Kadrajda emek, objektifte işçi

Melisa Vardal – “Emekçilerin Fotoğraf Sergisi” isimli stantta kadraja yansıyanları bu defa personeller belirliyor. İstanbul Kadıköy’deki Nâzım Hikmet Kültür Merkezi (NHKM)’nde 1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü’ne özel açılan stanttaki fotoğrafların hem konusu hem de yaratıcıları emekçilerin ta kendisi. NHKM ve İşverenlerin Ensesindeyiz Ağı iştirakinde hazırlanan stant, “Üretimden gelen gücümüzü fark edelim ve bu iddiayı fotoğraflarımızda da ortaya koyalım” davetiyle yola çıkıyor. Bu davete Türkiye’nin dört bir yanından çalışanlar karşılık veriyor. Fabrikada, atölyede, laboratuvarda, maden ocağında, tarlada, servis aracında, inşaat iskelelerinde ömrü elleriyle kuran işçiler, üretimin içinden dünyayı kendi gözleriyle anlatıyor. 

Umudun inşası 

Serginin en temel farkı fotoğrafların ne profesyonel bir sanatkarın ne de dışarıdan bir gözlemcinin kadrajından yansıması. Burada objektifin arkasındaki de karenin içindeki de şahsen işçiler. Bu durum, klasik belgesel fotoğrafçılığına yeni bir soluk getirirken, anlatılan yalnızca işin kendisi olmuyor; personelin hissiyatı, uğraşı ve dünyaya bakışı da en yalın hâliyle gözler önüne seriliyor. Stant farklı coğrafyalarda ve dallarda çalışan işçilerin hayatlarına dokunuyor, ortak ömrün, emeğin görünmeyen ancak kurucu gücünün izini sürüyor. 

Kaynak ustasının ellerinde şekillenen demirin kıvılcımları, dokuma emekçisinin diktiği bir giysinin dikiş izleri, bilim işçisinin deney yapan elleri, inşaat emekçisinin göğe yükselttiği bir yapının silüeti, tarlada alın teri döken çiftçinin sunduğu yiyecek, müzisyenin notalarında yankılanan ezgi, set personelinin kamera gerisindeki görünmeyen emeği, grev ateşinde birleşen çalışanların dayanışması, mevsimlik personellerin kurduğu sıcak sofra, bir balıkçının ağından çıkan deniz rahmeti… Her kare bir kıssa anlatıyor, bir gerçeği yansıtıyor ve geleceğe dair umudu inşa ediyor. Stant, sıradan sanayi ya da ofis manzaralarının çok ötesinde, çağdaş ömrün her zerresinde emekçi sınıfının izini sürüyor; suyumuzdan ilacımıza, konutlarımızdan araçlarımıza dek hayatı örenlerin kolektif portresini sunuyor. 

Yaşasın 1 Mayıs

Nâzım Hikmet’in ismini taşıdığı kültür merkezinde yer alan stantta şairin “Türkiye Personel Sınıfına Selam” şiiri, sessizce yankılanıyor. Şairin dizeleri, duvarlarda asılı olmayan ancak her karede hissedilen bir yük taşıyor: “Türkiye personel sınıfına selam / Selam yaratana! / Tohumların tohumuna, serpilip gelişene selam! / Bütün yemişler dallarınızdadır. / Beklenen günler, hoş günlerimiz ellerinizdedir, haklı günler, büyük günler, gündüzlerinde sömürülmeyen, gecelerinde aç yatılmayan, ekmek, gül ve hürriyet günleri.” “Emekçilerin Fotoğraf Sergisi”, yalnızca emeğin vakitte dondurulmuş bir anını değil, yaratıcılığını ve geleceğe olan argümanını taşıyor. 15 Mayıs’a dek görülebilecek olan sergi, emeğin gücünü unutanlara hatırlatıyor: Hayatı yaratan biziz. O hâlde, yaşasın 1 Mayıs!