Heyecanlandıran yeni keşif! Sarayın anahtarı bulundu
Geçmişte birçok medeniyete mesken sahipliği yapan Bitlis Kalesi’nde, Kültür ve Turizm Bakanlığının müsaadesiyle Ahlat Müzesi başkanlığında yürütülen hafriyat çalışmalarının bu yılki etabı tamamlandı.
Bitlis Eren Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Yunus Emre Karasu’nun bilimsel danışmanlığını yürüttüğü hafriyatlarda kıymetli buluntulara ulaşıldı.
Geçen ay Osmanlı İmparatorluğu devrine ilişkin pişirilmiş topraktan yapılmış künklerden (su borusu) oluşan ve kalede yaşayanların su gereksiniminin karşılandığı su dağıtım sistemine ulaşılan kalede, saray olarak kullanılan alanda da mimari yapılar, sikkeler, lüle taşları, küpler, kandiller, seramik kesimleri, cam, metal ve kemik nesneler bulundu.
SARAYIN ANAHTARI ORTAYA ÇIKTI
Kazının son günlerinde de hafriyat takımınca yürütülen çalışmada, nöbetçi kulübesinin bulunduğu yerde sarayın kapısına ilişkin olduğu bedellendirilen anahtar ile kapının kilitlenmesini sağlayan demir aparatlar ortaya çıkarıldı.
Yıllarca toprak altında kalarak oksitlenen anahtar ve demir aparatlar, konservasyon (Bir yapıtın, hafriyatlarda ortaya çıkarılan buluntuların kuşaklar uzunluğu özelliklerini kaybetmeyecek formda korunması) süreçlerinin yapılması için laboratuvara götürüldü.
“ANAHTARI KULENİN TABANINDA 5 METRE DERİNLİKTE BULDUK”
Bitlis Kültür ve Turizm Müdürü Ali Fuat Eker, kaledeki 2024 yılı hafriyat çalışmalarında birçok yapıtın ortaya çıkarıldığını söyledi.
Planlaması yapılan 5 yıllık çalışma takviminin birinci yılında kalenin yaklaşık yüzde 20’sinde hafriyat yaptıklarını belirten Eker, “Geçen ay künk sistemini bulmuştuk. Hafriyatın son günlerinde de askeri kulenin altında saraya ilişkin olduğunu düşündüğümüz bir anahtar ve anahtar sisteminin aparatlarını bulduk. Arşiv dokümanlarından okuduğumuz kadarıyla kalede en son 1600’lü yıllarda büyük bir yangın olmuş. 1650’li yıllardaki katmanda yangının izlerine rastladık. Anahtarı kulenin tabanında 5 metre derinlikte bulduk. Bu bizim için kıymetli bir bulgu.” diye konuştu.
Plan kapsamında 4 yıl boyunca kalede çalışmaların devam edeceğini bildiren Eker, buluntuları konservasyon çalışmalarının akabinde tarihlendirerek müzede sergileyeceklerini söz etti.
“ÇEŞİTLİ SİVİL MİMARİ VE KAMU YAPILARINI ORTAYA ÇIKARDIK”
Bu yıl buldukları künk ve sarayın kapısına ilişkin olduğu düşünülen anahtar sisteminin kıymetini vurgulayan Eker, şu bilgileri verdi:
“Arşiv evraklarındaki kayıtlara arkeolojik olarak da delil sunmuş oluyoruz. Bu Bitlis tarihi ve kalesi açısından epeyce değerli. Gelecek yıllarda da elde edeceğimiz buluntuları kamuoyu ve bilim dünyasıyla paylaşacağız. Künk sistemini, sarayla ilgili mevcut yapıları, çeşitli sivil mimari ve kamu yapılarını ortaya çıkardık. Güçlü kış kaidelerinde ziyan görmemesi için yapılarımızı onarmaya ve sağlamlaştırmaya çalışıyoruz. Günlük ömürde kullanılan nesneler, savaşta kullanılan gereçler ve gülleler ile 1600-1700’lü yıllara ilişkin malzemeler de bulduk. Konservasyonun akabinde müzemizde ziyaretçilerimizin beğenisine sunulacak. Bunlar Bitlis’in ve kalenin tarihini ortaya çıkaran ünik eserler.”
Kazı çalışması için Eren Holding ile 5 yıllık sponsorluk mutabakatı imzaladıklarını belirten Eker, “Gelecek yıl mayıs ayının sonu yahut haziran ayının başında tekrar çalışmalara başlayacağız. Bakanlığımızın da takviyeleriyle ortaya çıkan yapılarımızı restore ederek kalemizi ziyarete açmayı planlıyoruz.” dedi.
