Gayrimenkul uzmanları konut satışlarındaki artışı kıymetlendirdi
Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) 2024 yılına ait konut satış istatistiklerine nazaran, geçen yıl konut satışları 2023’e nazaran yüzde 20,6 artarak 1 milyon 478 bin 25 oldu.
En yüksek satış 239 bin 213 ile İstanbul’da görülürken, onu 134 bin 46 ile Ankara ve 80 bin 398 ile İzmir takip etti. Son üçte ise 755 ile Ardahan, 958 ile Hakkari ve 999 ile Bayburt yer aldı.
Sektör temsilcileri, ekonomik dalgalanmalar, dezenflasyon programı ve kredi oranlarındaki yüksekliğe karşın konut satışlarında yaşanan yüzde 20,6’lık artışı AA muhabirine kıymetlendirdi.
“Reel bedel kaybı alıcıyı harekete geçirdi”
Konut Geliştiricileri ve Yatırımcıları Derneği (KONUTDER) Yönetim Kurulu Lideri Ramadan Kumova, 2024’ün ikinci yarısında geçmiş yıllardaki canlı piyasa günlerine dönüşün birinci sinyallerinin verildiğini söyledi.
Konut fiyat artışının enflasyonun gerisinde kalması ve gerçek olarak kıymet kaybı olmasının alıcıyı harekete geçirdiğini lisana getiren Kumova, birinci el konut satışlarının toplam içindeki hissesinin yüzde 31’den yüzde 32,8’e yükselmesinde üretici şirketlerinin kendi vadelendirme sistemlerini tüketiciye sunmalarının tesirinin olduğunu, artışın devam etmesini beklediklerini anlattı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve hükümet yetkililerinin toplumsal konut eksikliğine vurgu yapıp bu tarafta çalışmaların başlatılacağını duyurmasının çok kıymetli olduğunu vurgulayan Kumova, “Bu alanda çok önemli bir açık var ve 2025 yılı içerisinde atılacak adımlar bu eksikliğin giderilmesi ismine belirleyici olacak.” dedi.
Konut sahipliği oranında yaşanan gerilemeye işaret eden Kumova, dar ve orta gelir kümelerinin konuta erişiminin zorlaştığını, Emlak Konut GYO ile özel bölüm ortasındaki işbirliğinin TOKİ ile de uygulanabileceğini söyledi.
Kumova, “Kamu-özel kesim işbirliğiyle toplumsal konut ve erişilebilir konut üretiminin artırılması çok değerli. Kamunun geliştireceği emlak üzerinde özel bölümün imalat sürecinin tüm evrelerini TOKİ denetimi ve onayı ile yapabilir ve satış fiyatları da TOKİ ile geliştirici firma tarafından beraberce belirlenerek toplumun alt gelir kümelerine daha rahat konut üretebilir. Bu sayede gereksinime karşılık verecek biçimde çok daha süratli ve nitelikli konut üretimi sağlanabilir.” halinde konuştu.
“2024 umut verdi, 2025 rekor yılı olabilir”
Gayrimenkul Yatırımcıları Derneği (GYODER) Başkanı Neşecan Çekici de geçen sene konut fiyatlarının gerçek olarak artmadığını belirterek, bu durumun 2023 genelinde ve 2024’ün birinci yarsında ertelenen konut talebini yine harekete geçirdiğini söyledi.
Yılın ikinci yarısında konut satış adetlerinin 1 milyona yaklaştığını lisana getiren Alımlı, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Türkiye, konut pazarında Avrupa’da birinci, OECD ülkeleri içinde ABD’den sonra ikinci sırada. İstikrarlar için proje satışlarının yani birinci satış sayılarının yükselmesi gerekiyor ki bunun için de faiz ibresinin aşağı dönmesine gereksinim var. Bunun işaretlerini de görüyoruz. Türkiye’de gayrimenkul, tercih edilen bir yatırım aracı olmaya devam etti. Bilhassa konut kıymetli bir yatırım enstrümanı, emeklilik planı olarak görülüyor. Faizlerde yaşanacak bir ölçü düşüşün konut satışlarını artıracağına inanıyoruz. Faizlerinin düşmesiyle pazarda tekrar bir canlanma öngörüyoruz. 2025’te rekor tazelenebilir ve 1,5 milyon sonunu birinci sefer aşabiliriz.”
Bu yıl Türkiye’nin konut krizine yönelik bütüncül bir siyaset benimsemesi gerektiğini vurgulayan Cazibeli, “Bu mevzuyu sık sık her platformda tekrar ediyoruz. Uzun vadede, kentsel dönüşümün hızlandırılması ve konut sahipliği oranının tekrar yüzde 70 düzeylerine çıkarılması için kamu-özel iş birliği, hatta muhakkak mevzularda iş kısmı koşul.” tabirlerini kullandı.
“Firmaların özel faiz kampanyaları ve ödeme şartlarına ilgi de arttı”
Anadolu Yakası İnşaat Müteahhitleri Derneği (AYİDER) Başkanı Hakan Şişik ise yıl sonu için 1 milyon 350 bin sayısını hedeflerken 1,5 milyona yaklaşılmasının kendileri için de sürpriz olduğunu belirterek, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Faizlerin inmesi sonrası fiyatların artacağı istikametindeki beklenti ve tekrar kira artışlarında ocak ayıyla birlikte yükseliş birçok kişiyi konut kredisine yönlendirdi. Birtakım bankalarda birinci konutunu alacaklara yönelik kredi oranının yüzde 3’ün altına inmesi aralık ayında ipotekli konut satışlarında yüzde 285,3’lük artışı getirdi. Tıpkı vakitte firmaların özel faiz kampanyaları ve ödeme şartlarına olan ilginin de artığını söyleyebiliriz. Tekrar elinde toplu parası olanlar için de indirimli fiyatlardan konut almak için de gerçek bir vakit oldu. Konut satışlarındaki artış devam edecektir. Faiz indirimleriyle birlikte bu yıl yatırımcı tekrar rotasını gayrimenkule çevirecektir. Birebir vakitte kiralardaki artış da tekrar konut sahipliği oranlarının artmasına katkı sağlayacaktır.”
“KKM ve altından çıkan birikimler konuta yöneldi”
İstanbul Ticaret Odası (İTO) Gayrimenkul Hizmetleri Meslek Komitesi Başkanı Hakan Akdoğan, konut satışlarında çok güzel bir sayı yakalanıldığını belirterek, son aylardaki artışı aralıkta tepe yaptığını söyledi.
Akdoğan, “Son aylarda bilhassa KKM’den ve altından çıkan birikimler konuta yönelirken, mevduat faizlerinin düşeceğini öngören ve gayrimenkuldeki fırsatları kıymetlendirmek isteyen birçok yatırımcı konuta yöneldi. Ayrıyeten yıl içerisinde satış vadeli mukavelesiyle yapılan satışların tapu periyotlarının aralıkta yapılması da yüksek satış adetlerinde tesirli oldu.” dedi.
“Türkiye canlı bir pazar, tüm ümitsizliklere karşın zirveye döndük”
Nef Yönetim Kurulu Lideri Erden Timur ise Türkiye’nin çok canlı ve farklı bir pazar olduğunu belriterek, “Ocak 2024’te konut satışları yüzde 18, şubatta yüzde 17,3 azalmıştı. Azalış birinci 6 ayda da sürmüştü. Birinci yarı pek keyif yoktu. Üretim durma noktasındaydı, enflasyon ana gündemdi. Ümit, yok denecek kadar azdı. Birkaç sene öncesindeki balon tezleri yerini ‘pahalılık’ tenkitlerine bırakmıştı.” diye konuştu.
Tüm bunlara karşın Türkiye’nin genç nüfusu, evlenme oranı ve gücüyle çok farklı olduğunu her vakit lisana getirdiklerini anımsatan Timur, satışlardaki son 6 ayda yaşanan toparlanmaya dikkati çekti.
Timur, yıl genelinde satışların yüzde 20,6 arttığını kaydederek, şu değerlendirmelerde bulundu: “1 milyon 478 bini aşan satış adedi tüm vakitlerin rekoru olan 2020’nin 21 bin altında kalsa da 2020-2023 aralığındaki 4 yıllık ortalamanın 50 bin üstüne çıktı. Vatandaş konutun inançlı liman olduğunu bir kere daha gösterdi. 2013-2020 ortasındaki 8 yılda yalnızca banka kredili satış ortalamamız 423 bindi. 2024’te bu sayı 158 bin. Burada hayata geçirilecek teşviklerin ve faizlerde başlayacak indirimin kesime yansımasını iddia etmek sıkıntı değil. Önemli bekleyen talep var, konut sahipliği yüzde 55’lere gerilemiş durumda. Bu tablonun değişmesi için yakalanan ivmenin daha da üst taşınması koşul.”
“Alternatif modellerle konut sahipliği oranını üste çıkarmalıyız”
Fuzul Topraktan Yönetim Kurulu Lideri Faruk Akbal da yaklaşık 1,5 milyonluk satışın yalnızca 158 bin adedinin banka kredili olduğunu belirterek, her 10 satıştan birisinin banka kredili satıldığını söyledi.
Akbal, 1 milyon 478 bin adetlik satışın 484 bin adedinin sıfır satışlarla sağlandığını kaydederek, 993 bin adet konutun ikinci el olduğunu bildirdi.
Ev sahipliği oranında gerileme yaşandığını lisana getiren Akbal, “Oranımız yüzde 55’lere hakikat geriliyor. Bu, Avrupa ortalamasının yüzde 15 altında. Bunu üst çıkarak formüllerin ülkemizde daha da gelişmesi gerektiğini düşünüyorum. Fuzul Topraktan ve etaplı konut edindirme modeli üzere alternatif konut edinim modelleriyle konut sahipliği oranını üste çıkaracak yeni yaklaşımlar üzerinde çalışılması değerli.” halinde konuştu.
“2025’te yeni rekorlar görebiliriz”
EgeYapı GYO Genel Müdürü Didem Güneş ise sıfır konut satışında yaklaşık 500 bin adetle son 5 yılın en yüksek sayısına ulaşıldığını söz ederek, bunda biriken talebin tesirinin çok büyük olduğunu vurguladı.
Konut fiyatlarında artış beklentisinin insanları harekete geçirdiğini kaydeden Güneş, “Daha evvel de vurguladığım üzere talepte asla bir sakinlik yok, satış ofislerimizde bunu daima hissettik. Yalnızca konut kredisine ulaşmak sıkıntı olduğu için üreticilerle yahut kendi başlarına yatırımcılar formül üretmek için vakit kaybetti. Gerçekten yılın ikinci yarısında adeta sıçrama oldu. 2025’te konut satışlarındaki hareketlenme daha da artacak. Yeni rekorlar görebiliriz.” açıklamasında bulundu.
“Konut en emniyetli liman olduğunu bir kere daha gösterdi”
Helmann Holding Yönetim Kurulu Lideri Selman Özgün de geçen yıl ekonomik dalgalanmalara, ekonomiyi soğutma tedbirlerine ve kredi oranlarındaki yükselişe karşın konut satış adetlerinin 1,5 milyona yaklaştığını belirterek, “Bu, konutun yatırımcılar açısından en emniyetli liman olduğunu ve vatandaşlarımızın konut gereksinimi bulunduğunu bize gösterdi. Zati konut sahipliği oranının yüzde 55’lere kadar gerilemesi de konuta olan gereksinimi gösteriyor.” dedi.
Yüksek satış sayılarında konut fiyatlarında gerçek olarak çift hanelere ulaşan düşüşün, döviz, altın ve KKM üzere alanlardan çıkan mevduatın konut alımına yönelmesinin ve fiyatların artacağı beklentisinin tesirli olduğunu anlatan Özgün, “Sektördeki canlılık 2025’te de devam edecektir fakat üretimin hızlanması burada değerli olacak. Arazi arzını artırarak üretimi canlandırmalı ve yeni modeller kurgulamalıyız. Bilhassa kaideleri karşılayan Hazine topraklarının konut üretimi için devreye alınması değerli olacak. Tıpkı vakitte maliyeti de düşürecektir.” sözlerini kullandı.
