Birinci kargo ne mektup ne paket! 8 aylık bebekler postalandı, sebep tren biletleri
Derleyen: Betül Yasemin Keskin / Milliyet.com.tr – İnsanlık tarihi boyunca, daha süratli ve tesirli bir biçimde haberleşmenin yollarını bulmak için her periyot büyük uğraşlar harcandı. Bugün tek bir dokunuşla dünyanın öbür ucundaki bireye ulaşabiliyor, saniyeler içinde bilgi paylaşabiliyoruz. Elbette, işler her vakit bu kadar kolay değildi. Telgrafın ya da bir mektubun cevabını günlerce, hatta haftalarca beklemek zorunda kalınan devirlerde, birinin nasıl olduğunu öğrenmek bile sabır isteyen bir süreçti. Fakat posta sistemi yaygınlaştıkça, beşerler yalnızca mektup değil, tıpkı vakitte paket de göndermeye başladı. Bu gelişme, çağdaş kargo sisteminin temellerini atmış olabilir.
İşin farklı yanı şu ki bir devir beşerler, mektup ya da paketle yetinmedi. Gerçekten de bebeklerini posta yoluyla öteki bir kente gönderdiler. Latife üzere geliyor fakat bu büsbütün gerçek!
KARGONUN EN İLKEL HALİ ‘PAKET POSTASI’
Kulağa ne kadar absürt gelse de, tarihte sahiden de çocukların posta yoluyla ailelerini ziyaret ettiği hadiseler yaşandı. Bir vakitler ABD’de birtakım aileler, bebeklerini ya da küçük çocuklarını posta aracılığıyla diğer bir kente göndermeyi tercih etti. Ve mucizevi halde, bu minik kargolar gayelerine sağ salim ulaştı.
Bu tuhaf öykülere geçmeden evvel biraz geri saralım ve ABD’de posta servisinin nasıl doğduğuna bakalım. Amerika Birleşik Devletleri Posta Servisi, 26 Temmuz 1775’te kuruldu ve birinci genel müdürü, Benjamin Franklin’di. Uzun yıllar boyunca sadece mektuplar ve resmi evraklar taşındı. Lakin vakitle teknolojinin gelişmesiyle, posta nakliyatı da çeşitlenmeye başladı. Mektuplar artık yalnızca at sırtında değil; vapurla, demiryoluyla, uçakla, hatta ren geyikleriyle bile taşınıyordu. 1899’dan 1900’lerin başına kadar Alaska’da ren geyikleri posta taşıdı.
1913 yılına gelindiğinde, sistemde büyük bir değişiklik yapıldı: ABD Posta Servisi, artık mektup değil, “paket” de taşıyacağını duyurdu. Bu, bugünkü kargo sisteminin en ilkel haliydi. Açıklamanın akabinde halkın aklı adeta çılgın fikirlerle dolup taştı. Hangi eserler gönderilebilirdi? Yemek? Elbise? Ayakkabı? Tahminen bir bebek?
BEBEKLERİNİ POSTALADILAR
Bu Amerikalılar için büyük bir gelişmeydi. Beşerler bir yerden bir yere çok kolay bir formda diledikleri eserleri gönderebiliyor ve bu eskisi kadar uzun sürmüyordu. Birinci olarak kimin aklına geldiği bilinmiyor lakin o yıllarda yaşayan bir ebeveyn çocuğunu posta yoluyla bir yere gönderip gönderemeyeceğini düşündü. Yetkililerin hususla ilgili bir kuralının olmaması bu türlü bir boşluğu meydana getirdi ve çocuklar bu formda seyahat etmeye başladı. Evet, posta yoluyla!
Bu hizmeti deneyimleyen birinci aile Jesse ve Matilda Beagle’dı. Beagle çiftinin 8 aylık oğlu James Beagle, 1913’te Amerika Birleşik Devletleri Postanesi’nin posta yoluyla paket almaya başlamasından çabucak sonra ‘postalandı’. Elbette bir kağıt yahut bir kutuya sarılmadı. İnançlı bir bebek taşıyıcısına teslim edildi. Posta vazifelisi Vennon O. Lytle, çocuğu inançlı bir halde teslim etmekten sorumluydu. James yalnızca birkaç yüz kilometre öteye seyahat ediyordu, günümüzün otomobilleri ve toplu taşıma araçlarıyla kolay olan bu seyahat o vakitler çok daha zordu. Beagle çiftinin çocuğu posta yoluyla büyükannesine göndermesi tren bileti almaktan daha ucuz olduğundan bebeği posta yoluyla göndermek en mantıklısıydı. Gerçekten James anne ve babasının yanından büyükannesinin yanına inançlı bir halde ulaştı.
Bu sistem aileler için çok uygundu zira bir çocuğu Demiryolu Postası ile göndermek için pul satın almak, ona bir yolcu treninde bilet satın almaktan daha ucuzdu. Ayrıca çocuklarını postalayan bireyler onları bir yabancıya teslim etmiyordu. Kırsal bölümlerde, birçok aile postacılarını hayli düzgün tanıyordu.
Paket posta servisi kapsamında seyahat eden birinci çocuk James bebekti fakat son olmadı. Bu ulaşım formunun hem kârlı hem de inançlı olduğunu gören Amerikalı aileler çocuklarını hatta bebeklerini postayla göndermeye başladılar. James’ten sonra postayla babaannesinin yanına giden bir öbür çocuk da o yıllarda dört yaşında olan Charlotte May Pierstorff’tu.
GÜVENLİK NEDENİYLE İPTAL EDİLDİ
1913 yılından 1920 yılına kadar çabucak hemen 10 çocuğun posta yoluyla ABD’de bir yerden bir yere seyahat ettiği görüldü. Aileler için inançlı olan bu usul yetkililerin radarına takıldı ve bunun inançlı olmadığını düşünerek bebek postalama konusundaki kural boşluğunu doldurmaya karar verdiler. Los Angeles Times gazetesi 14 Haziran 1920’de “Paket postası çocukları kabul etmeyecek… Birinci Yardımcı Posta Genel Müdürü Koons, Washington şehir postanesine çocukların posta yoluyla taşınması için gelen iki başvuruyu kıymetlendirerek red kararı verdi” sözleri kullanıldı ve bu hizmet resmen kaldırılmış oldu. Posta yoluyla seyahat eden bebeklerin her bakımdan değişik kıssaları tarihin tozlu sayfalarına karıştı.
