Nakit ve kampanya ‘ev’i hareketlendirdi
Duygu Erdoğan – Türkiye genelinde konut satışlarında banka kredili yani ipotekli konut satışı bir müddettir artış ivmesine girse de; evvelki yıllara nazaran yarı yarıya azalmış durumda. Bu eksikliği ise genel olarak şirketler bünyesindeki kampanyalar gideriyor. Sıfır faizli, ve 60 aya kadar vade üzere çeşitli imkanlar oluşturan şirketlerin kampanyaları, yüksek banka kredisi faizi ortamında en çok kullanılan seçenek olarak dikkat çekiyor. Yanı sıra bilhassa mümkün bir konut fiyat artışının kaygısıyla tüketiciler tüm birikimlerini de nakit olarak konut alımına yönlendiriyor.
Türkiye genelinde konut satışları temmuzda bir evvelki yılın birebir ayına nazaran yüzde 12.4 oranında artarak 142 bin 858 oldu. Konut satışları Ocak-Temmuz 2025 periyodunda bir evvelki yılın birebir devrine nazaran %24,2 oranında artarak 834 bin 751 olarak gerçekleşti. Temmuzda ipotekli satış olarak bilinen banka kredili satışlar bir evvelki yılın tıpkı ayına nazaran yüzde 60.3 oranında artarak 18 bin 425 oldu. Toplam konut satışları içinde ipotekli satışların hissesi yüzde 12.9 olarak gerçekleşti. Ocak-Temmuz 2025 periyodunda gerçekleşen ipotekli konut satışları ise bir evvelki yılın tıpkı devrine nazaran yüzde 93.2 oranında artarak 121 bin 515 oldu. Bu yüksek artış ivmesine kıyasla hala başka satış tipi olarak bilinen nakit, senet, şirket kampanyalı satışlar ise temmuzda bir evvelki yılın tıpkı ayına nazaran yüzde 7.6 oranında artarak 124 bin 433 oldu. Toplam konut satışları içinde başka satışların hissesi yüzde 87.1 olarak gerçekleşti. Ocak-Temmuz 2025 devrinde gerçekleşen başka konut satışları ise bir evvelki yılın tıpkı periyoduna nazaran yüzde 17.1 oranında artarak 713 bin 236 oldu.
Sıfır faizli vadeler
Konut geliştiriciler bir ölçü gevşeme olmasına karşın yüzde 2.79 düzeyinden başlayan bankaların konut kredisi faiz oranlarının konut alımı önünde kıymetli bir mahzur olduğunu söz ediyor. Bu nedenle vatandaşların ne kadar birikimi varsa nakit olarak kullandığını; geri kalanının ise ‘banka gibi’ faiz ve vade imkanı sunan şirketlerin kampanyalarından karşılandığını tabir ediyor.
Şirketlerin kampanyalarında bilhassa 24 ay, 48 ay ve 60 ay vade için düzenlenen düşük faizli imkanlar öne çıkıyor. Tüketiciler en çok ise şirketlerin ‘sıfır faiz’ uyguladığı vade devirlerini tercih ediyor.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) haziran ayı Konut Fiyat Endeksi (KFE) bilgilerine nazaran konut fiyatlarında bir evvelki yılın tıpkı ayına nazaran yüzde 32.8 oranında artış görülmesine karşın tıpkı periyotta gerçek olarak yani enflasyon karşısında fiyat düşüşü yüzde 1.7 oranında azalış ile sürmeye devam etti. Bu nedenle konut alımının bilhassa gereksinimi olan kesim tarafında hareketli olduğunu işaret eden konut geliştiriciler, konuta süratle erişmek için banka kredilerinin yetersiz olduğu görüşünü iletiyor.
Faizlerin düşmesi gerek
Konut Geliştiricileri ve Yatırımcıları Derneği (KONUTDER) Başkanı Ziya Yılmaz, “1. el konuttaki yükseliş sinyalinin temel nedeni yüksek faiz ortamında konut üreticilerinin taşın altına elini koyarak kendi vadelendirme seçeneklerini müşterilerine sunmaları oldu. Konut kredi faizlerinin yüksekliği ve ikinci meskenini alacak olanlara yönelik kredi kısıtlamalar sebebiyle bu durum bir müddettir bu halde devam ediyor. Lakin bu kesim açısından sürdürülebilir bir durum değil. Piyasanın dengelenmesi ve geliştiricilerin asıl işi olan konut üretimine yoğunlaşabilmeleri için kredi kısıtlarının kaldırılması ve devamında da konut kredi faizlerinin de düşüyor olması gerekir” dedi.
Parklar afet ve acil duruma hazırlanacak
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Mesleki Hizmetler Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği’nde yapılan değişiklikler, Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Değişiklikle parklar ve millet bahçelerinin afet ve acil durumlara karşı daha nitelikli hale getirilmesi sağlanacak. Buna nazaran, parkların afetlere karşı nitelikli toplanma alanları olacak. 5 bin metrekare ve üzeri parklarda, afet sonrası gereksinimlerin karşılanması için taban altında kanalizasyon, mekanik ve elektrik tesisatı ile haberleşme altyapısı sağlanabilecek. İtfaiye ünitesince gerekli görülen sayıda yangın musluğu konulacak. Acil durumlar için helikopter iniş alanı belirlenecek. Ayrıyeten, konutla birlikte ticaretin yapılabildiği parsellerde, yapı inşaat alanı 25 bin metrekareden ve bağımsız kısım sayısı 250’den fazla projelendirme yapılması durumunda müstakil binada aile sıhhati merkezleri üretimi zarurî olacak. Yapı inşaat alanı 15 bin metrekareden büyük ve bağımsız kısım sayısı 150’den fazla olan projelerde, 0-66 aylık çocukların eğitim, gelişim, bakım, korunma ve beslenme muhtaçlıklarını karşılayacak müstakil gündüz bakımevleri inşa edilmesi mecburî tutuldu.
Yükselişe geçti ama…
Birinci el konuttaki yüksek fiyat, konut alıcısını uzun müddettir ikinci el konut alımına yönlendiriyor. Lakin son aylarda birinci el konut satışlarında yükselen bir ivme var. 2016-2020 ortasında birinci 7 ay ortalaması yüzde 42 olan birinci el konut satışları son 5 yılda aylık olarak yüzde 30 ortalamasına düştü. Türkiye genelinde ikinci el konut satışının aylık hissesi ise yüzde 69.2 olarak gerçekleşiyor.
