‘Kadını inciten erkeğin hiçbir pahası yoktur’
Efnan Atmaca – Yayımlandığı devir (19’uncu yüzyıl) büyük yankı uyandıran, Alexandre Dumas (oğul) imzalı “Kamelyalı Kadın” isimli romana dayanan, müziklerini efsanevi İtalyan müzisyen Giuseppe Verdi’nin bestelediği, librettosunu Francesco Maria Piave’nin yazdığı “La Traviata”, opera tarihin en vakitsiz ve en özel yapıtlarından biri. Eser, Paris gece hayatının tanınan simalarından Violetta’nın amansız bir hastalığın pençesindeyken genç ve güzel Alfredo Germont ile yaşadığı aşkı bahis alıyor. Opera tarihi açısından ehemmiyeti o devirde yaygın olan mitolojik yahut tarihi temalar yerine günlük hayattan, gerçekçi bir aşk ve fedakârlık öyküsü anlatıyor olmasında yatıyor. Öte yandan toplumsal hayatın eleştirisi, bayanlara karşı önyargılar, ahlaki bedellerin ikiyüzlülüğü üzere mevzuları sorguluyor “La Traviata”. Bu vakitsiz eser İstanbul Devlet Opera ve Balesi tarafından yine sahneleniyor.
Recep Ayyılmaz’ın sahneye koyduğu ve dramaturjisini üstlendiği yapıtta İDOB Orkestrası’nı Zdravko Lazarov ile Alessandro de Marchi dönüşümlü olarak yönetiyor. Benim izlediğim gece orkestrayı Lazarov yönetti. Violetta Valery’yi Hale Soner, Alfredo Germont’u konuk İtalyan tenor Emanuele D’Aguanno ve Giorgio Germont’u Caner Akgün canlandırdı. “La Traviata”, opera tarihinin en kalabalık yapıtlarından biri. Hasebiyle sahnede bu üç ismin yanı sıra usta sanatkarlar yer aldı. Sade bir rejinin tercih edildiği yapıtta bilhassa solistler performanslarıyla takdir topladı. Verdi’nin bu yapıtta karakterlerin ruhsal derinliğini ortaya çıkaran müzikal anlatımını en tesirli halde yansıttı sanatkarlar. Soner bilhassa yakarış niteliği taşıyan “Sempre libera” ve “Addio del passato” aryalarında büyüledi seyirciyi. Konuk tenor D’Aguanno ile Soner’un ahengi da temsilin başarılı istikametlerinden oldu. Akgün, Giorgio Germont rolüyle yapıtın kilit isimlerinden birini canlandırdı. Performansıyla alkış toplarken “La Traviata”nın altını çizdiği toplumsal ikiyüzlülük, bayana biçilen rollerin tartısıyla önyargıların yıkıcılığı konusunda en kıymetli replikleri hakkıyla seyirciye geçirdi. “Kadını inciten erkeğin hiçbir kıymeti yoktur” cümlesi o yıllardan bugüne Akgün’ün sesiyle yankılandı, umarım bu defa hafızalarda yerini buldu.
Sadeliğin görkemi
“La Traviata”, iki yüz yıl evvelce toplumun nasıl da çıkarcı olduğunu; olayları, yaşananları o günkü konjonktüre ve yükleyebileceği günah keçisine nazaran yorumlayabileceğini haykırıyor. O günden bugüne çok fazla değişiklik olmadığı için de dünyanın en çok sahnelenen operalarından olma sıfatını asla bırakmıyor. Yiğit bir burjuva sınıfı eleştirisi yapmasının yanı sıra melodik ve dramaturjik zenginliğiyle her daim ilgi çekiyor. İDOB’un bu sezonki “La Traviata”sı sadeliğin görkemini taşıyan rejisi, kalabalık sanatçı takımının ahengi ve solistlerinin başarılı performanslarının yanı sıra teatral yetenekleriyle öne çıktığı bir eser olarak kapalı gişe oynamaya devam ediyor. Ve bu ilgiyi sonuna kadar hak ediyor. “La Traviata” bugün ve 8 Mart’ta AKM’de izlenebilir.
