Bir bayan katilinin anatomisi

Efnan Atmaca – İtibarlı, güçlü bir adam olan Cet ki kendisi tıpkı vakitte bakan, karısı Verda’yı öldürür. Bu haberi gazetelerde kimse okumaz. Verda bu dünyadan giderken Cet yaptığıyla yüzleşirken onun için bu işten sıyrılma planları yapılır. İnci Aral çok mert bir romana imza atıyor: “Verda’nın Ölümü”yle. Karısını öldüren bir adamın öyküsünü onun ağzından anlatıyor. Ata’nın iç dünyasında dolaşırken erkeklik normlarını sorguluyor, bayana yönelik şiddeti bir sefer daha lanetliyor. Lakin en çok ceza kısmının altını çiziyor.

■ “Verda’nın Ölümü” çok bahadır bir roman. Karısını öldürmüş bir adamla birlikte cinayete giden seyahati adım adım takip ediyoruz. Sizi bu türlü bir hikaye yazmaya yönelten neydi?

Bugün ülkemizde yaşanan aksilikler ortasında azalmadan çoğalan ve büyük bir toplumsal sorun hâline gelen bayan cinayetleri hepimizin çok canını yakıyor. 2025 yılının birinci altı ayında 336 bayan kocası, eski kocası ya da yakın bağlantıda bulunduğu erkekler tarafından öldürüldü. Ayıca birçok bayan da kuşkulu, kayda geçmemiş ölümlere kurban gitti. Bir salgın hastalık boyutuna varmış bu bayan kırımı sadece fizikî bir hareket olmanın ötesinde. Değişen ömürle birlikte değişen bayan algılarının, var olan eskimiş ve değişmeyen abartılı erkeklik ölçütleri karşısında öz savunma ve özgürleşme gereksinimi duyan kadın-erkek çatışmasından doğuyor. Sistem ise sorunu önemli olarak ele alıp çözme yolunda adım atmıyor ya da atamıyor.

■ Kitapta karısını öldüren Cet, âlâ eğitimli, üst mevkilerde, kibar, eşitlikçi ve demokrat bir erkek. Bu türlü bir karakter yaratarak bayan cinayetlerinin aşikâr bir zümreye ilişkin üzere gösterilmesine karşı bir kelam mü söylemek istediniz?

Bir bayan öldürmüş fakat yaptığının muhasebesini yapabilecek seviyede biri olsun istedim. Aslında mevki, eğitim, demokrat olma bir yere kadar tesirli. Katiller ortasında bu özelliklere sahip pek çok erkek de var. Erkekler bırakılmaya, terk edilmeye çok dayanıksız. Birçok bir bayan dayanağı olmadan hayatını sürdüremiyor. Atılmış, artık sevilmeyen adam kendini boşlukta buluyor. Sevdiği bayanın efendiliğinden düştüğü ve onu kıskandığı için düşmanlık ve kin biriktiriyor. Bayanı tapulu malı üzere görüyor ve diğer bir erkeğin malına sahip çıkmasına isyan ediyor. Romanımdaki erkek üst seviye bir bürokrat. Karısı ise yetenekli, genç bir soprano. Konuttaki zımnî şiddet ve mesleksel engellenme bayanı uzaklaşma ve mutsuzluğa götürürken erkeği siyasi pozisyonu gereği ağır bir çaresizlikle birlikte içsel karmaşaya sürüklüyor. Ben bir müellif olarak bayan cinayeti işlemiş bir erkeğin çok acıklı pişmanlık ve ruhsal karmaşasına yakından bakmaya çalıştım. Öldürdüğü bayan onun hem hasreti hem kâbusu oluyor.

■ Bir cürümlünün, hele de karısını öldürmüş birinin iç dünyasını izlemek nasıl bir seyahat oldu sizin için? Hangi hâli en çok etkiledi sizi?

Başlangıçta düzgün niyetli olan, karısını çok sevmiş bir adamın sonuçta o bayanla bir nefret sarmalında karşı karşıya gelip ağır kıskançlık ve anlık bir öfkeyle elini kana bulaması feci lakin hazindi. Meğer bir bayanın, bir insanın canını almış bir caninin kıssasını, yıkım ve pişmanlığını anlatmak da kolay değildi. Romanı yazdığım süreçte, zorlandığım, vazgeçmek, bırakmak istediğim vakitler oldu. Kahramanım cürmün büyüklüğünü biliyor, cezasını sonuna kadar çekmeyi istiyor lakin ilişkin olduğu sistem ya da küme kendisini istemediği hâlde hatasız çıkarmaya uğraşıyordu. Burada bayan cinayetlerine genelde az ceza verilmesi ya da infazla çabuk kurtulma olgusuna toplumun karşı oluşunu vurgulamaya çalıştım.

■ Bir bayan olarak tarafsız kalabilmeyi nasıl başardınız?

Her vakit, tıpkı bir oyuncu üzere anlattığım kahramanın müellif olarak kimliğini üstlenirim. O olurum. Sancılı bir süreçtir; kan görmek, kokusunu almak zordur fakat inandırıcı olmak için çaba etmek gerekiyordu.

‘Öfkenin iradeyi, insani varlığımızı kilitleyen yabanî bir tesiri var’

■ İnsanın en ilkel köşelerinde dolaşıyorsunuz kitapta. Ve aslında bir an bile olsa bastırılamayan o ilkelliğin nelere mal olduğunu anlatıyorsunuz. Bu fikirden hareketle nasıl tanımlarsınız insanı?

Öfkenin iradeyi, insani varlığımızı kilitleyen yırtıcı bir tesiri var. Nefret ise şuuru devre dışına iten bir olgu. Evvelce istemsiz kurgulandığında bile bu ikisi bir ortaya geldiğinde güçlü bir uyuşturucu etkisindeymiş üzere oluyor. Sonuç hesaplanamıyor. Her şey mümkün hâle geliyor. Ayıldıktan sonraysa gerçek tüm korkunçluğuyla ortaya çıkıyor.

■ Ata bir siyasetçi ve kendi istemese bile işlediği kabahatin yanına kâr kalması için uğraşanlar var. Pekala sizce en büyük ceza nedir bu türlü bir kabahat için?

Eğer bir vicdan varsa, bu türlü bir cürüm kimsenin yanına kâr kalmaz. Hayata tutunmak, çocuklarının yabancısı olmak, eskinin tümüyle kaybı çok yıpratıcıdır. Olay hiçbir vakit unutulmaz. Geçmiş hoş vakitler ve muhtemel gelecek sona erer. Hayaller, umutlar kana karışır. Kişi ölmeyi isteyebilir fakat vefatla damgalanmış hâlde, yaralı bereli ya da taşlaşmış bir kalple sürünmeye mahkûm olur.