Mavi Vatan’da Rum oyununa pürüz
Merdan KAÇAR / Ankara – 5 Ağustos’ta Rum İdaresi yayımladığı yasadışı bir seyir ikaz duyurusuyla (NAVTEX) Cebelitarık bayraklı geminin “EMC” sualtı fiberoptik kablo projesinde yürüteceği deniz bilimsel araştırma faaliyetleri için Türk kıta sahanlığını da kapsayan bir alan yayımladı. Fakat; Rum tarafının bu oldubitti teşebbüsü Türkiye tarafından hızla boşa çıkarıldı.
Deniz kuvvetleri harekete geçti
Türk Deniz Kuvvetleri, bölgeye hızla Donanma ögelerini yönlendirirken bir deniz karakol uçağı da “Fugro Gauss” isimli gemiyi, Türkiye’nin isteği olmadan Türk kıta sahanlığında bilimsel faaliyet yürütemeyeceği konusunda uyardı. Eşzamanlı olarak, Rum tarafının hukuk dışı NAVTEX’inin geçersiz olduğu ilan edildi. Temmuz ayında Yunanistan’ın gibisi bir oldubitti teşebbüsü Kerpe açıklarında Türk donanmasınca önlenmişti.
Dışişleri uyardı: “Oldubitti uğraşları ne alanda ne hukuken hiçbir sonuç doğurmayacak”
Diplomatik kaynaklar; sözkonusu fiberoptik kablo projesi ile (Yunanistan ve Kıbrıs adası arasındaki) “Great Sea” elektrik enterkoneksiyon projelerinin birbirinden farklı olduğunu vurgularken, her iki projenin de birebir türel prosedüre bağlı olduğuna dikkat çekti. Kaynaklar; 18 Mart 2020’de Birleşmiş Milletler’e kaydettirilen Türk kıta sahanlığından geçecek her türlü proje için memleketler arası deniz hukuku uyarınca kıyı devleti olan Türkiye’nin onayının alınması gerektiğini belirtti. Kaynaklar; proje sahibi Alman şirketin, bayrak ülkesinin bağlı bulunduğu Birleşik Krallık’ın ve bilfiil geminin işbirliği içinde davrandığının altını çizerek, Rum tarafının herkesçe bilinen oldubitti gayretlerinin ne alanda ne hukuken hiçbir sonuç doğurmayacağını anlaması gerektiğini vurguladılar.
Diplomatik prosedürler takip edilmeli
2024 yılında “Blue Raman” isimli ve Türk kıta sahanlığından geçen fiberoptik projesi gerekli diplomatik prosedürlerin takip edilmesi sonucuyla Türkiye’nin de onaylamasıyla muvaffakiyetle sonuçlanmıştı. Yunanistan’ın gibisi prosedürleri tâkip etmekten kaçınması nedeniyle Girit ve Kıbrıs adaları ortasına döşenmesi planlanan “Great Sea” enterkoneksiyon çizgisi ise Türkiye’nin kararlı duruşu nedeniyle sonuçsuz kalmıştı.
Ekonomik fizibilite de önemli
Uzmanlar; bu tıp sualtı projelerinde milletlerarası hukuka riayet kadar ekonomik fizibilitenin de değerli olduğuna dikkat çekerken, kağıt üzerinde görünen, fakat alternatiflerine oranla yüklü bütçeler gerektiren projelerin işbirliği değil gerginlik doğurduğuna işaret ediyor.
