Japonya’nın gözü Türk İHA’larında! Alıma giden sürecin şifreleri: ‘Aksungur favori olur’
Oğuzcan Atış / Milliyet.com.tr – Geçen günlerde yerli ve yabancı basında yer alan haberlere nazaran Japonya, bölgesinde yaşanan askeri ve politik gelişmelerin de tesiriyle birebir anda hem Türkiye’den Bayraktar TB-2 hem de İsrail’den HERON-2 insansız hava araçlarıyla ilgilenmeye başladı. Japonya’da yayımlanan ‘Mainichi Shimbun’ gazetesinin 13 Ağustos 2025 tarihli haberine dayandırılan bilgilere nazaran Japon Öz Savunma Kuvvetleri, her iki sistemi de performans, menzil, yararlı yük kapasitesi ile istihbarat, keşif ve gözetleme kabiliyetleri açısından masaya yatırıyor. Bu süreçte dikkat çeken bir öteki gelişme ise Japonya Savunma Bakanı Gen Nakatani’nin Türkiye ziyareti oldu. Bakan Nakatani ve beraberindeki heyetin İstanbul Tersanesi Komutanlığı, BAYKAR ve TUSAŞ’ı ziyaret etmesi, iş birliği ihtimalini güçlendiren kıymetli bir adım olarak bedellendiriliyor.
Peki Japonya’nın Türkiye’den Bayraktar TB-2 üzere bir sistemi satın alması halinde neler yaşanabilir? Ortak üretim imkânı gündeme gelebilir mi? Japonya’nın İHA’ların yanı sıra farklı savunma sanayi eserleri için de Türkiye’ye yönelmesi mümkün mü? Savunma ve Denizcilik Araştırmacısı Kozan Selçuk Erkan, Milliyet.com.tr’ye yaptığı değerlendirmede bu soruları yanıtladı.
Son periyotta Japonya ve etrafındaki ülkelerde askeri ve politik tansiyon artıyor. Çin’in Doğu Çin Denizi başta olmak üzere etrafındaki denizlerde artan faaliyetleri, Kuzey Kore’nin füze denemelerini aralığını sıklaştırması üzere nedenler Japonya’nın keşif, müşahede ve istihbarat muhtaçlıklarını artırıyor. Asya-Pasifik bölgesinde yaşanan son tansiyonlardan biri de Güney Çin Denizi’nde yaşanmıştı. Bölgede bulunan Çin’e ilişkin Type 052D güdümlü füze destroyeri Guilin ile bir Çin Kıyı Güvenlik gemisi, Filipinler’e ilişkin devriye botunu durdurmaya çalışırken çarpışmış ve Çin Kıyı Güvenlik gemisinin ağır hasar aldığı görülmüştü. Bu gelişmeler, bölgedeki hassas dengelerin kırılganlığını bir defa daha gözler önüne sererken, Japonya’nın da savunmasını güçlendirme tarafındaki arayışlarını hızlandırdığı görülüyor.
‘JAPONYA’NIN DAHA EVVEL DE İLGİSİ OLMUŞTU’
Japonya’nın daha evvel de Bayraktar TB-2’ye ilgi gösterdiğini tabir eden Kozan Selçuk Erkan, “Daha evvel Japonya Kara Kuvvetleri TB-2’ye çok ilgi göstermişti fakat bu periyotta Japon hükümeti ekonomik, politik üzere sebeplerle bu sıkıntının üzerine düşmedi. Japon hükümeti Türkiye’den bu usul sistemleri satın alacak noktada değildi. Lakin vakitle gerek Japon hükümeti gerekse Japon halkı dünyadaki trendleri de dikkate alarak bu türlü bir alıma sıcak bakacak noktaya geldi. Türk eserlerinin kalitesini kanıtlamış olması da bu değişimde kıymetli rol oynadı“ dedi.
‘DÜNYADA BU HALDE ÇALIŞABİLECEK ÇOK AZ ÜLKE VAR’
Japonya’nın yalnızca TB-2 ile ilgilenmediğini belirten Erkan, “Şu anda genel manada bir arayış içerisindeler. TB-3’e ile de çok ilgililer. Şu an netleşen bir durum yok lakin genel manada insansız hava araçlarına çok ilgililer. Aslında bu noktada karşılıklı bir ilgi var ve bu sebeple bu şekil bir durumun daha evvelce ortaya çıkması gerektiğini düşünüyorum. Japonya’nın Türk insansız hava araçlarına ilgi duyması üzere Türkiye’nin de Japonya’ya ilişkin birtakım sistemlere ilgi duyduğunu biliyoruz. Japonya’nın elinde dünyanın en gelişmiş mayın tarama sistemleri vardır ve biz de bununla ilgileniyoruz. Yani şu anda karşılıklı alışveriş yapacak bir yapıdayız. Dünyada bu halde karşılıklı çalışabilecek olan çok az sayıda ülke var. Bu sebeple ben bu yakınlaşmanın bir potansiyeli olduğunu düşünüyorum. Bir savunma bakanının yaptığı ziyaret, çok değişik bir durum yaşanmadığı sürece alıma hakikat giden bir sürecin göstergesidir. Yani kimi eserleri satabileceğinizin, onların da size birtakım eserleri satabileceğinin göstergesidir“ diyerek hususla ilgili kıymetli açıklamalarda bulundu.
“Netanyahu Hükümeti, daha evvel eski Japonya Başbakanı Shinzo Abe’nin İsrail’e yaptığı bir ziyaret sırasında kendisine hakaret etti. Yani bu fiziki bir hakaretti. Resmi bir yemek sırasında ayakkabı formundaki tabak ile devrin Japonya Başbakanına ve eşine tatlı ikram edildi. Bu büyük bir hakaret olarak görüldü. Ben bu durumdan ötürü İsrail’in bu mevzuda bahtının olduğunu düşünmüyorum. Muhtaçlık duydukları sistemi gidip ABD’den satın alırlar lakin İsrail’den almazlar diye düşünüyorum.” – Savunma ve Denizcilik Araştırmacısı Kozan Selçuk Erkan
‘AMERİKAN SİSTEMLERİ JAPONYA’NIN ELİNDEKİ GEMİLERE SIĞMAYABİLİR’
Japonya’nın askeri sistemler konusunda ABD sistemlerini ağır olarak kullandığını belirten Kozan Selçuk Erkan, “ABD’nin deniz platformları üzerinden kalkış yapabilen insansız hava aracı sistemleri Japonya’nın elindeki gemilere sığmayabiliyor. Yani Japonya’nın elindeki gemiler, ABD sistemleri için küçük kalıyor” diyerek, “Bu durum TB-3’ü ön plana çıkarıyor zira TB-3, TCG Anadolu gemisine iniş-kalkış yapabileceğini defalarca kanıtladı. Japonlar, ellerinde bulunan helikopter gemilerini şu an F-35B uçakları için yine düzenliyor ve F-35 uçaklarını konuşlandıracak biçimde kullanacaklar” bilgisini paylaştı. Erkan, “Biz bu usul satışlarda yalnızca maliyet bakımından değil, farklı konularda da öne çıkıyoruz. Mesela hiçbir kısıtlama yapmıyoruz. İlgili eser üzerinde Japonya istediği modifikasyonu yapabilir. Daha evvel TB-2 satın alan ülkelerde de bunun örneklerini gördük. Yani tüm bu durumu göz önüne alırsak, bizim çalışma esnekliğimiz HERON ya da ABD sistemlerini üreten firmalara oranla daha fazla“ diye konuştu.
‘İLGİ DUYACAKLARI SİSTEM BANA KALIRSA AKSUNGUR’
Japonya’nın Türkiye’den yapacağı muhtemel bir insansız hava aracı alımında ortak üretim modeline sıcak bakmayacağını düşündüğünü söz eden Erkan, “Bu elbette ihtimal dahilinde diyebiliriz lakin ben bu türlü bir adım beklemiyorum. Japonlar, çok özel projelerde ya da çok alım yapacakları bir projede bu biçim adımlar atabiliyorlar fakat TB-2, TB-3 ya da TUSAŞ’tan alacakları bir sistemde hazır alımı tercih edeceklerini düşünüyorum. TUSAŞ’tan yapacakları mümkün bir alımda da ilgi duyacakları sistem bana kalırsa AKSUNGUR olacaktır“ sözlerine yer verdi.
Japonya Savunma Bakanı Gen Nakatani’nin TUSAŞ ziyareti sonrasında muhtemel bir HÜRJET alımının da ihtimaller ortasında olabileceğini söz eden Erkan, “Elbette bu türlü bir alım da ihtimaller ortasında sıralanabilir. Lakin Japonya’nın HÜRJET ile emsal olan ve şimdi konsept evresinde olan bir TX tasarımı bulunduğunu da bilmek gerekiyor. Yani bu usul uçakları genelde kendileri geliştiriyorlar. Lakin bu alanda mümkün bir alım olursa, o vakit ortak bir üretim modeli benimseneceğini söylemek yanlış olmaz. Yani muhtemel bir eğitim uçağı alımında ortak geliştirme ve üretimi görebiliriz. Fakat insansız hava aracı alımı gerçekleşmesi halinde maliyetleri yükseltmemek için ortak üretim yapılacağını düşünmüyorum” dedi.
“Japonya’nın ürettiği üretim tezgahları çok hassastır ve başarılı sistemlerdir. Bunlar Türkiye’ye de, bu tezgahları satın alan başka ülkelere de özel müsaadelerle satılır. Bu tezgahlarda hangi modülleri üretebileceğinize yönelik kısıtlamalar vardır. Biz de gittikçe geliştiğimiz için yavaşlamanın önüne geçebilmek ismine ‘Artık bize bu kısıtlamaları yapma, bize de ABD’ye sattığın üzere sat’ diyoruz. İki ülke ortasında savunma sanayi alanında yapılacak bir alım-satım alakaları yakınlaştırırsa, bu mevzuda da daha esnek davranmaları mümkün olabilir. Görüşmelerde bu mevzunun gündeme gelip gelmediğinden emin değilim fakat bu bahiste bir esneklik yaşanması da mümkün olabilir” – Savunma ve Denizcilik Araştırmacısı Kozan Selçuk Erkan
