Kazdıkça fışkırdı! Bin yıllık; tam 200 bin adet bulundu
AA’nın, Anadolu’daki arkeolojik hafriyatlarda, öngörülenden daha eski devirlere tarihlenen bilgilere ulaşılmasına ait evrak haberinin beşinci ve son kısmında, Boncuklu Tarla’daki çalışmalar ele alındı.
Tarih boyunca Sümer, Akad, Babil, Hitit, Asur, Urartu, Roma, Abbasi, Selçuklu ve Osmanlı’nın da ortalarında yer aldığı 25 medeniyete mesken sahipliği yapan Mardin’de “Ilısu Barajı ve HES Projesi Etkileşim Alanında Kalan Kültür Varlıklarının Belgelenmesi ve Kurtarılmasına Yönelik Çalışmalar” kapsamında Mardin Müze Müdürlüğünce Boncuklu Tarla’da 2012’de başlatılan arkeolojik hafriyatlar aralıklarla devam ediyor.
Mardin Artuklu Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ergül Kodaş’ın başkanlığında, Antropoloji Kısmında araştırma vazifelileri Dr. Çağdaş Erdem, Dr. Eşref Erbil ve Bahattin İpek, arkeozolog Stephanie Emra, arkeobotanik Hureyla Balcı, arkeolog Doç. Dr. Yunus Çiftçi, Mehmet Şan, Onur Dinç, Charlotte Labedan Kodas, Esra Acar, Mekiye Eksik, Kazım Özkan ve Rüstem Cin’in yürüttüğü hafriyatlar, titizlikle sürdürülüyor.
Yaklaşık 2,5 hektar alana sahip Boncuklu Tarla’da Geç Epipaleolitik periyottan Neolitik Çağ evresine kadar geçen sürece ilişkin çok sayıda buluntu gün yüzüne çıkarıldı.
Kazılarda bugüne kadar konut, özel yapı ve kamu binaları ile mezarlarda 200’den fazla bireye ilişkin iskeletler ve 200 bini aşkın boncuğa ulaşıldı.
Kültür ve Turizm Bakanlığının “Geleceğe Miras Projesi”ne dahil edilen Boncuklu Tarla’da, Bakanlığın ve Valiliğin dayanağıyla iklim kuralları el verdiğince hafriyatlar kesintisiz devam edecek.
İl Kültür ve Turizm Müdürü Ayhan Gök, AA muhabirine, proje ile maddi manada Bakanlığın önemli bir dayanağı olacağını ve iklim koşulları el verdiğince de 12 ay boyunca kazıların devam edeceğini söyledi.
Kazılarda bugüne kadar çok değerli arkeolojik buluntulara ulaşıldığını tabir eden Gök, bunların ortasında ismini veren boncukların müzede sergilendiğini belirtti.
Gök, “Kazılar burada sezonluktu. İklim koşullarının el vermesiyle kazıların uzaması daha verimli ve daha fazla buluntuya ulaşmamızı sağlayacak. Bu manada Boncuklu Tarla’nın Geleceğe Miras Projesi’ne alınması bizim için çok değerli.” sözlerini kullandı.
KAZILAR SÜRDÜKÇE DAHA ERKEN PERİYODA GİTME İHTİMALİ VAR
Kazı Lideri Doç. Dr. Ergül Kodaş da Boncuklu Tarla’nın 2008 yılında Ilısu Barajı ve HES Projesi kapsamında yapılan yüzey araştırmaları sırasında tespit edildiğini anımsattı.
Kodaş, Boncuklu Tarla’nın 2021 yılı prestijiyle Cumhurbaşkanı kararlı hafriyatlar statüsüne alındığını, artık de Geleceğe Miras Projesi’ne dahil edildiğini bildirdi.
KAZILAR SÜRDÜKÇE DAHA ESKİ BULUNTULARA ULAŞILDI
Yapılan yüzey araştırmalarında alanın milattan evvel 10 bin-8 bin ortasındaki Çanak Çömleksiz Neolitik periyoda tarihlenebileceğinin iddia edildiğini bildiren Kodaş, şöyle konuştu:
“Yapılan hafriyatlar bunun 1000 yıl kadar daha eskiye gittiğini, yalnızca Neolitik Çağ değil, onun çabucak öncesinde yaşanan Geç Epipaleolitik devirde de Boncuklu Tarla’nın iskan görmüş olduğu anlaşıldı. Boncuklu Tarla’da geniş bir alanda çalışma bahtı bulduk. Bunun nedeni hafriyatın 8. döneminin olması, ikinci nedeni de yüzeye çok yakın buluntuların gelmesi. Çok sayıda tapınak diye anılan kamu binası, 200’ün üzerinde iskelet ve 200 binin üzerinde boncuk ele geçti. Bunun yanında taş bastonlar, taş kaplar ve kemikler üzere periyoda has çok sayıda buluntu çıktı.”
Kazılar sürdükçe daha erken periyoda gitme ihtimalinin de bulunduğunu anlatan Kodaş, Boncuklu Tarla’nın şimdi birinci iskan gördüğü ana kaya üzerine ulaşamadıklarına dikkati çekti.
Şimdiye kadar tarihlendirebildikleri katman olan milattan evvel 11. binin altında bir tabakanın daha bulunduğunu, bununla ilgili kısıtlı bir bilgiye ulaşıldığını aktaran Kodaş, “Henüz bir tarihlendirme yapılamadı. Tahminen de daha erken periyotlara gidebilecek bilgiler elde edebileceğiz. Milattan evvel 12. bine de gidebiliriz.” diye konuştu.
Bölgede birçok yerde tıpkı periyoda ait çalışmaların yapıldığını anımsatan Kodaş, bunların bir yapbozun kesimleri olduğunu lisana getirdi.
Boncuklu Tarla’nın bilhassa Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yerleşik hayata, tarıma geçilen, kültürel ya da teknik değişimlerin yaşandığı yerleşimlerinden biri olduğuna işaret eden Kodaş, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Kendine has özellikler taşıyor. Bu özelliklerden ötürü da bizim daha evvel anlamlandıramadığımız ya da buluntularını tespit edemediğimiz birçok yeni bilgi veriyor. Örneğin, birinci kere bakırın kullanımı milattan evvel 8 bin 500’lere kadar gidiyor. Bakırın düşündüğümüzden daha fazla kullanıldığını gösteriyor. Şanlıurfa bölgesinde gördüğümüz boğa biçimli üzere hayvan motiflerinin Boncuklu Tarla’da nesneler, yani taş steller, banketler üzerine değil de taşınabilir biçimde boncuk halinde kullanıldığını gösteriyor. Bu da bizim daha evvel düşünmediğimiz yeni bilgilerin elde edilebileceğini düşündürüyor. Boncuklu Tarla, öbür yerleşimlerle birlikte bu periyoda yeni bilgiler veriyor. Bu periyot hakkında daima birlikte tarihi değiştirmemize yardımcı oluyor. Boncuklu Tarla kıymetli yerleşimlerden biri. Bakanlığın ve Valiliğin dayanağıyla takımımızla yaptığımız çalışmalarla Boncuklu Tarla’nın içinde bulunduğu alan tarihe ışık tutacak.”
