Akdeniz’i ısıtacak gaz atılımı.. Rumları devre dışı bırakacak güç planı
MİTHAT YURDAKUL- GKRY ile Mısır, Doğu Akdeniz güç alanı 6. parseldeki Kronos yatağı ve 12. parseldeki Afrodit alanındaki doğal gazın işletilmesi için mutabakata vardı. Türkiye-KKTC ve Yunanistan-GKRY ortasında uyuşmazlığa neden olan 6. parsel, Türkiye’nin münhasır ekonomik bölgesi içerisinde yer alırken, KKTC de 12. parselde bulunan Afrodit alanı için TPAO’ya lisans verdi. Tartışmalı alanlardan, yaklaşık 85 milyar metreküp rezervin bulunduğu Kronos bölgesinde doğal gaz üretiminin 2026 yahut 2027 yılında başlayabileceği, 100 milyar metreküp doğal gaz rezervine sahip Afrodit parselinde ise üretimin 2031 yılında yapılabileceği öne sürüldü.
Enerji devleri devrede
ENI, TOTAL, Shell, Chevron üzere memleketler arası güç devleri de projeye girerken, Milli Savunma Bakanlığı kaynakları, anlaşmanın Türkiye açısından “yok hükmünde” olduğunu vurgulayarak, “Türkiye olarak GKRY’nin Kıbrıs Türklerinin güvenliğini ve Ada’da barış ve istikrar ortamını tehdit eden faaliyetlerine karşı Garantörlüğün bize vermiş olduğu yetkileri kullanmaktan çekinmeyeceğiz” bildirisini verdi.
Türkiye Güç Stratejileri ve Siyasetleri Araştırma Merkezi (TESPAM) Başkanı Oğuzhan Akyener, anlaşma kapsamındaki Kronos bölgesi için, “70 ile 80 milyar metreküp rezerv olabilir. Yıllık azamî 5 milyar metreküp çıkar. Bunu bir tesise ulaştırmanız gerekiyor. ‘Biz bunu Mısır’a taşıyalım’ diye çalışmışlar. Mısır’ın Zohr alanı var. Yıllardır üretimde. Büyük yüzey tesisleri var. Kronos’a aralığı 50 km’yi geçmez. Zohr alanında boş kapasite var, burada üretilecek gazı ENI’nin opere ettiği Zohr alanı tesisine bağlayacaklar” dedi.
Türkiye ile Mısır anlaşsa..
6 numaralı bloğun Türkiye’nin münsahır ekonomik alanıyla çakıştığına işaret eden Akyener, “Ama Kronos yapısının bulunduğu nokta çakışmıyor. Mısır Türkiye’yle bir mutabakat imzalasa, Güney Kıbrıs’la çalışmasa, Kronos alanı Mısır’ın olur. 6. ruhsatın bir kısmı Türkiye’nin alanını ihlal ediyor, Kronos yapısı da Mısır’ı ihlal ediyor. Türkiye ile Mısır bir ortak çizgi üzerinde anlaşsa, bu sefer bu saha Mısır’ın alanına denk gelecek” diye konuştu.
GKRY devre dışı kalır mı?
Böyle bir durumda GKRY’nin devre dışı bırakılıp bırakılamayacağı sorusu üzerine Akyener, “Kıbrıs’ı zati devre dışı bırakmak lazım. Kıbrıs ortada bir ada. GKRY’nin o kadar münhasır ekonomik bölge hakedebilmesi aslında hukuken mümkün değil ancak oldu bittiye gitermeye çalışıyorlar” sözünü kullandı. GKRY’nin Avrupa’ya gaz boru sınırı çekme üzere evvelki telaffuzlarının tutarsız olduğunu vurgulayan ve Kronos alanının KKTC’nin haklarını ihlal etmiş olacağını lisana getiren Akyener, “İki devletli tahlil modelli muahede yapılana kadar Kıbrıs adasının her yerinde KKTC’nin de hakkı var” diye konuştu.
ABD ile Katar da var
Akyener, projenin bir öbür ayağı olan Afrodit bölgesi için de “Afrodit için birebir sistem şu an hazır değil. Şu an için Afrodit’ten üretim alabileceklerini düşünmüyorum. Tahminen İsrail üzerinden bir şeyler yapabilirler” görüşünü lisana getirdi. Projede Amerikan derin devletinin şirketi olarak bilinen Exxon ile şirketin ismini değiştirse de Katarlıların da olduğunu anlatan Akyener, Kronos üzere bir deniz alanını geliştirmenin maliyetli olduğuna dikkat çekerek, “Bir platform 3-4 milyar dolar. Boru sınırı sondajıyla tahminen 5 milyar dolar harcanacak” dedi.
