Erman Öner yazdı: Tarih tekrardan yazılıyor!

Bu yıl 112’ncisi düzenlenen Tour de France, bisiklet dünyasında bir sefer daha sonları zorladı. Lille’den başlayan ve klasik olarak Paris’te sona erecek olan yarışta hem ekip taktikleri hem de kişisel performanslar nefes kesti. Şimdi yarış sona ermeden birçok rekorun alt üst edildiği 2025 edisyonu, bu manada da şimdiden tarihe geçti.

Tour de France tarihinin en süratli etaplarından biri bu yıl 9. etapta koşuldu. Chinon’dan Châteauroux’ya uzanan 174 kilometrelik parkur, 50.013 km/s’lik ortalama süratle tamamlandı. Bu sonuçla etap, Fransa Tipi tarihinin en süratli ikinci etabı olarak kayıtlara geçti.

Pogacar fırtınası

Ancak Tour de France’ın en çok konuşulan ismi tekrar Tadej Pogacar oldu. Sloven yıldız, şimdi 26 yaşında olmasına karşın mesleğine yeni kilometre taşları eklemeyi başardı. 2025 Fransa Turu’nda şu ana kadar üç etap galibiyeti elde eden Pogacar, toplam etap zaferi sayısını 21’e çıkararak bu muvaffakiyete en genç yaşta ulaşan bisikletçi unvanını da kazandı.

Fransa Tipi tarihinin en fazla etap kazanma rekoru geçen sene Britanyalı efsane pedal Mark Cavendish tarafından kırılmıştı. Dünyaca ünlü yıldız, mesleğinin son döneminde son bir etap daha kazanarak sayıyı 35’e yükseltti ve Eddy Merckx ile paylaştığı unvanın tek sahibi oldu. Cavendish rekoru kırdıktan sonra etapların birinde latife yollu takıldığı Pogacar’a ‘sakın kırma’ demişti. Britanyalı efsanenin bir bildiği var demek ki.

Pogacar’ın performansı yalnızca etap galibiyetleriyle hudutlu değildi. Tıbbın ikonik tırmanışlarından biri olan Mont Ventoux’da da ismini tarihe yazdırdı. Ay yüzeyini andıran kuvvetli yokuşta 54 dakika 30 saniyelik tırmanış müddetiyle Mont Ventoux’yu tarihte en süratli çıkan bisikletçi oldu. Bu muvaffakiyet, yalnızca rakiplerine değil, Fransa Turu’nun geçmişine de bir ileti niteliğindeydi.

Ayrı bir seviye!

Yarışın bu yazı kaleme alındığı sıradaki genel klasman lideri sürpriz olmayacak şekilde tekrar Pogacar. Sarı mayoyu 4 dakikadan fazla farkla elinde bulunduran genç yıldız, hem fizikî hem mental üstünlüğüyle bu yılki tıpta adeta başka bir düzeyde uğraş ediyor.

Gelişen bisiklet teknolojileri, idman metotları ve taktiksel zeka kadar, atletlerin özverisi ve dayanıklılığı da Tour de France 2025’i unutulmaz bir spor şölenine dönüştürüyor. Bisiklet sporunda her yıl bayrak bir üst düzeye taşınıyor.

Zira, yarışın kalan etaplarında neler olacağı merakla beklenirken, bu yılki edisyon şimdiden çağdaş bisiklet tarihinin en dikkat cazibeli çeşitlerinden biri olma unvanını hak ediyor.

Türk bayrağı krizi çıktı

Fransa Bisiklet Turu’nu son üç yıldır motosikletiyle Türkiye’den yola çıkarak yerinde takip eden Ahmet Mumcu, bu yıl da etap finişlerinde salladığı Türk bayrağıyla hem televizyon ekranlarında hem de toplumsal medyada büyük ilgi gördü.

Ancak bu yıl yaşanan bir gelişme Türkiye’de reaksiyonlara neden oldu. 15. etap öncesinde Fransız polisi tarafından gözaltına alınan Mumcu’nun, bayrak sallaması engellendi. 6 saat boyunca karakolda bekletilmek suretiyle gözaltına alınan Mumcu, etabın sona ermesinin akabinde hür bırakıldı ve kendisinden etap sonları bayrak sallamaması istendi.

Olayın akabinde toplumsal medyada birçok kişi Fransız yetkililerin tavrını eleştirirken, Ahmet Mumcu’nun Türk bayrağını barışçıl bir halde dalgalandırmasının engellenmesi reaksiyon topladı.

Paris’te son tango ancak bir farkla!

Bu yılki yarışın 21. etabı, olimpiyat yol yarışını anımsatan bir parkurda sona erecek. Genel klasmanda derecesini üst taşımak isteyen atletlerin ataklarına da sahne olacak yeni rotada heyecan görünen o ki son metrelere kadar sürecek.

Tour de France’ın son etabı, 1975’ten bu yana klâsik olarak Paris’te, Champs-Elysees (Şanzelize Bulvarı) üzerinde sona eriyor ve sprinterlere yarışta son bir itibarlı baht tanıyor.

Louvre Müzesi’nden başlayıp Arc de Triomphe (Zafer Takı) etrafında dönen bu güzergâh, hem görkemli görünümü hem de tarihi atmosferiyle yarışın adeta doruk noktasıdır.

Bu etap çoklukla genel klasman sıralamasını değiştirmez. Çünkü yarış lideri ve rakipleri arasında ekseriyetle önemli vakit farkları olur. Bu yüzden son etap bir tıp zafer çeşidi olarak görülür: Sarı mayo (maillot jaune) sahibi, kadro arkadaşlarıyla birlikte Paris sokaklarında bir kutlama havasında pedallar.

Bu sene ise Tour de France organizatörü ASO, Champs-ElysEes finalinin 50. yıl dönümünü farklı bir halde kutluyor. Bu yılki yarışın 21. etabı, olimpiyat yol yarışını anımsatan bir parkurda sona erecek. Bu parkurda, Cote de la Butte Montmartre (1,1 km, %5,9) tırmanışı üç defa geçiliyor ve son tırmanış bitiş çizgisinden yalnızca 6 kilometre uzaklıkta. Bu da etap galibiyetini alışılagelmişin dışında sprinterlerden alıp farklı senaryolara açık hale getiriyor.

Genel klasmanda derecesini üst taşımak isteyen sportmenlerin dahi ataklarına sahne olacak yeni rotada heyecan görünen o ki son metrelere kadar sürecek.

Küresel bir sahne

Tour de France, yalnızca bisiklet sporunun değil, dünya spor takviminin en büyük ve en etkileyici tertiplerinden biri. Her yıl temmuz ayında düzenlenen bu dev tertip, Fransa’nın kırsallarından dağlarına, kentlerinden ikonik caddelerine kadar uzanan bir seyahat sunar. Ancak Tour de France’ın gerçek büyüklüğü, sırf etapların uzunluğu ya da dorukların yüksekliğiyle değil, gerisindeki organizasyonel yapı ve sportif hacimle de ölçülür.

– Yaklaşık 3.5 milyar televizyon izlenmesi alır.

– Günlük 10 milyona yakın dijital izleyici vardır.

– Her yıl toplamda 12 milyon civarında insan yarışı yol kenarında takip eder.

– Yarış boyunca 4 bin 500 kişilik bir karavan tertibi (bisikletçiler, medya, organizatörler, gruplar, güvenlik ve sıhhat ekipleri) daima hareket halindedir.

– Her etapta yaklaşık 300 araçlık bir konvoy yarışa eşlik eder.

– 3.000 polis ve jandarma işçisi güzergâh güvenliği için vazife yapar.

– Her gün 15 ila 20 ton ekipman bir sonraki noktaya taşınır.

– Her etap, bulunduğu kente ortalama 500 bin ila 1 milyon Euro ekonomik hareket sağlar.

– Konut sahibi kentler, yarış güzergâhına dahil olmak için ortalama 60.000 ila 120.000 Euro ortasında bir ödeme yapar.

– Etapların geçtiği bölgelerde otellerin doluluk oranı %95’i aşar. Tüm bunlar yarışın global gücünü gözler önüne sermeye yetiyor.