Cumhurbaşkanı Erdoğan, Arkeoloji Sempozyumu ve Standına katıldı: Tarihi anlamadan rotamızı çizemeyiz

Aslıhan Altay Karataş / Ankara – Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, dün Millet Kütüphanesi’ndeki “Uluslararası Arkeoloji Sempozyumu ve Arkeolojinin Altın Çağı Sergisi” programına katıldı. Sergiyi gezerek bilgi alan Erdoğan, konuşmasında özetle şunları söyledi:

AÇIK HAVA MÜZESİ: On asırdır meskun ve muhafızı olmakla gurur duyduğumuz, kimliğimizle, kültürümüzle adım adım abad ettiğimiz, Türk İslam medeniyetinin en nadide yapıtlarıyla nakış nakış süslediğimiz Anadolu, insanlığın tüm serencamını yansıtan bir açık hava müzesidir. Tevarüs ettiğimiz tarih ve medeniyeti, içinde yaşadığımız coğrafyayı hakkıyla anlayamazsak gelecek rotamızı gerçek çizemeyiz.

ZENGİN ARKEOLOJİK MİRAS: Milletçe bin yıldır buradayız, bu topraklarda yaşıyoruz. İnşallah kıyamete kadar da burada olmaya devam edeceğiz. Hasebiyle ulusal kültürümüzün istikametini de burada aramak zorundayız. Bununla birlikte arkeoloji alanında da çok güçlü çok esaslı bir mirasın sahibiyiz. Bu hazineyi ortaya çıkarmak, belgelemek, ihtimamla korumak ve yeni jenerasyonlara en hoş halde bırakmak, bu bakımdan son derece kıymetlidir.

TÜRKİYE BİRİNCİ SIRADA: Bugün yıllık 800’e yaklaşan saha çalışmasıyla bu alandaki faaliyetlerimizi hem kapsam hem de içerik itibariyle çok değerli bir düzeye ulaştırdık. Karada hafriyat gruplarımız, su altında ise dalgıç bilim insanlarımız arkeolojide adeta destan yazıyor, insanlık tarihine eşsiz katkılar yapıyor. Türkiye gerek toprak yüzeyi gerek su altı keşiflerinde dünya arkeolojisinde birinci sırada yer alıyor.

KAZI MÜHLETİ 12 AYA ÇIKTI: 2023’te Cumhuriyet tarihimizin en kapsamlı arkeoloji çalışması olan Geleceğe Miras Projesi’ni başlattık. Bu projeyle Türkiye’de arkeolojiye ayrılan kaynağı katbekat artırdık. Ülkemizin dört bir yanındaki hafriyat başkanlıklarımızın sayısını son 7 yılda 151’den 250’nin üzerine çıkardık. Yalnızca 2024 yılında hafriyat çalışmaları için 2 binden fazla uzman, 3 bini aşkın çalışanla arkeoloji faaliyetlerine değerli bir istihdam dayanağı sağladık. Daha evvel hafriyat dönemi yaklaşık 90 günden oluşuyordu. Sağladığımız yeni imkanlarla hafriyat mühletini 12 aya çıkardık.

GECE MÜZECİLİĞİ: 27 noktada devreye aldığımız gece müzeciliği uygulamasıyla ziyaretçiler yalnız gündüz değil, gece de büyüleyici bir tarih seyahatine çıkıyor. Bu ay itibariyle Türk İslam Periyodu Mezar Taşları ve Kitabeleri Ulusal Envanter Projesi’ni de başlatmış bulunuyoruz. Bu projeyle Anadolu’nun dört bir yanında Türk İslam Dönemi’ne ilişkin mezar taşları ve kitabeleri tespit ediyor, belgeliyor, ulusal data tabanında bir ortaya getiriyoruz.

TARİHİ MESULİYET: Milletimizi esaret altına almayı amaçlayan Sevr Antlaşması’nın 421. hususu antikalara dair hali hazırda yürürlükte olan Osmanlı kanunlarının ilgası kararını içeriyor. Yani tarihi ve kültürel mirasımız üzerindeki egemenliğimiz elimizden alınmak, medeniyet kıymetlerimiz ortadan kaldırılmak isteniyordu. Sevr’i yırtıp atarken tıpkı vakitte milletimizin kökleriyle bağını kesmeyi amaçlayan bu dayatmaları da boşa çıkardık. Münasebetiyle arkeoloji topluluğumuzun her bir mensubu ulusal varlığımıza sahip çıkarak tarihi bir misyonu ve mesuliyeti yerine getiriyor.

Bir sonraki durak Haydarpaşa ve Sirkeci

GAR VE KÜLTÜR SANAT İÇ İÇE: 86 yıllık ortanın akabinde asli kimliğine kavuşturduğumuz Ayasofya-i Kebir Camii’ni tarihinin en kapsamlı onarım sürecine aldık. Kız Kulesi’ni daha yüz yıllarca ayakta kalabilecek formda aslına sadık kalarak elden geçirdik. İstanbul Arkeoloji ve Ankara Fotoğraf Heykel müzelerimizin bakım ve tamir çalışmalarını muvaffakiyetle nihayete erdirdik, başkentimizin kangrene dönen CSO projesini ‘CSO Ada’ olarak hayata geçirdik. Bu dönüşümün bir sonraki durağı Haydarpaşa ve Sirkeci olacak. Bakanlığımız gar, kültür ve sanatın iç içe olduğu hoş bir projeye imza atıyor. Projenin tamamlanmasıyla dünyanın göz bebeği İstanbul’un Anadolu Yakası da değerli bir kültür ve sanat alanına sahip olacak. Bu türlü hem Haydarpaşa’da hem Sirkeci’de raylı ulaşım hizmetleri sunarken kültür, sanat ve tarih de tekrar hayat bulacak.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, stantta 65 yıl sonra yurt dışından getirilen 2 bin yıllık Marcus Aurelius heykeli önünde eşi Emine Erdoğan, Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy ve eşi Pervin Ersoy ile fotoğraf çektirdi.

‘Santim santim ölçüldü’

ÇETİN UĞRAŞ: Hem gönül coğrafyamızda hem de dünyanın öbür bölgelerinde kültür varlığımıza sahip çıkıp her birini ihya ederken ülkemizden kaçırılan tarihi yapıtların Türkiye’ye iadesi için de ağır bir uğraş içindeyiz. Yurt dışına çıkarılan bu yapıtları uzun yıllar süren bilimsel çalışmaların yanı sıra tüzel ve diplomatik teşebbüslerimizle ilişkin olduğu topraklara Anadolu’ya getiriyoruz. 2002’den bugüne tam 13 bin 291 tarihi yapıtın ana vatana iade edilmesini sağladık. Bu yapıtların sonuncusu olan ve tam 65 yıl evvel ülkemizden kaçırılan Marcus Aurelius bronz heykeli şu anda sizlerin ziyaretine açıktır. Türk arkeolojisinin öncü isimlerinden merhum Jale İnan Hocamız bu değerli modülün bulunması için kolları sıvayan birinci isimdi. Yapıtı bulmak doğal ki kâfi olmadı, getirilmesi için çok daha çetin bir uğraş verildi. Uzmanlarımız heykelin bize ilişkin olduğunu ispatlamak için kuralını santim santim ölçtüler. Silikon kalıplarını çıkardılar. Tıpkı bölgedeki öteki yapıtlardan numuneler topladılar. Sonunda bu yapıtı yine ülkemize kazandırdılar.

‘Türkiye yapıtlarını alır algısı güçlendi’

Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy da, “Geleceğe Miras” projesiyle hafriyat müddetlerinin uzatıldığını, çalışma alanlarının genişletildiğini ve sağlanan ödeneklerin artırıldığını anlatarak, proje kapsamında 251 farklı arkeolojik alanda sürdürülen hafriyat, onarım ve etraf düzenleme faaliyetlerinin Anadolu’nun dört bir yanına yayıldığını söyledi. Ersoy, “Ülkemizden yasa dışı yollarla çıkarılmış kültür varlıklarının iadesi için kararlılıkla çalışıyoruz. Attığımız kararlar adımlar sonucunda; yurt dışında ‘Bu eserler Türkiye’ye ilişkin, onlar kesinlikle yapıtlarına sahip çıkarlar ve geri alırlar’ niyeti artık düzgünce güçlendi” diye konuştu.

Türkiye’deki vazife müddeti dolan Meksika’nın Ankara Büyükelçisi Jose Luis Martinez y Hernandez ve eşi Sultan II. Abdülhamid’in torunu Mediha Nami Osmanoğlu de Martinez Hernandez, Emine Erdoğan’ı ziyaret etti.

‘Kültürel kimliğimizin simgesi’

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan toplumsal medya hesabından yaptığı paylaşımda “Kültürel kimliğimizin ve sahiplenme şuurumuzun simgesi olan bu özel stantta ve ‘Geleceğe Miras Türkiye Arkeolojisinin Altın Çağı’ isimli itibar kitapta emeği geçen herkesi yürekten tebrik ediyorum” sözlerine yer verdi.