‘Birlikte olmak şifa veriyor’

Efnan Atmaca – 16. İstanbul Opera ve Bale Şenliği, 10 Mayıs’ta başlıyor. Devlet Opera ve Balesi tarafından düzenlenen ve 3 Haziran’a kadar sürecek şenlik AKM Türk Telekom Opera Sahnesi, AKM Tiyatro Salonu ve Kadıköy Süreyya Operası Sahnesi’nde gerçekleşecek. 11 eser ve 20 temsilin yapılacağı şenliğin açılışını Bulgar Orkestra Şefi Nayden Todorov idaresinde İstanbul Devlet Opera ve Balesi Orkestrası, AKM Türk Telekom Opera Sahnesi’nde yapacak. Şenlikte her yaştan ve her zevkten sanatsevere hitap eden eserler sahnelenecek. Çocuklar için “Külkedisi”, gençler için “Deliriyum” ve herkes için “Gilgameş”. Şenlik vesilesiyle İstanbul Devlet Opera ve Balesi Sanat Yönetmeni ve Müdürü Caner Akgün ile hem programı hem de opera ve baleye verilen ehemmiyeti konuştuk.

■ Öncelikle AKM’de gerçekleşen tüm opera-bale temsilleri dolu oluyor. İstanbul’da eğitimli bir opera-bale seyircisi olduğunu söyleyebilir miyiz?

Köklü bir opera-bale geleneğimiz olduğunu söyleyebilirim. Şuurlu bir takipçi sayımız da mevcut. Seyircimizin bizi yalnız bırakmamasının sebebi esaslı bir kültüre sahip olmamızın yanı sıra AKM Sahnesi’ndeki yapım kalitesinin epey yüksek oluşu. Türkiye’de en nitelikli sahne sanatları yapımlarını üreten kurum olmanın gururunu yaşıyoruz. AKM’nin teknik koşullarının zenginliğiyle yaratıcı ve sanatçı takımımızın deneyimi birleştiğinde ortaya kozmik manada kabul gören, hatta yol gösteren eserler çıkıyor.

■ İstanbul Opera ve Bale Şenliği bu yıl 16’ncı sefer düzenleniyor. Şenliğin sanata katkısı açısından neler söyleyebilirsiniz?

Opera sanatı bilhassa çağrışımsal ve metaforik yaklaşımların gelişmesine, toplumun sanat yapıtı üzerinden mana arayışının derinleşmesine hizmet eden en nitelikli araçlardan. Opera deyince bütünlüklü sanat yapıtını düşünüyorsak kozmik kavramlardan bahsetmek kaçınılmaz. Bu istikametiyle temsil ettiğimiz sanat kısımları üzerine kurduğumuz şenliklerimiz memleketler arası etkileşime en yüksek düzeyde açık oluşumlar. Opera alanında kelam ile derinleşirken bale alanında hareketin yüklendiği manalar gördüğümüz somut nesneye mana yükleyerek soyut bir cihan yaratabilmemize sebep oluyor. Bu da hayal gücünü beslediği üzere gördüğümüz bir nesneye farklı istikametlerden bakabilme yeteneğimizi geliştiriyor. Uygar insanın çok taraflı düşünebilme yetisinin gelişmesiyle empatik olabilme gücünü artırması ise bu sanat kollarıyla alaka kurabilmesiyle yanlışsız orantılı diye düşünüyorum. Bu manada sayısı ne olursa olsun bu şenlikler toplum olarak aydınlık geleceğimizin yapı taşları.

■ Bu yılki programın öne çıkan yapıtlarında biri “Gilgameş”. Yapıtın prömiyeri şenlikte yapılacak. Nedir sizce ehemmiyeti? 

Cumhuriyet Dönemi’nin anıtsal bestekarlarından, ulusal müziğimizin kurucu isimlerinden Ahmed Adnan Saygun’un tozlu raflarda kalmış “Gilgameş” isimli yapıtını sahnelemek ulusal bir vazife olmasının yanı sıra tıpkı vakitte içeriği prestijiyle birçok mana barındırmakta. “Gilgameş” efsanesini kendisi librettoya taşıyan Saygun, uzun yıllar uzunluğu kurucumuz Aydın Gün ile bu yapıtın sahnelenmesi üzerine çalışıyor lakin gerçekleşemiyor. İDOB Sanat Kurulu ile uzun vakit gerçekleştirdiğimiz dramaturjik, müzikal çalışmalar ve araştırmalar sonucunda sıra dışı bir sahneleme biçimiyle 17 Mayıs ve 20 Mayıs’ta seyircilerimizin beğenisine sunacağız yapıtı. “Gilgameş”in ölümsüzlüğü arayışı ve varlığı üzerine yaptığı sorgulamalar Anadolu’nun kalbindeki ezgileri, Saygun’un müziğiyle mistik bir serüvene dönüştürecek. Devlet Opera ve Balesi’nin kuruluşundaki maksat ve hedeflerinin başında gelen Türkçe eser kazandırma ve yayma fikrinin en üst seviye örneklerinden biri olması sebebiyle “Gilgameş”, bütün takımımızın büyük heyecanla beklediği bir başyapıt. 

■ Yeniden bir çağdaş dans olan “Deliriyum” şenlikte dünya prömiyerini yapacak. Bu yıl İDOB, çağdaş dans yapıtlarına çok kıymet verdi. Bu bahiste neler söylersiniz? 

Toplumun toplumsal arayışlarını, bireyin sıkışmışlığını ele alan “Deliriyum”; MDT İstanbul Projesi dansçımız Canberk Yıldız’ın uzun müddettir üzerinde çalıştığı bir yaratı. Çağdaş Dans Topluluğu’muzla bu dönem ağır bir formda günümüz beşerinin hâllerini modül parça anlatan işlere imza attık. “Deliriyum” ile uzun bir ortadan sonra tek tema üzerine özgün bir akışı kurgulanmanın memnunluğunu yaşıyoruz. Toplum içinde yalnızlaşan bireyin anlatılarına ve ‘bir’ olarak tahliller bulmaya çok gereksinimimiz olan bir süreçteyiz.  Yaşadığını izleyen birey, yalnız olmadığını hissediyor, birlikte olmak ise kesinlikle şifa veriyor. Biz sanat kurumlarının en kıymetli misyonu de bu değil mi? Ayna olmak.