Irkçılık mı, hakaret mi? Hukukçular, Jose Mourinho’nun kelamlarını kıymetlendirdi

Mourinho’nun basın toplantısında yaptığı konuşma, bunun sonrasında Galatasaray’ın reaksiyonu ve “ırkçılık” söylemi nedeniyle yargıya, UEFA’ya ve FIFA’ya gideceğini belirtmesi, bir anda derbi tartışmasını, “hukuksal” yere çekti. Pekala, spor hukukuna baş yoran isimler bununla ilgili ne düşünüyordu?

Emin Özkurt (CAS ve Euroleague Tahkim hakemi)

Olaya hem sportif hem de isimli istikametinden bakmak gerekiyor. Aslında soru şu; Mourinho’nun bu konuşmaları 41. husus ile mi yargılanacak, 42. husus ile mi? Yani, hakaret mi, ayrımcılık mı? Hocanın tabiri, bir kişiyi kapsayan değil, kulübede bulunanların itirazına yönelik… Burada bir benzetme yapıldı ve kabul edilemez. Fakat bunun bir hakaret olduğunu düşünüyorum. Mourinho’nun tabiri, adil ve ölçülü bir karşılık bulmalı… İsimli yargıda da 122 ve 125. hususta nefret, ayrımcılık ve hakaret hususları bulunuyor. Burada da bence nefret aşikâr bir bireye yönelik olmalı. Münasebetiyle burada da hakaret olduğunu düşünüyorum. Fakat futbol yargısıyla isimli yargıdan farklı sonuçlar çıkabiliyor.

Şuna da değinmek gerekiyor, Galatasaray’ın kulüp olarak başvurma hakkı yok. Zira cürmün mağduru gerçek bireyler. Ayrıyeten UEFA ve FIFA’ya müracaat da kabul edilemez. Oynanan maç Muhteşem Lig’de, oynayan ekipler iki Türk grubu… Bundan ötürü TFF talimatları geçerlidir. Esasen bu kurallar da FIFA ve UEFA’nın talimatlarıyla paralellik göstermektedir.

IRKÇILIK OLARAK DEĞERLENDİRİLEMEZ

Alpay Köse (Spor Hukuku Enstitüsü Başkanı)

Mourinho’nun açıklamalarının rastgele bir hata ögesi oluşturup oluşturmadığını kıymetlendirme yetkisi Türkiye Futbol Federasyonu’ndadır. Şayet açıklamanın TFF disiplin talimatına nazaran ihlal teşkil ettiği düşünülürse, Fenerbahçe Teknik Yöneticisi disiplin heyetine sevk edilir. Yani bu bahis, UEFA yahut FIFA alanı ve yetkisi dışındadır. Natürel şayet kabahat duyurusu olursa İstanbul savcılığı da soruşturma yürütebilir. 

Açıklamada Galatasaray yedek kulübesinin yaptığı hareketlerin maymuna benzetildiği açık, lakin şahsi görüşüm bu benzetmenin ırkçılık olarak nitelenmeyeceği… Çünkü siyahi bir oyuncu maksat alınarak yapılmış bir açıklama bulunmuyor. Lakin hakaret olarak kıymetlendirilmesi mümkün. 

Mourinho’nun açıklamasının katiyetle tasvip edilemez ve cezalandırılması gerektiği görüşündeyim.

İŞTE O MADDELER

MADDE 41 KİŞİLİK HAKLARINA TAARRUZ, HAKARET, TEHDİT ve TÜKÜRME: TFF yahut mensuplarına, karşılaşma görevlilerine, futbolculara, yöneticilere yahut başka ilgili kulüp ve şahıslara, hakaret eden, söven, tehdit eden yahut rastgele bir biçimde kişilik haklarına akında bulunan yahut basın ve yayın organları yahut toplumsal medya aracılığıyla bu aksiyonları gerçekleştiren; görevlilere ve öteki bireylere 2 ila 5; fiillerin karşılaşma görevlilerine yönelik olması halinde ise 3 ila 7 karşılaşmada soyunma odasına ve yedek kulübesine giriş yasağı yahut 21 ila 50 gün 12 ortasında hak mahrumiyeti cezası ile aksiyonun tartısına nazaran gerekli görülmesi halinde 50 bin TL’den 500 bin TL’ye kadar para cezası verilir.

MADDE 42  AYRIMCILIK VE İDEOLOJİK PROPAGANDA: Irk, lisan, din, etnik köken ayrımcılığı yahut rastgele bir formda ayrımcılık yaparak insanlık onurunu zedeleyen görevlilere ve başka şahıslara, 4 ila 8 karşılaşmada soyunma odasına ve yedek kulübesine giriş yasağı, yahut 30 ila 60 gün ortasında hak mahrumiyeti cezası verilir.

AVRUPA’DA MANŞETLERDE

Galatasaray derbisinin akabinde Fenerbahçe Teknik Yöneticisi Jose Mourinho’nun “maymun” benzetmesi yapması, Avrupa basınında da geniş yer buldu. İşte o tabirler: 

THE SUN (İNGİLTERE): Galatasaray, Jose Mourinho’yu ‘ırkçı yorumlar’ yapmakla itham etti ve Fenerbahçe Teknik Yöneticisi hakkında cürüm duyurusunda bulunacak. Eski Manchester United çalıştıcısının hararetli İstanbul derbisinin akabinde düzenlediği basın toplantısında ayrımcı yorumlar yaptığı tez ediliyor.

MARCA (İSPANYA): Türkiye’de büyük yangın: Galatasaray, Mourinho hakkında “ırkçı açıklamalar” nedeniyle cezai süreç başlatılmasını istedi.

INTER-NEWS.IT (İTALYA): Mourinho, Türkiye’de kaos! Galatasaray’dan ırkçılık suçlaması. Jose Mourinho’nun Türkiye’deki vakitleri kolay geçirmiyor. 

AFP (FRANSA): Galatasaray, ezeli rakibiyle İstanbul’da berabere kalmasının akabinde Fenerbahçe Teknik Yöneticisi Jose Mourinho’yu “ırkçı açıklamalar” yapmakla suçladı. Eski Real Madrid, Manchester United, Chelsea ve Spurs teknik yöneticisi Mourinho teze kamuoyu önünde cevap vermedi. Fenerbahçe kulübü yorumun ırkçı olarak gösterilmeye çalışılmasının “tamamen makûs niyetli bir yaklaşım” olduğunu belirtti.

ART NİYETLİ VE MANİPÜLATİF

Fenerbahçe, Teknik Direktör Jose Mourinho’nun maç sonunda ortaya koyduğu bir söylemin, bağlamından büsbütün koparılarak arka niyetli şekilde çarpıtmaya çalışıldığını lisana getirdi. Açılmada, “Rekabeti saha dışına çıkarmak, gündemi değiştirmek ve manipüle etmek ismine atılan bu aciz iftira ile ilgili hukuksal haklarımızı kullanacağız.”

MOURINHO VE BURUK DİSİPLİNE GİTTİ

TFF Profesyonel Futbol Disiplin Kurulu, Fenerbahçe Teknik Yöneticisi Jose Mourinho’yu önlemli, Galatasaray Teknik Yöneticisi Okan Buruk ile Mauro Icardi’yi ise önlemsiz olarak Disiplin Konseyine sevk etti. 

Maçın dördüncü hakemi Kadir Sağlam’a “Korkak” diyen Mourinho’nun “sportmenliğe alışılmamış hareketi” nedeniyle Futbol Disiplin Talimatı’nın 36. hususu uyarınca ve karşılaşma sonrası ise basın toplantısındaki beyanlarında yer alan “hakareti” nedeniyle Futbol Disiplin Talimatı’nın 41. unsuru uyarınca önlemli olarak PFDK’ya sevkine karar verildi. 

Okan Buruk ise basın toplantısındaki beyanlarında yer alan “futbolun prestijini zedelemeye yönelik açıklamalar” nedeniyle Futbol Disiplin Talimatı’nın 38. hususu uyarınca önlemsiz olarak PFDK’ya gönderildi. Mauro İcardi de “talimatlara alışılmamış hareketi” nedeniyle Disiplin Kurulu’na gitti.

UEFA’NIN KAMPANYA YÜZÜ

Fenerbahçe Teknik Yöneticisi Jose Mourinho, geçmişte UEFA’nın ırkçılık ve ayrımcılık aykırısı kampanyalarında yer alan yüzlerden biriydi. Futbolda ayrımcılık problemlerini ortadan kaldırmanın yollarını bulmayı amaçlayan Outraged isimli belgeselde yer alan isimlerden olan Portekizli teknik adamın konuşması, UEFA’nın resmi sitesinde yayınlandı. 

Mourinho ayrımcılık aksisi UEFA belgeselinde de ‘İslamofobi’ kısmında Salah’tan bahsederek, “Liverpool taraftarları Mısırlı ve Müslüman bir futbolcuyu kendilerinden biri olarak hissediyor” demişti. Mourinho ayrıyeten, BM Dünya Besin Programı’nın (WFP) elçisi olup mesleği boyunca Afrika kıtasına 1.5 milyon eurodan fazla bağış yaptı.