İki galaksi kümesi çarpışmaya hazırlanıyor. Hem de ikinci kez!
Evrenin 2,8 milyar ışık yılı ötesinde, iki dev galaksi kümesi yine kucaklaşmaya, yani baş başa çarpışmak üzere. Yaklaşık bir milyar yıl evvel birinci sefer çarpışan bu galaksi, adeta çabanın ikinci raundu için karşı karşıya gelmiş durumda.
Bu kozmik kapışmanın kahramanları, PSZ2 G181 isimli birleşik bir sistemin modülleri. Nisan ayında The Astrophysical Journal’da yayımlanan bir çalışmaya nazaran, bu iki küme tekrar çarpışmak üzere hizalanmış durumda.
Galaksi kümelerinin bu çapta çarpışmaları esasen ender görülürken, tıpkı kümelerin ikinci defa birbirine çarpacak olması daha da sıra dışı. Üstelik bu sistemin toplam kütlesi, emsal birleşik yapılara nazaran epeyce düşük, ki bu da işi düzgünce enteresan hale getiriyor.
Astronomlar, PSZ2 G181’in daha evvel çarpıştığını radyo müşahedeleri sayesinde biliyorlardı. NASA’nın açıklamasına nazaran, kümenin kenarlarında parantez formuna benzeyen, yayılmış radyo dalgaları tespit edildi. Bu radyo parlamalarının, birinci çarpışmanın izleri olduğu düşünülüyor.
Yeni araştırma, Harvard & Smithsonian Astrofizik Merkezi’nden doktora sonrası araştırmacı Andra Stroe liderliğinde yürütüldü. Takım, PSZ2 G181’e dair yeni X-ışını müşahedeleri yaptı. NASA’nın Chandra ve Avrupa Uzay Ajansı’nın XMM-Newton teleskoplarından elde edilen bilgiler, iki küme ortasında uzanan soğuk gazdan oluşan bir köprü ortaya koydu. Bu köprünün, birinci çarpışma sırasında gazın yerinden koparılmasıyla oluştuğu iddia ediliyor.
İlk çarpışmanın akabinde geçen yaklaşık bir milyar yıl içinde bu iki küme birbirinden uzaklaşmış ve şu anda ortalarında 11 milyon ışık yılı üzere rekor bir aralık var. NASA’ya nazaran, bu tıp yapıların ortasında gözlemlenen en büyük ayrılık bu.
Ama işin enteresan kısmı burada bitmiyor. Takım, evvelki çarpışma ekseniyle tıpkı hizaya gelmiş üç yeni şok cephesi daha tespit etti. Bu da ikinci bir çarpışmanın yaklaşmakta olduğuna işaret ediyor olabilir.
Bu az olay, düşük kütleli galaksi kümeleri ortasındaki çarpışmaların dinamiklerini anlamamız açısından büyük değer taşıyor. Araştırmacılar, düşük kütleli sistemlerden gelen radyo sinyallerini yakalamanın güç olduğunu söylüyor. Lakin yeni kuşak radyo teleskoplar ve müşahede projeleriyle birlikte, bu cins çarpışmaların yalnızca “buzdağının görünen kısmı” olabileceğini de belirtiyorlar.
