‘Geçmişin hafızası, geleceğin umudu’
MELİSA VARDAL- İstanbul… Binlerce yıllık tarihiyle, sayısız medeniyete mesken sahipliği yapmış, âdeta yaşayan, nefes alan bir kent. Orhan Veli’nin o unutulmaz dizesinde dediği üzere, “İstanbul’u dinliyorum, gözlerim kapalı…” Pekala ya gözlerimizi açtığımızda bu kadim kent bize neler fısıldıyor? İşte tam da bu sorunun yanıtını, Ayşe Türemiş’in “Bilge Yapılar” standı aracılığıyla buluyoruz. Özgür Bükülmez’in küratörlüğüyle Çukurcuma’daki Oytun Berktan Atelier& Galeri’de sanatseverlerle buluşan stant İstanbul’un sessiz şahitlerine, bilge yapılarına kulak vermeye davet ediyor.
Canlı tanıklar
Bu davete icabet ettiğimizde, galerinin birinci katında Ayşe Türemiş’in daha evvelki İstanbul seyahatlerinin izleriyle karşılaşıyoruz. Fransız Geçidi’nin vakte meydan okuyan silüeti, Sirkeci’nin kendine has dokusu, Ses Tiyatrosu’nun eskimeyen yüzü, İstanbul’un çok katmanlı kimliğine kapı aralıyor. Merdivenleri tırmanıp ikinci kata ulaştığımızda standın kalbi, İstanbul’un “Bilge Yapıları” bizleri karşılıyor. Girişinde “Geçmişin hafızası, geleceğin umudu” kelamlarının yazıldığı bu katta İstanbul’un binlerce yıllık tarihinde kaç jenerasyonlar yetiştirmiş, toplumsal hafızanın canlı şahitleri olan okullar, Ayşe Türemiş’in fırçasıyla yine hayat buluyor. Galatasaray Lisesi’nin heybetli duruşu, Taksim Ticaret Lisesi’nin çağdaş çizgileri, Çapa Fen Lisesi’nin büyüleyici atmosferi… Her bir eser, yalnızca bir binayı değil, o binanın içinde yeşeren anıları, hayalleri ve geleceğe dair umutları da taşıyor. Bakırköy Taş Mektep’ten Fener Rum Okulu’na, Vefa Lisesi’nden Saint Benoit Fransız Lisesi’ne uzanan bu seçki, İstanbul’un eğitim tarihinde bir vakit seyahatine çıkarıyor izleyiciyi.
Zamanın ruhu
Ayşe Türemiş’in bu özel seçimi yapmasındaki en büyük etkenlerden biri de kendi şahsî tarihi ve aile bağları. Öğretmen bir aileden gelmesi, okul kavramını onun için farklı bir anlam taşıyor. Kendi okulu Mimar Sinan Üniversitesi’nden dedesinin emekli olduğu Çapa Öğretmen Okulu’na kadar, bu yapılar sanatkarın hafızasında özel bir yer tutuyor. “Bir vefa borcum vardı ve İstanbul’un okulları diye bir seçki yapmak istedim” diyen Türemiş’in bu yaklaşımı, çizgilerine de yansıyor. Sanatkarın 19’uncu ve 20’nci yüzyıl başı yapılarına duyduğu estetik hayranlık da stanttaki yapıtlarda kendini hissettiriyor. Fakat onun için kıymetli olan yalnızca görsel hoşluk değil, tıpkı vakitte bu yapıların vaktin tesiriyle kazandığı o eşsiz ruh. “En kıymetli şey vakit aslında. Vakit ayrıyeten bir de ruh katıyor çünkü mekânlara” sözleri, Türemiş’in yapıtlarına kattığı mananın sırrını aralıyor. Ayşe Türemiş, Orhan Veli’nin gözlerini kapatarak dinlediği İstanbul’u, bu kere açık gözlerle dinlemeye davet ediyor. Bu davete kulak vermek, kentin kalbindeki bilge yapıların fısıltılarını duymak için stant 18 Mayıs’a kadar ziyarete açık.
Sıradaki okullar hangisi olsun?
Sergideki haritalandırma kısmında bu bilge yapıların İstanbul’un dört bir yanındaki pozisyonları yer alıyor. Soruların bulunduğu pano ziyaretçileri etkin bir iştirake davet ediyor. “Bu okulların hangisinde öğrenci olmak isterdiniz?”, “Sınıfta hangi görünüm ile karşılaşmak isterdiniz?” üzere sorular, sergiyi yalnızca bir görsel tecrübe olmaktan çıkarıp hayallerle örülü bir iç seyahate da dönüştürüyor. Sergiyi ziyaret ettiğinizde bu soruları yanıtlamayı ihmal etmeyin. Ayrıyeten “Bu seçkide eksikliğini hissettiğiniz okul hangisi?” sorusuna karşılık vererek Türemiş’in devam edeceği bu koleksiyona yön verebilirsiniz.
