II. Dünya Savaşı’nda Muğla neden bombalandı? 100 km’lik ‘hata’: ‘İngiltere’nin krom mesajı’
Derleyen: Betül Topaklı / Milliyet.com.tr – Tarihteki en büyük ve en yıkıcı savaş olan II. Dünya Savaşı, 1 Eylül 1939’da Almanya’nın Polonya’yı işgal etmesiyle başladı. Savaşa devrin büyük güçleri ve dünya ülkelerinin büyük çoğunluğu katıldı. Savaşın büyük tarafları tüm ekonomik, endüstriyel ve bilimsel kapasitelerini savaş için seferber ettiler. Yaklaşık 85 milyon kişinin vefatıyla sonuçlanan II. Dünya Savaşı, insanlık tarihindeki en ölümcül savaştı ve savaş boyunca askerî çalışandan daha çok sivil kayıp verildi. Milyonlarca insan soykırımdan (Holokost gibi), planlanmış açlık vefatlarından, katliamlardan ve hastalıklardan öldü. Tanklar, zırhlı araçlar, savaş uçakları, stratejik bombardımanlar, uçak gemileri, radar ve sonar, nükleer silahların geliştirilmesi ve roketler üzere birçok savaş teknolojisi savaşta değerli rol oynadı. 30’dan fazla ülkeden gelen 100 milyondan fazla çalışanın direkt katıldığı bu savaşta, Türkiye tarafsızdı. Lakin 15 Mart’ı 16 Mart’a bağlayan gece yarısında Muğla’nın Milas ilçesi koca koca bombardıman bombalanması nasıl açıklanabilirdi?
Dünya savaşlarla ve şiddetle çalkalanırken gezegendeki tüm uluslar üzere Türk ulusu da teyakkuzdaydı ve etrafında kopan kıyametten dolayı gergindi. Hem yeni Cumhuriyet’in nizamının oturması hem de Ulusal Mücadele’nin getirdiği kayıplardan dolayı tarafsız bir tavır sergiledik. Lakin bilhassa Birleşik Krallık tarafından, Müttefik Devletler saflarında savaşa katılmamız için çeşitli baskılara uğradık. Fiilen II. Dünya Savaşı’na girmemiş olsak da 1942 yılında, 14 Mart’ın 15 Mart’a bağlandığı gece, saat 00.55 sularında Muğla’nın Milas ilçesine bağlı Topbaşı Mahallesi’ne üzerinde Alman bayrakları bulunan 3 savaş uçağı tarafından 15 bomba bırakıldı ve genişçe bir alan makineli silahlarca tarandı.
1 KİŞİ ÖLDÜ, 1 KİŞİ YARALANDI
Türkiye üzere tarafsız bir ülkenin bombalanmasına kimse mana veremedi. Bombalanmadan sonra da ne askeri bir çıkarma oldu ne de öbür bir atak gerçekleşti. Hiç kimsenin anlamlandıramadığı bu taarruzla 25 konut hasar görürken; Türk resmî kaynaklarına nazaran 1 kişi hayatını yitirdi ve 1 kişi yaralandı. Bombardıman sonucunda pek çok tarla harap olurken bölge halkı, uzunca müddet akşamları yeni hücumların endişesiyle yaşadı. Atağın görgü şahitleri, hücum öncesinde Almanya bayraklı savaş uçaklarının alçak uçuş gerçekleştirdiğini söz edince tüm gözler Almanya’ya çevrildi. Araştırma takımlarınca, kimi tarlalarda şimdi patlamamış Alman bombaları ve içi boş mermi çekirdekleri bulundu. Bu süreçte savaşa katılmamakta ısrarcı olan Türk hükumeti, araştırmaların devam edeceğini açıkladı. Aynı gün Cumhurbaşkanı İsmet İnönü de savaşa karşı tarafsız kalacağımızı bir defa daha tekrar etti.
‘YANLIŞLIKLA BOMBALADIK’
Yapılan araştırmalar sonucunda Milas bombardımanında kullanılan bombaların Alman ordusundan Birleşik Krallık ordusuna geçen mühimmatlar olduğu ve uçakların da Birleşik Krallık ordusu tarafından makyajlanarak Alman uçaklarına benzetildiği Türk ve Alman araştırma gruplarınca tespit edildi. Almanya, atak için yapılan araştırma boyunca Türk heyetine çok önemli dayanaklarda bulundu. Zira Almanya, savaşta Türkiye’nin kendisine karşı savaşmasını istemiyordu. Milas’a gerçekleştirilen saldırandan 4 gün sonra yani 19 Mart 1942’de, Birleşik Krallık Türkiye Büyükelçisi; “14 Mart akşamı Rodos’u bombalamak için havalanan 3 Birleşik Krallık savaş uçağının olumsuz hava şartlarından dolayı ‘yanlışlıkla’ Milas’ı bombaladı. Yaşanan kazadan dolayı meydana gelen ziyanı tazminatla bir arada ödemeye hazırız” açıklamasını yaptı. Peki Birleşik Krallık tarafından Milas’a yapılan atak, nitekim de bir kaza mıydı?
KAZA MI, GÖZDAĞI MI?
Aslında Birleşik Krallık’ın “Rodos’u vuracakken olumsuz hava kurallarından ötürü kazara Milas’ı vurduk” açıklaması, pek çok şahsa samimi gelmedi. Nedeni ise Rodos ile Milas ortasında 100 kilometreden daha fazla aralık olması. Saldırının kaza olmadığını düşünenler, hiçbir olumsuz hava olayının 3 pilotu birden yanlış bir rotaya sokacağına inanmıyor. Bunun yanı sıra olumsuz hava kurallarından dolayı Birleşik Krallık uçaklarının rotalarını kaybedip, 100 kilometre ötedeki bir maksadı ezkaza bombalamasından öte uçakların Alman uçakları üzere makyajlanıp, Alman mühimmatları kullanmasını, taarruzun en büyük ispatı olarak görüyor. Ayrıyeten, taarruzda hayatını kaybeden kişinin cephane bekçisi ve bombalanan yerlerden birinin de değerli bir cephanelik olması, kelam konusu atak kuşkularını daha da kuvvetlendiriyor.
İddialara nazaran II. Dünya Savaşı’nda tarafsız bir tavır sergileyen Türkiye, Almanya’ya başta krom madeni olmak üzere pek çok ham unsur ihraç ediyordu. Bu durumdan rahatsız olan ve Türkiye’yi kendi safında savaşa çekmek isteyen Birleşik Krallık, Milas Bombardımanı’nı gerçekleştirdi.
MİLAS HALKINI KAYGI SARDI
Milas halkı hava saldırısından çok etkilendi. Olaydan uzunca bir müddet geceleri ışıkları söndürerek karartma uyguladı. Zira ataklar her an devam edebilir diye düşündüler. Neyse ki bölge halkının korktuğu olmadı ve yeni bir atak gerçekleşmedi. Birleşik Krallık, hücumda hasar gören 25 bina ve tarlalar için 20 bin 600 TL, hayatını kaybeden bireyler için ise 1500 sterlin ödeme gerçekleştirdi. Yaşanan olayın akabinde Ula ve Milas’ta Birleşik Krallık’ın Rodos’a daha yakın olması için 2 askerî havalimanı inşa edildi. Ula ve Milas havalimanlarının açılmasından sonra ortaya atılan tez ise “Birleşik Krallık’ın Milas Bombardımanı’ndan evvel Ankara ile bu mevzuyu görüştüğü ve olumsuz cevap alınca; Milas Bombardımanı’nı gözdağı vermek için gerçekleştirdiği, sonunda da istediğini elde ettiği” istikametindeydi.
