Hamam böceği çiftliği kurdular! Yapay zekânın denetiminde: ‘Ucuz ilaç alternatifi’
Derleyen: Betül Yasemin Keskin / Milliyet.com.tr –?Entomofobi, psikolojide böceklerden korkma hali olarak tanımlanıyor. Eğer gördüğünüz an, irili ufaklı hiç fark etmeksizin böceklerden irkiliyorsanız muhtemelen siz de ‘entomofobi’ye sahipsiniz. O halde sıkı durun, Çin’deki hamam böceği çiftlikleri endişeli hayaliniz olabilir! Pekala, 1 yılda 6 milyar hamam böceğinin üretildiği çiftliklerde ne oluyor? Farkında olmadan içeriğinde hamam böceği olan eserler nasıl kullanılıyor?
Pek çok kişi hamam böceklerini tiksindirici ve ürkütücü bulabilir fakat Çin’deki yetkililer bu formda düşünmüyor ve 1 yılda milyarlarca hamam böceği üretiyor. Her bakımdan epey farklı ve alışılmadık uygulamalara sahip olan Çin Halk Cumhuriyeti’nin milyarca hamam böceği üretmesinin elbette bir manası var! Kimileri birinci bakışta böcekleri yemek için ürettiklerini düşünse de yetkililer tarafından yapılan açıklamalarda bu böceklerin üretilmesinin en başında insan sıhhati geliyor ve beraberinde ise ekolojik istikrara katkı sağlamak olduğunu söylüyorlar. Nasıl mı?
TÜM SÜRECİ YAPAY ZEKA TAKİP EDİYOR
Yönümüzü, Çin’in en kalabalık ikinci eyaleti olan Shandong ve ülkenin güneybatısında sanayi bölgesi olan Sichuan eyaletlerine çevirelim. Ülkedeki en büyük iki hamam böceği çiftliği bu eyaletlerde yer alıyor ve bu çiftliklerde her yıl milyarlarca hamam böceği üretiliyor. Çin’de sayısız hamam böceği çiftliği var fakat en büyük olan çiftliklerin ikisinde milyarlarca hamam böceği, ılık, nemli ve karanlık ortamlarda büyütülüyor. Böcekler içeride özgür bir formda hareket edebiliyor fakat hiçbir formda gün ışığı görmüyorlar. Yapay zeka tarafından denetimlerin eksiksiz yapıldığı bu çiftliklerde böceklerin üremesi için gereksinimleri olan her şey eksiksiz bir formda denetim ediliyor. Bu çiftliklerin ana amacı, hem insan hayatı hem de hayvanların hayatı için gerekli olan maddeyi üretebilmek için hiç durmadan binlerce yüzlerce hatta milyarlarca hamam böceği üretmek.
Hamam böcekleri, binlerce yıldır Çin tıbbında kullanılıyor. Lakin bugün içinde hamam böceği olan ilaçlardan birini satın alan birden fazla kişi, ambalajında Latince ismi yazdığı için içeriğinden habersiz.
Diğer birçok Asya ülkelerinde de olduğu üzere, Çin’de de kızarmış hamam böcekleri besin olarak tüketiliyor. Ancak Çin’deki hamam böceği tesislerinde üretilen milyarlarca böcek yenmek için değil uygunlaşmak için üretiliyor. Karanlık ve nemli alanlarda üretilen, yapay zeka tarafından da denetim edilen hamam böcekleri klâsik Çin tıbbında kullanılan birkaç ilacı üretmek için kullanılıyor. Kavramsal olarak ‘Kangfuxin’ olarak bilinen bu husus balık üzere kokuyor ve üstelik tadı da şekere benziyor. Mide ve bağırsak iltihapları, ülser ve teneffüs problemleri başta olmak üzere birçok hastalığın tedavisinde kullanılan hamam böcekleri için Telegraph gazetesine konuşan Shandong Ziraat Üniversitesi’nden Profesör Liu Yusheng, “Hamam böcekleri nitekim mucize bir ilaç. Çok sayıda rahatsızlığı, birçok başka ilaçtan çok daha süratli iyileştirebiliyorlar” sözlerini kullandı.
EVCİL HAYVAN MAMALARINDA DA KULLANILIYOR
Öte yandan evcil hayvan mamalarında protein kaynağı olarak görülen ve bu mamalarda kullanılan hamam böceği kurusunun hayvan gelişimi için de değerli olduğunun vurgusu yapılıyor. Böcek üretimi hükümet tarafından da destekleniyor. Lakin bu böceklerin üretilmesinin yanlış olduğunu düşünenler de var. Milyarca böceği denetim altında tutmanın güç olduğunu ve böceklerin çiftlikten kaçmaları halinde bir etraf felaketi yaşanabileceğine inananlar, böceklerden üretilen ilaçların mucize olmadığına ve dahası bahsedilen halde sıhhate rastgele bir faydası olmadığına inanıyor.
South China Morning Post gazetesine konuşan Pekin’deki Medikal Bilimler Akademisi’nden bir akademisyen çiftliklerde bu kadar çok sayıda hamam böceğinin kapalı tutulmasının riskli olduğuna dikkat çekerken, Çin Bilim Akademisi’nden Profesör Zhu Chaodong “Bir sarsıntı ya da insan yanlışı sonucu milyarlarca hamam böceğinin tabiata karışması felakete neden olur” diye konuştu. Fakat hamam böceklerinin kaçması halinde meydana gelebilecek olaylar böcek üreticilerin üzerinde durup düşündükleri ve buna nazaran tedbir aldıkları bir nokta değil. Üreticiler ‘insan sıhhati için mucize ve şifalı iksir’ olan bu unsurun sırf üretimine odaklanmış durumda. Zira yapılan araştırmalara nazaran hamam böceklerinin neredeyse tüm sıhhat sıkıntılarına derman olurken, tıpkı vakitte ucuz bir ilaç alternatifi olarak da görülüyor.
Çin’deki ilaç sanayisinde değerli bir paydaya sahip olan hamam böcekleri Şandong Haşarat Derneği’nin Lideri Profesör Liu Yuşeng’in açıklamasına nazaran, öteki ilaçlardan çok daha çabuk tesir gösteriyor. Profesör Liu, toz haline dönüştürülmüş hamam böceğinden yapılan bir kremin, yanık tedavisinde ve yüz maskelerinin üretiminde de kullanılıyor.
2022 YILINDA BÜYÜK SORUN YARATTI
Hem sıhhat için hem de yemek için kullanılan hamam böceklerinin insan ve hayvan sıhhati için değeri epey yüksek. Ancak bu fikrin karşısında olan öbür bir küme insanın da elinde çok geçerli sebeplerin olduğu söyleniyor. Milyarlarca böceğin tek bir ihmalle çiftlikten kaçmasının doğal felakete neden olabileceğine inananlar 2022 yılına dikkat çekiyor. Günümüzde 2 yıl evvel Sichuan eyaletindeki hamam böceği çiftliğinden binlerce böceğin kaçması o yıllarda sorun yaratmış ve denetim altına alınması vakit almıştı.
Hamam böceği üretimi uzun yıllardır Çin’de hükümet tarafından desteklenen bir sanayi olmasına ve insan sıhhati için kanıtlanmış birçok yararı olduğu sav edilmesine karşın tartışmalı bir durum olarak varlığını sürdürmeye devam edecek üzere duruyor.
