Erzurum’dan Pakistan’a gelin gitti! Paklık, yemek kaygısı yok: ‘Bildiğiniz üzere değil’
Gonca Kocabaş / Milliyet.com.tr – 4 çocuklu bir ailenin birinci çocuğu olarak Erzurum’da dünyaya gelen Edanur Khan (24), hayatının büyük bir kısmını eğitim hayatı için Erzincan ve Trabzon’da geçirdi. Üniversiteden mezun olduktan sonra 22 yaşında yazılım mühendisi eşi Muhammad Muneeb Khan’la evlendi ve bir oğulları var. Sinemaları aratmayan tanışma kıssasını is,e “Eşim turist olarak Türkiye’ye gelmiş ve bir adresi arıyor. Benim de İngilizcem ona yolu tanım edecek kadar düzgün değil. O yüzden vaktim da varken, onu gideceği yere kadar götürdüm. Yolda da çok hoş sohbet ettik. Onun İngilizcesi düzgün olduğu için ondan öğrenmek istediğimi söyledim. Sonra da arkadaş olduk. Bir mühlet sonra da benim için Türkiye’ye yerleşti” diyerek anlattı.
‘ÇÖP İÇİNDEKİ SOKAKLARDAN BİRDEN VİLLALARA GEÇTİK’
Edanur mezun olduktan sonra, eşini ailesiyle tanıştırmak için bir arada yemeğe çıktılar. Ailesi onu tanıdıkça daha da sevdi. Efendiliği ve hayata bakış açısı, Edanur’un babasını çok etkiledi. Onların onayını aldığı için çok memnun olan Edanur ve eşi, evvel Türkiye’de sonra da Pakistan’da düğün yaptı. Pakistan’ı ve insanlarını çok merak eden Edanur, eşinin ailesini de yakından tanımak istediği için orada da sıfırdan bir mesken kurdular. Yılın 6 ayını Türkiye’de, 6 ayını ise Pakistan’da geçiriyorlar. Birinci gittiğinde insanların yardımseverliğinin kendisini çok etkilediğine değinen Edanur, “Bunun yanında sokaklar çok bakımsızdı ve çok büyük bir fakirlik vardı. Neden diye sorgularken yaşayacağım yere varınca şok geçirdim. Çöpler, bakımsız binalar birden yok oldu. Yerini lüks villalar, otomobiller, tertemiz sokaklar aldı. Vakitte seyahat yapıyor üzereydim. Ben az evvel Pakistan’daydım fakat burası neresi dedim” diyerek yaşadığı şaşkınlığı ve Pakistan’ı şöyle anlattı:
“Pakistan’da bayan olmak, toplumun hangi katmanında yer aldığınıza nazaran çok farklı manalar taşıyor. Maddi durumu güzel olan, düzgün eğitim almış ve destekleyici bir etrafı olan bayanlar için hayat çok daha konforlu, inançta ve özgür. Bizler üzere imkânlara sahip olan bayanlar, kaliteli sıhhat hizmetlerine erişebiliyor, toplumsal hayata katılabiliyor ve birden fazla vakit kendi kararlarını kendileri verebiliyor. Lakin ülkenin büyük bir kısmı için gerçekler çok daha zorlayıcı. Milyonlarca insanın hâlâ nizamlı bir konutu yok; suya, elektriğe, pak besine erişimde önemli ezalar yaşanıyor. Bayanlar, bu koşullar altında hem konutun yükünü taşıyor hem de kendi güvenliklerini müdafaaya çalışıyorlar. Eğitim hakkı, sıhhat hizmeti ya da bir meslek edinmek hâlâ birçok bayan için ulaşılması güç bir hayal. Pakistan’da bayan olmak, birden fazla vakit sessizce ancak dirençle yürütülen bir çaba. Bu nedenle biz daha rahat kaidelerde yaşayan bayanların, bu gerçekliği unutmadan yaşamamız, kendi ayrıcalıklarımızı anlamamız ve elimizden geldiğince görünmeyen hayatlara ışık tutmamız gerektiğine inanıyorum.”
‘TEMİZLİK, YEMEK ÜZERE SIKINTILARIM HİÇ YOK ZİRA…’
Pakistan hakkında çok fazla ön yargı olduğuna dikkat çeken Edanur, “Pakistan halkının fakir, bayana paha vermeyen, taciz potansiyeli yüksek olduğunu düşünüyorlar. Mesela bir gezgin en gelişmemiş, kendi ırkından öteki ırk görmemiş insanların içine gidiyor ve biz nasıl farklı bir şey görürken merakla toplanıp izliyorsak o beşerler da o denli izliyor ve ‘Taciz edildim’ başlıklarıyla paylaşılıyor. Yeterli ve berbat olmayı ırk belirlemez. Bu yüzden berbat insanları tüm ırka mal edemeyiz. ‘Pakistanlı biriyle evliyim’ dediğimde birçok insanın hijyensiz, yokluk, insani olmayan hayat şartlarında yaşadığımı, dışarı çıkamadığımı, zorla tesettüre sokulduğumu düşünüyor. Instagram hesabımda çektiğim görüntülerde öteki ülkeyi Pakistan üzere göstermekle bile suçlandım. Pakistan ve Pakistan halkı düşündüğünüz üzere değiller. Tüm sıkıntı ön yargıları bir kenara bırakıp o denli tanımakta. Orada özgür, çağdaş, rahat bir hayat kurmak mümkün. Sanıldığı üzere katı, bayanları kısıtlayan kuralları yok” diyerek şunları söyledi:
“Ben Pakistan’da bayan olmayı daha çok sevdim. Paklık, yemek sıkıntısı yok. Sabah uyanıyorum konut pak, kahvaltı hazır. Konutta çalışanlar var. Ben sabah uyanınca işler hallolmuş oluyor. Kıyafetlerimi bile kendim yıkayıp katlamıyorum. Yemeği kayınvalidem olunca o yapıyor, olmayınca dışarıdan yiyoruz. Bazen de ben yapıyorum. Böylece tüm günüm bana kalıyor. ‘Onu yapmadım, bunu yapmadım, akşama yemeğim yok’ diye gerilim olunmuyor. Kızlarla dışarı çıkıyoruz, geziyoruz, alışveriş yapıyoruz zira onların da benim üzere çocuk bakma paklık yemek üzere sıkıntıları yok. Bu kaygılarım Türkiye’de de yok fakat burada etraftan ‘Ne biçim bayansın? Yemek, paklık bilmezsin. Eşin seni ne diye yanında tutuyor’ üzere hakaret ve baskılara Pakistan’da hiç maruz kalmadım. Pakistan’da beni şaşırtan bir başka olay da değerli kararlar alınacaksa, evvel bayanların kanılarının alınması ve onların hislerine paha verilmesi oldu.”
‘KAYINVALİDEMLE ERZURUM YOLU ÇAY İÇİP MERCİMEK KÖFTESİ YİYORUZ’
Farklı kültürün evliliği monotonluktan kurtardığına dikkat çeken Edanur, “Bakış açınızı genişletiyor. Kendi kültürümüzde çabucak anladık sanarak başlarız kendimizi açıklamaya fakat işin içine farklı ülke girince anlamak için daha fazla gayret harcıyorsunuz. Bu da otomatik sabır sonunuzu yükseltiyor. Eşimin aile dinamikleri konusunda şunları söyleyebilirim. Çocuklarının eğitimlerine, mesleklerine çok ehemmiyet veriyorlar; Bilhassa kız çocuklarına. Aile içindeki bağlantı hallerine bayılıyorum. Ses yükseltmek bağırmak, bunlar yok. Çocuklarına finansal özgürlüğünü vermek için her türlü imkanı sağlıyorlar. Disiplin onlar için ne kadar kıymetliyse çocuklarının psikolojisini de bir o kadar önemsiyorlar ancak büyük bir kısmının bu türlü olmadığını üzülerek söyleyebilirim. Yokluk çeken kesim, çocuklarını çocuk emekçi ve güçlü bölgelere hizmetçi olarak veriyorlar ve bu çocuklar sömürülüyor. Sokaklarda dilendiriliyor” sözlerine yer verdi.
Ailelerinin de birbirleriyle rastgele bir sorun yaşamadığını söyleyen Edanur, yemekler konusunda da birbirlerine ayak uydurduklarını lisana getiriyor. “Eşim çoklukla Türk yemekleri yer. Kayınvalidemlere de beş çayının yanıma mercimek köftesi, poğaça, patates salatası üzere atıştırmalıklar yapıyorum ve bizim çayımızı demliyorum. Erzurum yordamı limon atarak içiyoruz. Yalnız alışamadığım bir şey var; yemeklerde geğirmek burada ayıp değil, bunu olağan olarak karşılıyorlar. Bir öbür mevzu da düğünleri. Düğünlerde takı takarken takılarını insanlara göstererek değil, zarfların içine koyarak veriyorlar. Sebebi ise herkesin ekonomik durumu eşit olmadığı için kimseye kendini makûs hissettirmemek. Bir oburu ise bayramlarda birbirlerine ikramlar hazırlıyorlar ve kız çocuklarına erkeklerden fazla harçlık veriyorlar. Meskendeki çalışanlara, onların ailelerine bayramlık kumaşlar alıyorlar” bilgisini paylaştı.
