Kozmik dehşet sardı her yanımızı
Efnan Atmaca – İklim değişikliği dünyayı yok olmaya sürüklüyor; deniz düzeyinin yükselmesine, sıcaklıkların artmasına, okyanusların asitlenmesine, buzulların geri çekilmesine, tuzlanmaya, toprak ve orman bozulmasına, biyolojik çeşitliliğin kaybına, çölleşme ve çok hava olayları üzere durumlara yol açıyor. Dünya Sıhhat Örgütü’ne göre iklim değişikliği, 21. yüzyılda global sıhhate yönelik en büyük tehdit… İnsanlığı ekokalips bekliyor! Pekala bu durum karşısında biz ne yapıyoruz? Moda Sahnesi’nin yeni oyunu “Kozmik Dehşet ya da Brad Pitt’in Paranoyaya Kapıldığı Gün” neler yapabileceğimizi ve neler yapmadığımızı anlatıyor.
Kurtarıcı rolü
Ekokalipse süratle sürüklenen dünyada ‘kozmik korku’ya kapılan yani insani çıkarların, paranın, dileklerin, maddelerin ve ahlakın genel olarak cihanda hiçbir manası yahut değeri olmadığını anlayan üç genç dünya için ne yapabileceklerini tartışmaya başlıyor. Dünyayı ancak Brad Pitt kurtarır deyip ufuklarını çok uzaklara kadar genişletiyorlar. Danimarkalı muharrir Christian Lollike’nin yazdığı oyun vazgeçmeyi ve eylemsizliği kınayan bir güldürü. İnsanı hareketten uzaklaştıran ve koparan ruh hâlinin eleştirisi. Zira oyun aslında hepimizin yapıyormuş, üzülüyormuş, sıkıntı ediyormuş üzere görünüp vicdanımızı rahatlattığımızı sonra da kendi inançlı alanlarımızda iç rahatlığıyla diğerlerine karşı suçlamalarımıza devam ettiğimizi gösteriyor. Brad Pitt olaya girerek el yükseltiyor. Ya sen Brad Pitt olsaydın neler yapabilirdin? Hollywood yıldızları ekran önünde dünyanın kurtarıcı rolünü oynamak için sıraya giriyorlar. En kıymetli yıldızlardan biri olan Brad Pitt nasıl bir fark yaratabilir? Bir sinema ya da sanat yapıtıyla insanlığın doğayla uzlaşmasını sağlayıp yaklaşan iklim felaketini durdurabilir mi yoksa bu o kadar da kolay değil mi? Yani Brad Pitt bile kozmik dehşet tarafından ele geçirilebilir mi?
Yaşıyor ve yaşıtıyorlar
Sahnedeki üç genç sırayla Brad Pitt olup neler yapılabileceğini tartışırken toplumsal ikiyüzlülüğe kocaman bir ayna tutuyorlar. Efsane Odağ Yıldız, Hakan Can Kargidanoğlu, Efe Taşdelen sahnede güç bir işin üstesinden geliyor. Lollike’nin çok katmanlı metni pek çok felsefi soruyu barındırırken beşere dair tenkitleri de hiç çekinmeden sertçe yapıyor. Sahnede tüm bunları seyirciye geçirirken oyuncular mizah istikrarını muvaffakiyetle ayarlıyorlar. Yer yer dalga geçen lakin kahkahaların arkasına çabucak yerden yere vurucu tespitler ekleyen oyunda oyuncular da farklı ruh hâllerinde ‘kozmik korku’nun hepimizi ele geçirdiğinde neler olacağını birebir yaşıyor ve yaşatıyorlar. Direktör Kemal Aydoğan metnin gücüne ve haklı olarak oyuncuların performanslarına güvenerek sade bir sahnelemeye gidiyor. Yurt dışındaki sahnelemelerde özellikle Théâtre Niveau dijitali daha çok kullanarak görüntülerle kozmik endişeyi güçlendirmeyi tercih etse Moda Sahnesi’nin uyguladığı yalınlık “Kozmik Endişe ya da Brad Pitt’in Paranoyaya Kapıldığı Gün”ü gereğince vurucu yapıyor.
‘Akıllı telefonumun yenisini alayım çabaya başlayacağım’
Pek çoğumuzun kendini değil diğerlerini eylemsizlikle suçlaması, elimden gelmez mazeretiyle geri çekilmesi oyunun vurucu yanlarından birini oluşturuyor. Efsane Odağ Yıldız’ın oyunun bir yerinde söyledikleri durumu özetliyor üzere. Yıldız mealen şunları söz ediyor: “Elbette bir şeyler yapacağım lakin evvel şu akıllı telefonumu yeni modeliyle değiştireyim, bilgisayarım ile tabletimin son sürümünü alıp meşhur dik süpürgemi konutuma koyayım… Ondan sonra ben de uğraşa başlayacağım.” Çok tanıdık geliyor değil mi? Zihin uyuşturan cümbüşün cazibesi ve benmerkezci dürtülere itaat! Sekterleşen ekolojik söylemi tekrar ederek vicdan rahatlatma lakin çok tüketimi engelleyememe. Üstüne cümbüş dünyasının pek renkli kandırmacası… Lollike arttırıyor; bir mesihin gelip insanlığı kurtarmasını bekleme alışkanlığımızı eleştirerek son vuruşu yapıyor. İronik ve sinimden izler taşıyan bir oyun “Kozmik Kaygı ya da Brad Pitt’in Paranoyaya Kapıldığı Gün”. Eski moda ileti telaşlı oyunlardan çok uzak, yeni bir lisan geliştiren absürt bir stili var. Lakin yeniden de bir gün gelip çocuklarımızın bize dönüp dünyanın bu gidişatını durdurmak için neden hiçbir şey yapmadığımızın hesabını soracağını hatırlatıyor. Hatırlatırken harekete geçmemiz için de kışkırtıyor.
