Güneş’in Güney Kutbu birinci defa görüntülendi! ESA tarihi kareleri yayınladı
Sistemimizin merkezinde olan Güneş, uzay yarışının tomurcuklanmaya başladığı birinci günden beri gözlemleniyor. Ancak Dünya’nın yörünge düzlemi nedeniyle Güneş’e daima birebir açıdan, yani ekvator hizasından bakabiliyoruz. Kutup bölgeleri ise bugüne kadar daima kör noktada kalıyordu. 60 yılı aşkın müddettir teleskoplar ve uzay araçları ile gözlemlediğimiz Güneş’in bilinmeyen kutup bölgesi birinci sefer görüntülendi.
Avrupa Uzay Ajansı’nın (ESA) gönderdiği Solar Orbiter sayesinde birinci sefer Güneş’in kutuplarına dışarıdan, farklı bir açıdan baktık. ESA, gerçekleştirdiği bu müşahede sonucunda Güneş’in güney kutbuna ilişkin bugüne kadarki birinci ve en net manzaraları paylaştı. Bu imgelere baktığımızda Güney kutbunun tam bir karmaşa içerisinde olduğunu görüyoruz.
BU KEŞİF NEDEN DEĞERLİ?
Güneş’te yaşanan en ufak patlamalar ya da manyetik dalgalanmalar dünyamıza kadar tesir ediyor. Neredeyse 150 milyon km uzakta da olsak bu patlamaların tesirini hissediyoruz. özetle bu keşif Güneş’in 11 yıllık manyetik döngüsü hakkında daha fazla bilgi edinmemizi sağlayacak. Böylece Dünya’daki manyetik fırtınalara neden olan Güneş patlamalarının nasıl işlediğini daha âlâ anlayabileceğiz.
Solar Orbiter bu sıra dışı müşahedesi yapabilmek için, 18 Şubat’ta Venüs’ün yakınından geçerek yörünge düzleminin dışına çıkacak ivmeyi kazanmış oldu. Venüs yörüngesinden ayrıldıktan bir ay sonra, Güneş’e 17 derecelik bir açıyla, yani güney kutbuna tam cepheden olmasa da gereğince yakın bir açıkla yaklaştı ve müşahede yapmayı başardı.
Max Planck Güneş Sistemi Araştırma Enstitüsü’nden Sami Solanki yaptığı açıklamada, “Güneş’in kutupları büsbütün bilinmez bir bölgeydi, neyle karşılaşacağımızı hakikaten bilmiyorduk.” diyerek bu müşahedelerin o bilinmezliğe karşı atılan birinci önemli adımlar olduğunu tabir etti.
Araştırmacılar 16–17 Mart tarihlerinde Solar Orbiter üzerindeki üç farklı aracı kullanarak imaj almayı başardı. Bua araçlar Güneş’i o ışıkta bile görünür kılan PHI (Polarimetric and Helioseismic Imager), Güneş’i ultraviyole dalga uzunluğunda tarayan EUI (Extreme Ultraviolet Imager) ve Güneş’in yüzeyinin çabucak üzerindeki yüklü gazların yaydığı ışığı tahlil eden SPICE (Spectral Imaging of the Coronal Environment) olarak listelenmiş.
Bu üç aygıttan gelen bilgiler birleştirildiğinde ortaya çıkan tabloya nazaran, Güneş’in 11 yıllık döngüsünde azamî evreye yaklaştıkça kutupların yer değiştirdiği sonucuna varıldı. Yani kuzey kutbu güney, güney kutbu ise kuzey oluyor. Şu anda da bu geçiş periyodunda olan Güneş’in her iki kutbunun manyetik özellikleri de güneyde bir ortaya toplanmış durumda.
Solanki bu mevzuyla ilgili, “Manyetik kutup değişimi sonrası kutuplarda yavaş yavaş tek bir polarite baskın hale gelir. Lakin bu sürecin nasıl işlediği hâlâ tam bilmiyoruz. Solar Orbiter
şu anda o geçişin tam ortasında, tam da olması gereken yükseklikten müşahede yapıyor,” diyor. Solar Orbiter için bu yalnızca bir başlangıç. Bu birinci müşahedeler, yeni yörüngesinden elde edilen birinci bilgileri kapsıyor. Fakat temel heyecan verici gelişme 24 Aralık 2026’da yaşanacak: Uzay aracı bir kere daha Venüs’ün yanından geçerek yörüngesini daha da dikleştirecek ve Güneş’in kutuplarını 23 derecelik bir açıyla daha ayrıntılı inceleyebilecek.
