Futbolun görünmez düşmanı: Sakatlıklar!
Ara transfer periyodu bitmek üzere… Kimi takımını güçlendirmek, kimi de sakatlık nedeniyle boşalan formaları doldurmak için transfer yapıyor. En son Türkiye Kupası maçında Fenerbahçe’nin üç stoperi birden sakatlanınca, bizim bugün hususumuz ikincisi, yani “Neden sakatlanıyor bu oyuncular?”
Bu bahis, futbolun ahkam kesmesi en güç başlıklarından biri. Kadronuzun orta saha muhtaçlığını şak diye anlayabiliyorken, takımın revire dönmesinin sebeplerini anlamak, idman ve sıhhat bilimi konusunda uzmanlık istiyor. Ben de bu yazıyı yazmadan evvel bir dönem Süper Lig ekiplerinde antrenörlük yapmış bir hoca ve bir hekimin fikirlerine başvurdum ve ortaya şöyle bir tablo çıktı.
Günümüz futbolu, fizikî güç, sürat ve dayanıklılığın her zamankinden daha ehemmiyet kazandığı bir spor haline geldi. Buna bir de oyuna artık bir spor değil cümbüş ve para aracı olarak bakan UEFA eklenince, ortaya insan denen organizmanın hudutlarını zorlayan yeni bir nizam çıktı. Pekala lakin birebir kadroda oynayan X oyuncu her maç oynayıp hiç sakatlanmıyorken, Y oyuncu neden her dönem en az iki ayı kaçırıyor?
Hırs diğer, ihtiras başkaProfesyonellerin bu hususa birinci karşılığı; genetik sebepler. Her futbolcu tıpkı fizikî özelliklere sahip olmadığı üzere, birebir biyolojik özelliklere de sahip değil. Kas yapıları, eklem güçleri yaptıkları idman çalışmalarından bağımsız farklılık gösteriyor. Yani kimi doğuştan şanslı, kimi değil. Kimini devirmeyen darbe, kiminin dizini döndürebiliyor. Bu bilimin değiştiremeyeceği fakat bir ekip güçlendirici müdahalelerle dayanak olabileceği kısım.
Her oyuncunun bedeni farklı olduğu üzere huyu, suyu da farklı. Kimi daha hırslı oynarken, kimi kendini daha koruyarak oynuyor. Çabucak burada aklıma, Boluspor karşısında birinci maçına çıkan Morata geldi. Yeni yapılmış uzun bir seyahatin akabinde makus bir hava ve sert bir yerde mümkün bir sakatlık için her şart elverişliydi. Fakat oyun içerisinde hem hırslı hem de kendini sakınarak nasıl oynanabileceğini gösterdi. Çabucak burada fikrini aldığım hocadan bir alıntı yapıyorum: “Hırs diğer ihtiras oburdur zira.”
“Her oyuncu hırslıdır ancak kimileri ihtiraslıdır. Örneğin Yunus Akgün, Barış Alper” diyor. Her maça çıkarken sahanın en yeterlisi, o mevkinin en düzgünü, ülkenin en uygunu olmak var akıllarında. Bu her teknik adamın isteyeceği bir özellik. Ancak birebir vakitte kaybettikleri her durum, her top sonrası geri kazanmak için girecekleri gayretlerde, dakikalar ilerledikçe denetimi kaybedebilir, hisleri fizikî limitlerinin önüne geçebilir, sakatlığa yer hazırlayabilirler. Okan Hoca da vaktinde ihtiraslı futbolculardan biriydi. Lakin Morata’nın yetiştiği İspanya’da alt yapılarda çocuklara birinci öğretilen şey iradelerini denetim etmek. Topu geri kazanmak, ikili uğraştan galip çıkmak kıymetli ancak maçı sağlam tamamlamak daha kıymetli.
3 AYDA 9 ÇAPRAZ BAĞ KOPMASI
Madem ülkelerin eğitimleri ortasında farklılıklar var, o vakit idman bilimleri ortasında da fark var mı merak ediyorum. Aldığım yanıt, bugün artık yok. Türkiye artık birçok seçkin teknik yöneticinin çalıştığı, yerli hocaların idman biliminde kendini çok geliştirdiği ve çok yeni kaldığı bir yer. Fakat… Bilhassa yerli oyuncular, yapmaları gereken sağlıklı antrenmanın ne kadarını yapıyorlar? “Misal, birden fazla Türk oyuncu şiddetli koşu idmanı yapmayı sevmez, hatta kendilerinden bunun istenmesini de biraz küçümseyerek karşılar” diyor hoca. Halbuki bu tip maksimal kuvvet idmanları bilhassa patlayıcı gücü yüksek olan atletler için elzem.
Hızlı çıkışlar, ani sıçramalar, kısa deparlar sonrası elini art adalesine götüren futbolcuları bir aklımızdan geçirelim. Bu sakatlıkların temeli aslında maçlarda değil, idmanlarda atılıyor. Yani oyuncuların antrenmanları % 100’üyle yapması en değerli sakatlık esirgeyici faktörlerden biri.
Bazen teknik takımın hazırladığı idman programından kaynaklı sakatlıklarla da karşılaşmak mümkün. 36 yaşındaki Tadic ile 19 yaşındaki Yusuf Akçiçek’in tıpkı antrenmanı yapmaması gerekiyor. Günümüz idman bilimi artık her oyuncu için ferdî idman programı oluşturmasını kaide kılıyor. Peki Manchester City’nin bu hale düşmesinin en büyük sebeplerinden biri Rodri’nin sakatlığını başımızda nereye koymalıyız? İşte orada devreye, artan maç sayıları ve ağır takvim giriyor. Ağır takvim demek yalnızca ne sıklıkta maç oynandığı demek değil. Seyahat demek, her uçak seyahatinin bedenin üzerine tesiri demek, özel hayatının, gevşeme-rahatlama mühletinin azalması, zihinsel tükenmişliğin artması demek.
Elit bir atlet yılın 253 gününde kulübüne, 40 gününde ulusal ekibine olan sorumluluklarını yerine getirirken, özel hayatına ayırdığı gün sayısı 72 imiş. Bu türlü bir tabloda da Rodri’nin durumunda olduğu üzere zihin maçı kavrıyor fakat vücut kavrayamıyor. Sen beni dinlendirmezsen, ben seni dinlenmeye mecbur bırakırım diyerek beyaz bayrağı çekiyor.
Sakatlıklardan muzdarip bir öteki kulüp Real Madrid’in Başkanı Perez, bu sezon La Liga’nın yalnızca birinci üç ayında ligde toplam 9 çapraz bağ kopması olduğunu söyledi. Tıbbi uzmanlara nazaran, çapraz bağ kopmalarının çoğunlukla nedeni yorgunluk ve her maç ortasında daha az dinlenmenin olması.
BİLGİLİLER YETKİSİZ, YETKİLİLER BİLGİSİZ
Peki sıhhat grubu sakatlıkların neresinde ona bakalım.
Bizde bir ekipte sakatlık sayısı artınca, yorumcular birinci taşı kulüp hekimine atar. Büyük kulüplerde çalışmış bir tabip diyor ki, şayet sakatlığın teşhisi yanlışsız konmadıysa tabi ki sıhhat heyeti kabahatlidir. Fakat Türkiye’de sorun çok daha büyük. Biliç’in dediği üzere, “Bilgililer yetkisiz, yetkililer bilgisiz.”
Kulüp liderleri anahtarı teknik yöneticiye teslim ediyor. Birçok antrenör de sıhhat takımının oyuncularla ilgili verdiği geri bildirimleri dikkate almıyor, uyumlu çalışmıyor. Her kulüpte her oyuncunun ayrıntılı sıhhat tahlili tertipli formda yapılır. Fakat son kararı teknik yönetici verir. Şayet bir kadroda birebir mevkide oynayan oyuncular sakatlanıyorsa yahut tıpkı tip sakatlık çok yaşanıyorsa, o vakit egzersiz ve maç planlaması gözden geçirilmeli, orada gedik aranmalı.
