En hoş parfüm lağımdan çıkacak! Bakterilerin büyük aşkı: ‘780 milyon lira harcadık’
Derleyen: Betül Yasemin Keskin / Milliyet.com.tr – Parfüm, kişinin en güçlü imzalarından biridir. Kendi zevk ve şeklimize nazaran seçtiğimiz kokular aslında karakterimizi ve diğerlerinin hafızasında nasıl yer edeceğimizi belirler. Parfümün birkaç yüzyıl evvel birinci olarak Avrupa topraklarında bulunduğunu düşünsek de aslında kokuların varlığı ve ehemmiyeti çok uzun yıllara, milattan öncesine dayanıyor. Binlerce yıl evvel sadece asillerin kullandığı parfüm, bugün herkesin kendi usulüne nazaran seçip kullandığı bir aksesuar haline geldi. Lakin binlerce yıl öncesinden günümüze dek parfümde yaşanan tek değişim, bir vakitler yalnızca soyluların kullandığı parfümü artık herkesin kendi bütçesine nazaran satın alıp kullanabiliyor olması değildi. Tabiattaki en hoş kokuların işlenmiş hali olarak gördüğümüz parfümlerin ham hususunda de bir değişim kelam konusu oldu. Kısa bir mühlet evvel, bilim insanları kanalizasyonda birikmiş çeşitli atıkların oluşturduğu yağ dağlarını hoş kokulu bir parfüme dönüştürmenin yolunu buldu. Gezegenimizdeki en hoş ve nadide kokuların birleşimi olarak görülen parfümler, artık gücünü kanalizasyondan alabilir.
Yağ dağları, kanalizasyon sistemlerini tıkayarak atık su arıtma şirketlerine milyonlarca dolara mal olabilecek tıkanıklıklara yol açabiliyor.
GERÇEK BİR ALT YAPI SORUNU
Gezegende yaşayan milyarlarca insan, gün içinde onlarca defa tuvalete giriyor ve tuvalet sarfiyatlarına nereye gittiğini düşünmedikleri atıkları yolluyor. Bu atıklar, kanalizasyonda birikerek yağ kalıntılarını oluşturuyor. Bu yağ kalıntıları vakitle birikerek yerin altında bir ‘yağ dağı’ meydana getiriyor ve bu da metrelerce uzunluğa ulaşabiliyor. Özellikle 2019 yılının şubat ayında, İngiltere’nin Liverpool kentindeki Birchall Caddesi’nde bulunan bir kanalizasyonda 400 ton tartısında ve 250 metre uzunluğunda bir yağ dağı keşfedilince yetkililer alarma geçti ve çalışmalar başladı. Dünyanın çeşitli bölgelerindeki tüm kanalizasyonlarda yağ dağları büyük bir tehlike arz ediyor. Lakin İngiltere’deki yetkililerin alarma geçmesi, bu sorunun tahlili için yeni çalışmaların fitilini ateşledi.
Yağ dağları, tabiatta çözünmesi mümkün olmayan eserlerin tuvalet masraflarına atılması sonucu kanalizasyonda donmuş bir yağ ve gres kütlesi oluşturan büyük yığınlara verilen isimdir. Tabiatta çözünmesi sıkıntı olan katı atıkların tuvalete atılmasıyla oluşan bu yağ dağları, yemeklik yağ yahut saç kremi üzere yağlarla birleşerek kütleleri oluşturuyor.
YAĞ DAĞINI PARFÜME ÇEVİRMEK MÜMKÜN
Edinburgh Üniversitesi’nden bir araştırma grubu, uzun bir müddet kanalizasyonlarda biriken yağ dağlarına müdahale etmenin bir yolunu aradı. Uzun uğraşlar sonucu, bu yağ dağlarının nasıl eritilebileceği ve eritilirken neye dönüştürülebileceği bulundu. Yapılan araştırmalar sonucunda, muhtemelen akıllara en son gelecek bir fikir ortaya çıktı. Grubun önderi Profesör Stephen Wallace, “Yaptığımız şey, yağ dağlarını parfüm ve şampuan üzere eserlerde kullanılan koku bileşenlerine dönüştüren bakteriler yaratmaktı. Yağ dağlarından kurtulmak, hatta bu kalıntılardan hoş parfümler üretmek mümkün olabilir“ açıklamasında bulundu.
Yağ dağları sorunu, İngiltere’de gerçek bir altyapı sorunu olarak tanımlandığından, hükümet kanalizasyonlarda tıkanıklık yaratan tortuları temizlemek için yılda 22 milyon dolardan (780 milyon lira) fazla harcama yapıyor. Bu devasa kütlelerin altyapı tehdidi oluşturduğu tek yer Londra değil! Birebir vakitte ABD’nin New York kenti için de büyük bir sorun olarak tartışılıyor. Münasebetiyle makûs kokulu kitleleri güzel kokulu bir esansa dönüştürmek büyük bir gelişme olabilir.
KOKUYU BAKTERİLER Mİ ÜRETİYOR?
Profesör Stephen Wallace ve takımının, makus kokulu yağ kitleleriyle başa çıkmak için buldukları metot şu halde: Öncelikle yağ dağlarını oluşturan yağları borulardan çıkarma konusunda uzmanlaşmış bir şirketten uzmanlar gelecek. Daha sonra kitlelere, kozmetik bölümünde yaygın olarak kullanılan çam ağacı kokusunu üretmek için, yağ dağlarını eriten genetiği değiştirilmiş özel bir bakteri tipi aşılanacak. Böylelikle uzmanlar, kanalizasyonlarda yaşayan bu yeni bakterilerin yağ dağlarını parçalayıp güzel kokulu kimyasallara dönüştürmesini sağlayacak. Prof. Wallace çalışmayı şöyle özetledi:
“Bakterilerin yağları sevdiğini biliyoruz ve bu yüzden tahminen de bakterileri (yağ dağındaki) yağları yemeye ve onları faydalı bir şeye dönüştürmeye yine programlayabileceğimizi düşündük.”
Edinburgh Üniversitesi araştırmacıları tarafından yürütülen projenin birinci gayesi, kanalizasyonda öylece duran yağ dağlarının daha beğenilen kokulu bir hale getirilmesi ve muhtemel bir tıkanıklık meselesinin önüne geçmek için kütlelerin eritilmesi. Ancak çalışmanın bir öteki ayağında, bu yağ kütlelerinin yeryüzüne çıkartılıp beğenilen kokulu bir parfüme dönüştürülebileceği hedefleniyor. Grup, kanalizasyonda biriken bu yağların kıymetli bir şeye dönüşmesi için var gücüyle çalışsa da birinci etapta yağ dağlarından bir parfüm serisi çıkarmanın şimdilik mümkün olmadığını belirtiyor. Fakat yağ dağlarından gelecek arfüm için çalışmalar devam ediyor.
