İlmek ilmek kültür mirası
Türkiye, 2003’te kabul edilen UNESCO Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi’ne 2006’da taraf olarak kendi bünyesinde özel bir uygulamaya imza attı. Bu çerçevede, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından oluşturulan sistemle, kültürel miras taşıyıcısı olan bireylere “Yaşayan İnsan Hazinesi” unvanı verilmeye başlandı. Nuray Kıvanç, klasik Türk el halısı sanatında bu unvana layık görülen birinci ve tek sanatçı oldu. Böylelikle, Türk halıcılığının memleketler arası değeri tescillenmiş ve UNESCO’nun öngördüğü formda bir kültürel transfer köprüsü kuruldu.
Anadolu’nun kadim halı dokuma geleneğini yaşatan Kıvanç, çocuk yaşlarda başladığı bu sanatı hayatının merkezine alarak, klasik motifleri ve unutulmaya yüz tutmuş teknikleri günümüze taşıyor. Onun önderliğinde kurulan “Nuray Kıvanç Atölyesi”, Kapadokya’da Carpet House’da faaliyet göstererek genç kuşak dokumacıların eğitildiği, her halının kimlik ve kıssayla dokunduğu özel bir merkez olmayı hedefliyor. Bu proje, Dorak Holding’in Türk kültür mirasına sahip çıkmak maksadıyla el halısı ustası Kıvanç ile yaptığı iş birliğiyle hayata geçti. Böylelikle, klasik el halısı sanatını sürdürülebilir hâle getirerek gelecek jenerasyonlara aktarılması amaçlandı.
İlkokulu bitirdikten sonra eğitim imkânının olmadığını, mahallelerinde açılan kursa giderek Hereke halısı dokumayı öğrendiğini belirten Nuray Kıvanç, en özel çalışmasını, beş yıllık emekle tamamladığını ve saç telinden ince ipliklerle dokuduğu ‘otuz ikili halı’nın eşsiz bir tecrübe olduğunu tabir ediyor. Fabrikasyon üretiminin artması ve ipek maliyeti üzere sebeplerle halı üretiminin yok denecek kadar azaldığını lisana getirirken halıcılığın yok olduğunu düşündüğü bir devirde, Carpet House’da açılan atölye ile birçok öğrenciye tecrübelerini aktarabilme bahtı bulduğu için çok memnun olduğunu belirten Kıvanç, “Geleneksel Türk halıcılığı, sadece bir zanaat değil; Türk milletinin binlerce yıllık kültürel hafızasının somut bir yansımasıdır ve korunmalıdır” diyor.
“Nuray Kıvanç Koleksiyonu”, yalnızca bir halı markası olarak değil, birebir vakitte Anadolu’nun ruhunu taşıyan bir kültürel miras elçisi olarak görülüyor. Her bir halı, Kıvanç’ın kontrolünden geçerek hem sanatsal kıymet hem de kültürel miras taşıyıcısı olarak dünyaya sunulacak. Ziyaretçiler, Carpet House’da Kıvanç’ın öğrencilerinin dokuduğu halıları yalnızca görmekle kalmayıp, boyama, dokuma ve desen seçimi süreçlerini de deneyimleyerek Türk kültürüyle bağ kurma fırsatı bulacak.
Santimetrede 1024 düğüm
Nuray Kıvanç, 1966 yılında Kocaeli’de doğdu. Kalabalık bir ailenin en büyük çocuğu olan Kıvanç, halı dokumacılığına ilkokul çağında babasına yardım etmek maksatlı başladı. İpek halı dokuma ustası olarak sanatını 30 yılı aşkın müddettir icra ediyor. Dokumuş olduğu santimetrekaresinde 1024 düğüm bulunan saf ipek bir halı Guinness Rekorlar Kitabı’na aday olarak sunuldu. Kıvanç, 26 farklı renk kullanarak işlediği ve “Topkapı Deseni” ismiyle bilinen yazı ve desenlerle tanınıyor.
