmadan hoş günler göremeyecek.” dedi.
“AVRUPA, YILIN İKİNCİ YARISINA ELİ DOLU GİRDİ”
Barkeshli, global petrol talebi öngörüsünün düşmesinde jeopolitik faktörlerin de değerli rol oynadığına dikkati çekerek, “Avrupa, 2023 ve 2024’ün birinci yarısında Rusya-Ukrayna Savaşı ve güç güvenliği korkuları nedeniyle yakıt alımlarını artırdı. Yani Avrupa, yılın ikinci yarısına nispeten eli dolu girdi.” diye konuştu.
Öte yandan, ABD idaresinin İsrail’e düzenlediği akına cevap olarak İran’ın petrol ve petrokimya bölümlerine yönelik yaptırımları uygulamaya koyduğunu ve mevcut yaptırımları güçlendirme kelamı verdiğini anımsatan Barkeshli, piyasa gözlemcilerinin bu kararı ciddiye almaması sebebiyle talep artışının tetiklenmediğini ifade etti.
ABD Hazine Bakanlığı, 11 Ekim’de İran’ın güç gelirlerini elde etme kabiliyetini sınırlayarak ülkenin üzerindeki mali baskının artırıldığını duyurmuştu.
Barkeshli, bunun yanı sıra, ABD Başkanı Joe Biden’ın petrol fiyatlarını seçmenlerin kararını etkileyebilecek bir faktör olarak gördüğü için seçimlerden evvel fiyatlarda artış baskısı görmek istemediğine dikkati çekerek, “Her mevcut aday, faiz oranlarını istikrarda tutmak ve mahallî üretimle tankları doldurmak için elinden geleni yapar.” diye konuştu.
“OPEC VE IEA HESAPLAMALARINDA FARKLI METODOLOJİLER VE KESTİRİM MODELLERİ KULLANIYOR”
OPEC ve IEA’nın açıkladığı farklı talep kestirimlerinin çeşitli niyet ve medya kuruluşları tarafından gündeme getirildiğini vurgulayan Barkeshli, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“OPEC ve IEA hesaplamalarında farklı metodolojiler ve iddia modelleri kullanıyor. OPEC, üreticilerin arz datalarına direkt erişim sağlaması nedeniyle arz kestirimlerinin en yeterlisi. İki sekreterlik ortasındaki kestirim farkları, evvelki yıllarda da gözlemlenmişti. Bu yıl ise bilgiler ve sayılar bir derece politize edildi.”
Barkeshli, birçok ajans, banka ve özel kurumun talep kestirimleri sağladığına dikkati çekerek, “Her şirket, kendisinin yahut müşterilerinin beklentileri ve çıkarları doğrultusunda sayılar yayınlıyor. Bu nedenle, bilgilerde vakit zaman bir istikamet ve hedef hissinin bulunması kaçınılmaz. İddialarıma nazaran birçok tahlilde farklılıkların kaynağı Çin’in talep dataları olmuştur.” dedi.
“PETROL PİYASASININ 2024’Ü ARZ FAZLASI İLE KAPATIP 2025’E TIPKI BİÇİMDE GİRECEĞİ KESİN”
Bağımsız petrol piyasası analisti Gaurav Sharma da piyasa oyuncularının arz kaygılarının hafiflemesinin OPEC’in talep kestirimini aşağı çekmesinde değerli olduğunu aktardı.
Sharma, 2024’ün başında pek çok kişinin arz fazlası yaşanacağı konusuna kuşkuyla yaklaştığını söz ederek, “Ancak artık petrol piyasasının 2024’ü arz fazlası ile kapatıp 2025’e tıpkı halde gireceği kesin.” görüşünü paylaştı.
Çin’in tüketiminin yakın vadede canlanacağına yönelik beklentilerin azalmasının da kelam konusu bilgilere katkıda bulunduğuna işaret eden Sharma, “İran’ın Çin’e olan ihracat akışının muhtemelen devam etmesi bekleniyor. Sorun, Çin’in 2025’te İran’ın günlük 1,65 milyon varil ihracatının büyük kısmını satın alıp almayacağı. Çin’in ekonomik büyümesi ya da bu büyümenin yetersizliği bu noktada belirleyici faktör olabilir.” değerlendirmesini yaptı.
