Koca bir jenerasyonu fark etmeden kaybetmişiz! Ne X, Ne Y, Ne Z: İsimleri tarihe kazındı
Derleyen: Betül Yasemin Kökbek / Milliyet.com.tr – İnsanlık var olduğu günden bugüne dek süregelen savaşlar beraberinde bir dizi sorunu da getirdi. Savaşın yıkımıyla oluşan yaralarını temizlemeye çalışan toplumlarda savaşın izleri de kaldı. Bilhassa I. ve II. Dünya Savaşları’ndan sonra taraflardaki istikrarlar değişirken taraf devletlerin her birinde sayısız gelişmeler yaşandı. Bu gelişmelerden en çok da o periyotlarda yaşayanlar nasibini aldı. Bu insanlara da ‘kayıp kuşak’ dediler. Şimdi X,Y ve Z nesillerinin konuşulmadığı günlerde yaşayan ‘Lost Generation’ın (Kayıp Kuşak)’ hikâyesi ise edebiyattan beyaz perdeye kadar sanatın her koluna yansıdı.
YAŞADIKLARI Y JENERASYONUNU GÖLGEDE BIRAKTI
Takvimler I. Dünya Savaşı yıllarını gösteriyordu. X, Y ve Z nesillerinin öncüllerinden olan ‘Kayıp Kuşak’ 1880–1900’lü yıllar ortasında doğmuş ve savaşın acı yüzüyle burun buruna gelmişti. Cephede ölenler, savaş sonrası çökmüş bir iktisat ve belirsizlikle dolu bir gelecekle dünyaya bakışlarını kökten değiştirecek bir periyoda girdiler. İnsanlığın geleceğine dair kuşkuları arttı ve büyüklerinin bedellerine isyan ettiler; terbiye yerine sefahat, ideoloji yerine hedonizmi (hazcılık) aradılar. Savaş sonrası bu kuşakta kalan en büyük özelliklerin başında aidiyet eksikliği geliyordu. Klasik kıymetler ve aile yapısı, savaş sonrasında onlar için manasını yitirmişti. Neredeyse kaybedecekleri hiçbir şey yoktu. Yarınlarının hiçbir garantisi olmadığını bildikleri için tüketim odaklı yaşıyordu. Ruhsal boşluklarını lüks ömürle ve daima eğlenmekle dolduruyorlardı. Toplumla bağları zayıf olan bu jenerasyonun otoriteye ve kurumlara olan itimadı azalmıştı. Özetle hayatlarının kıymetli bir devri, savaş ve yıkım nedeniyle manasını yitirmişti. Bu özellikler de onların ‘kayıp’ olarak nitelendirilmesine sebep olmuştu. Genellikle Y jenerasyonunun şiddetli koşullarda yaşadığı bilindiğinden şiddetli bir hayata sahip olduğu düşünülür lakin ‘Kayıp Nesil’in yaşadıkları yanında Y neslinin kurallarından bahsedilmiyor bile.
Savaş sonrası toplumlar hem ekonomik ve demografik zorluklarla uğraş ederken hem de ruhsal, kültürel ve siyasi dönüşümler yaşar. Bu tesirlerin sonraki jenerasyonların fikir ve hayat biçimlerini şekillendirdiği biliniyor.
İÇSEL ÇATIŞMALARINI HEYBELERİNE DOLDURUP GÖÇ ETTİLER
Kayıp jenerasyonun içsel çatışmaları ve hayal kırıklıkları edebiyata da yansımıştı. Savaştan sonra Amerikalı müellifler kendilerini kaybolmuş, hedefsiz hissettiler. Birçoğu 1920’lerde memleketlerindeki geleneklerden kaçmak için Paris’e akın etti. Bu gurbetçiler, periyodun ruhunu yakalamayı başardılar. Özellikle Amerikalı müellif Ernest Hemingway’in kaleminden dökülenler bu neslin daha görünür olmasını sağladı.’Güneş de Doğar’ isimli kitabında Hemingway Paris’ten İspanya’ya uzanan bir küme gencin, savaş sonrası hedefsiz ve tutarsız hayatlarını anlatmıştı. F. Scott Fitzgerald’ın ‘Muhteşem Gatsby’si, Erich Maria Remarque’nin ‘Batı Cephesinde Yeni Bir Şey Yok’u savaşın cephedeki gençler üzerindeki yıkıcı tesiri ve onların travmalarını okuyucularla buluşturdu.
Kayıp kuşak olgunlaşırken, milyonlarca göçmen daha âlâ bir ömür arayışıyla Amerika Birleşik Devletleri’ne akın etti. İş rekabeti ve giderek artan sınıf ayrımlarıyla birlikte, kayıp jenerasyon üyeleri bağımsız ve kendi kendine yeten bireyler haline geldiler ve büyüklerinin rehberliğine muhtaçlık duymadılar.
Kayıp nesil sırf tarihi bir devir değil, bu jenerasyonun taşıdığı özellikler birebir vakitte çağdaş nesiller için de bir ihtar niteliğinde. X, Y ve Z nesilleri, teknoloji ve küreselleşme ile farklı zorluklar yaşıyor olsa da Kayıp Kuşak’ın tecrübesinin, toplumsal şuur açısından büyük bir ders olabileceği düşünülüyor.
Kayıp jenerasyonun içindeki boşluk, yabancılaşma ve hayal kırıklığı apaçık bir simgeydi. Onların kıssaları, edebiyat ve tarihin iç içe geçtiği örneklerle günümüze kadar ulaştı.
