Her ineğin midesinde bir mıknatıs var! ‘Bill Gates’ diyenler yanıldı, ölünce çıkarılıyor
Derleyen: Betül Topaklı / Milliyet.com.tr – İneğin ağzının yan tarafından el sokularak, lisan sıkıca kavranıyor ve hafif formda dışarıya hakikat çekiliyor. İçinde mıknatıs veya ilaç olan sonda hayvanın gırtlak ve yemek borusunun haline uygun açıda sokuluyor. Art kısmındaki mıknatısı bırakma çubuğu itiliyor ve sonrasında mıknatıs sondası yavaşça çıkarılıyor. Bu süreç yani mıknatıs yutturulma yolu, çiftçiler tarafından sütten kesilen büyük baş ve merada otlanan her hayvana yapılıyor. Pekala lakin neden?
İnekler, büyük lokmaları çiğnemeden yutuyor. Bu durum onları tehlikeye açık hale getiriyor. Örneğin, kırılmış çiftlik ekipmanlarından ya da çit tellerinden kopan kesimler üzere metal cisimler, ineklerin yediği yiyeceklere karışabiliyor. Kelam konusu bu hayvanların geviş getirme sırasında aldıkları yabancı ağır metaller midelerinde kalıyor. Bu yabancı metaller, ineğin sindirim sistemine girdikten sonra retikulum ismi verilen mide kısmına yerleşiyor ve burayı delip enfeksiyon, ateş ve sindirim problemlerine yol açabiliyor.
KALP VE AKCİĞERE ZİYAN VERİYOR
Bu nedenle sığırlara ve ineklere mıknatıs yutturma süreci, hayvan sıhhati için epey büyük kıymet taşıyor. İnek ve sığırların geviş getirme sırasında aldıkları yabancı ağır metaller vakit içerisinde işkembe kısmında yaptığı hareketlerle hayvanın kalp ve akciğerine ziyan veriyor. Yaşanılan bu durumun tedavisi sıkıntı olduğu üzere epeyce da maliyetli oluyor. Ağır metal yutan bir sığır yahut ineğin yabancı unsur aldığı iştahsızlık ve yürüyememesinden anlaşılıyor. Ayrıyeten ineklerde ansızın sütten kesilme üzere durumlar da yeniden yabancı metal yutma durumunun belirtilerinden biri olabiliyor.
ÇİFTÇİLER EN ÇOK BU TEKNİĞE BAŞVURUYOR
Yaşanılan bu durum, ‘hardware disease’ ya da bilimsel ismiyle ‘retikuloperitonitis travmatika’ olarak biliniyor ve hayvanlara epeyce acı veriyor. Hastalığın en tesirli tahlili ise, ineklerin yiyeceklerine metal modüllerin karışmasını engellemekten geçiyor. Fakat çiftçiler, riski en aza indirmek için öbür bir formül daha geliştiriyor. Bu yol da inek ya da sığırlara mıknatıs yutturmak.
Çiftçilerin kullandığı bu özel mıknatıslar, ineklerin midesindeki retikulum bölgesine yerleştiriliyor. Mıknatıs, yabancı metal cisimleri bir ortada tutarak bir top haline getiriyor ve bu metallerin retikulumu delmesini önlüyor. Mıknatıs, ineğin ömrü boyunca midede kalıyor ve bu sayede metal modüllerinin neden olabileceği önemli sıhhat sıkıntılarını önlüyor. İnekler öldükten sonra ise bu mıknatıslar çıkarılıyor.
‘TEDAVİSİ SIKINTI VE MASRAFLI’
Uzmanlara nazaran, yaklaşık olarak 120 bin lira pahasındaki inek ve sığırların bakımı için mıknatıs yutturma yolu epey değerli bir mevzu. İneklerin, otları ve yedikleri yemleri lisanına dolayarak ağzına götürdüğünü, bu yeme şeklinin da ihmal ya da çeşitli nedenlerle hayvan yemine karışan çivi, tel, naylon poşet üzere yabancı metallerin mideye gitmesine neden olduğunu söyleyen veteriner tabipler, ”Geviş getirme sırasında alınan yabancı hususlar içinde ağır olan metaller midede kalıyor. Çivi vakit içinde işkembede yaptığı hareketle midenin çabucak önünde bulunan kalp ya da akciğer zarına girerek, zar iltihaplanmasına neden olabiliyor. Sonuçta, tedavisi güç ve masraflı olan zar iltihaplanması ortaya çıkmış oluyor” diyor.
ÖLÜNCEYE KADAR MİDEDE KALIYOR
Büyükbaş hayvanlara yutturulan mıknatıs, mide içinde yer alan metalleri bir ortaya getirerek mide içindeki hareketleri önlüyor ve hayvanın muhtemel bir travma geçirmesini de engelliyor. Mıknatıs, hayvanın işkembesinde, hiçbir yan tesiri ve ziyanı olmadan, ineğin ekonomik pahası ve üretkenliği sona erip bölüme verilinceye kadar kalabiliyor. Tarım ve Orman Bakanlığı da kooperatifler aracılığıyla üreticiye verilen ineklere mıknatıs yutturma uygulamasını zarurî tutuyor.
